بازارگردان در بورس کیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

دیدن قفل یا بسته شدن سهام برای سهام‌داران و سرمایه‌گذاران تصویر تلخی است. از آن ناخوشایندتر زمانی است که برای فروش یا خرید یک سهم در صف‌های طولانی گیر می‌افتیم و راه چاره‌ای هم نداریم. اصلا به همین دلیل است که بازارگردان برای سهام مختلف در نظر گرفته شده است. این پرسش به ذهن می‌رسد که مگر بازارگردان کیست و چه ارتباطی با نقدشوندگی یک سهم دارد؟ عرضه و تقاضا در بازار سهام هم مانند دیگر بازارهای مالی از اهمیت بالایی برخوردار است. نوسانات و قیمت‌ها باعث می‌شوند چشم‌انداز از آینده سهم به هم بخورد و به عنوان مثال صف فروش تشکیل شود و سهم از نقدشوندگی دور شود. به این ترتیب، شرکت برای نگاه داشتن توازن ارزش سهم خود بازارگردان انتخاب می‌کند.

اصلی‌ترین وظایف و اهداف بازارگردان

اگر یک نفر در یک شرکت حضور داشته باشد که بتواند به شما تضمین دهد هر زمان تصمیم گرفتید سهام شرکت را بفروشید و خریداری وجود نداشت و هر وقت که تقاضای خرید سهام را داشتید و فروشنده‌ای حاضر به فروش سهام نبود در هر دو موقعیت حاضر به معامله با شما باشد را بازارگردان می‌نامند. سری به فهرست بورس و فرابورس بزنیم خواهیم دید که کدام شرکت‌ها برای سهام خود بازارگردان جذب کرده‌اند. بازارگردان هم می‌تواند یک شخص باشد و هم یک شرکت. بازارگردان جایگاه حقوقی دارد و بخشی از سهام شرکت متعلق به او است. این نکته قابل ذکر است که بازارگردان با هر قیمت دلخواهی نمی‌تواند اقدام به خرید و فروش کند. بازارگردان برای تعیین قیمت باید به مظنه دقت کند و قیمتی منطقی برای خرید و فروش سهام در نظر بگیرد. بالاترین سفارش فروش و پایین‌ترین سفارش خرید دامنه مظنه قیمت است. بازارگردان متعهد است که حتی در بدترین روزهای بازار هم میزانی از سهام شرکت را معامله کند. با این حال، تعهد بازارگردان هم محدود است و تمام صف خرید یا فروش را شامل نمی‌شود.

چگونه بازارگردان‌ها معاملات را تسهیل می‌کنند

بازارگردان‌ها به دلیل در دست داشتن اوراق بهادار می‌توانند خرید و فروش‌ها را در چند لحظه انجام دهند. همین سرعت عمل و اجازه معاملاتی که به بازارگردان‌ها داده می‌شود باعث آسان شدن معاملات می‌‎شود. آن عده از سهام‌داران که برای فروش اوراق بهادارشان وارد معامله شده‌اند می‌توانند با حضور بازارگردان به راحتی فروش خود را انجام دهند. بر خلاف فروش، خرید هم با وجود بازارگردان به همین میزان از راحتی انجام پذیر است. به این ترتیب عرضه و تقاضا در وضعیتی متوازن قرار می‎‌گیرند.

عوامل تاثیرگذار بر فعالیت بازار گردان‌ها

فعالیت بازارگردان‌ها هم مانند ابعاد مختلف بازارهای مالی با عواملی ویژه تحت تاثیر قرار می‌گیرند. اما این عوامل تاثیرگذار کدامند؟ به طور کلی سه عامل به عنوان شاخصه‌های موثر وجود دارد؛

1. سرمایه گذاران نقدینه مدار و اطلاعات مدار و نسبت آن‌ها به یکدیگر: دو دسته از سرمایه‌گذاران در بازار حضور دارند که به نقدینه مدار و اطلاعات مدار معروف هستند. سرمایه گذاران اطلاعات مدار مدعی هستند که اطلاعاتی مازاد از دیگر سرمایه گذاران در بازار نسبت به شرکت‌ها دارند و بر اطلاعات خود تکیه دارند. سرمایه گذاران نقدینه مدار اما با داشتن سرمایه و منابع مالی بیش از حد متمایل به سرمایه گذاری هستند.

2. عمق بازار: همان سفارشات خرید و فروشی که در بازار انجام می‌شود را عمق بازار می‌نامند. عرضه و تقاضا و منحنی‌های ایجاد شده در تبادلات بازار و تغییراتی که در قیمت‌ها به وجود می‌آید، ژرفای بازار را به نمایش می‌گذارند.

3. عرض بازار: خرید و فروش سهام به عنوان یک جریان دوطرفه عرض بازار را تشکیل می‌دهند. حضور خریداران و فروشندگان و تعداد آن‌ها و قیمت‌هایی که بر اساس ارزش ذاتی در بازار تشکیل می‌شوند نیز به پررنگ شدن مرز عرض بازار می‌پردازند.

بازارگردان‌ها چگونه سود می‌کنند؟

سود یا همان درصد و کارمزدی که بازارگردان‌ها دریافت می‌کنند بر اساس معادله‌‎ای که میان کارفرما یا شرکت با بازارگردان قرار می‌گیرد، انجام می‌شود. محاسبه سود بازارگردان به طور معمول بر اساس میزان معاملات در معادله برای حساب و کتاب قرار می‌گیرد.