بازگشت به میانگین چیست و چه اهمیتی در سرمایه گذاری دارد؟

آیا تا به حال مشاهده کرده‌اید افرادی که قد بلندی دارند، فرزندانشان قد کوتاه‌تری در مقایسه با پدران و مادرانشان دارند؟ فرانسیس گالتون در اواخر قرن نوزدهم مشاهده کرد افرادی که قد بلند یا قد کوتاهی دارند حتما مانند خودشان فرزندان قد بلند یا قد کوتاهی نخواهند داشت.

گالتون با استفاده از این مشاهدات از پدیده‌ای به نام «بازگشت به میانگین» پرده برداشت. در واقع این پژوهشگر بیان کرد که اگر والدین قدِ بلندی داشته باشند و میانگین قد اعضای خاندان آن‌ها کوتاه‌تر از قد والدین باشد، قامت فرزندان آن‌ها به سمت میانگین قد اعضای خاندان بازخواهد گشت.

تعریف بازگشت به میانگین

بازگشت به میانگین به معنی آن است اگر پدیده‌ای در طبیعت رخ دهد که به صورت افراطی یا تفریطی نسبت به میانگین بلندمدت آن تفاوت داشته باشد، در طول زمان به سمت میانگین بلندمدت گرایش پیدا می‌کند. مثالی که در بالا در خصوص قد افراد زدیم، یکی از مصادیق بازگشت به میانگین است.

بازگشت به میانگین در سرمایه‌گذاری

گالتون در مورد مفهوم بازگشت به میانگین بیان می‌کند که شرایط افراطی و تفریطی تداوم نخواهند داشت و به مرور زمان این متغیرها به میانگین بلندمدت خود باز می‌گردند. در سرمایه‌گذاری نیز این اثر قابل مشاهده است. سهام شرکتی را در نظر بگیرید که بنا به خبرهای سیاسی یا یک سری اتفاقات جهانی قیمت آن با سرعت روند نزولی به خود می‌گیرد.

این روند نزولی کوتاه مدت خواهد بود و قیمت سهام این شرکت تمایل دارد به میانگین بلند مدت خود بازگردد. همچنین برعکس این اتفاق نیز امکان دارد رخ بدهد. اگر قیمت سهام این شرکت به دلیل تغییراتی مثلا عوض شدن یک مدیر، افزایش قیمت شدیدی داشته باشد، این روند دوام زیادی نخواهد داشت و بعد از مدتی تمایل دارد که به میانگین خود بازگردد.

بازگشت به میانگین در جامعه

اگر دانش آموزی واقعا تلاشگر و درس‌خوان نباشد و در طول تحصیل خود نمرات قابل قبولی نگرفته باشد و به یکباره در یک ترم تحصیلی به صورت افراطی نمرات بسیار بالایی اخذ کرده باشد، به احتمال بالا در ترم تحصیلی بعدی دیگر نمی‌تواند این نمرات عالی را کسب کند. زیرا این دانش آموز به میانگین تحصیلی خود در بلندمدت بازخواهد گشت. این هم مثالی از بازگشت به میانگین در امور اجتماعی است. با این حال این پدیده احتمالی است و صد در صد نیست.

خطای بازگشت به میانگین چیست؟

همانگونه که گفته شد بازگشت به میانگین به معنی تمایل پدیده‌ها به میانگین خود در طول زمان است. اما در این استدلال ممکن است خطایی هم صورت بگیرد. خطای بازگشت به میانگین به این معنی است که همه فکر می‌کنند اگر اتفاقی بیفتد که از میانگین بلندمدت آن فاصله داشته باشد، قطعا به سمت میانگین خود باز می‌گردد. در این حالت است که افراد شاید دچار خطای بازگشت به میانگین شوند.

به عنوان مثال، ممکن است قیمت سهام شرکتی به دلایلی از جمله تغییر فناوری روند افزایشی به خود بگیرد و رشد کند. در این حالت افرادی که در این سهام سرمایه گذاری کرده‌اند و آشنایی زیادی از بنیاد آن سهم و اتفاق رخ داده ندارند، تصور می‌کنند این سهم زیاد بالا رفته و به زودی به میانگین خود باز می‌گردد.

در واقع تلقی آنها این است که قیمت سهم افت کند. در نتیجه اقدام به فروش سهام می‌کنند. در این موقع است که خطای بازگشت به میانگین رخ می‌دهد، زیرا بالا رفتن قیمت سهام نسبت به میانگین بلندمدت آن ناشی از یک اتفاق غیر منتظره نبوده بلکه به علتی کاملا منطقی بوده است.

جلوگیری از خطای بازگشت به میانگین

برای جلوگیری از گرفتار شدن در تله خطای بازگشت به میانگین، ابتدا بهتر است که هنگام تحلیل‌های مالی به صورت محتاطانه برخورد کنیم و تصمیم بگیریم. به عنوان مثال، قبل از خرید یا فروش سهامی که قیمت آن روال غیر معمولی دارد، سریع تصمیم گیری نکنیم و تمامی جوانبی که بر قیمت آن اثر گذار هستند را بررسی نماییم. در نهایت، در تمامی مراحلی که قرار است تصمیم گرفته شود، باید تفکر انتقادی داشته باشیم. در کنار این مورد می توانید پیرامون خطای حواس جمعی نیز بخوانید و یاد بگیرید.

جمع بندی

بازگشت به میانگین ابتدا توسط فرانسیس گالتون در اواخر قرن نوزدهم معرفی شد. این پژوهشگر بیان کرد که اگر پدیده‌ای خارج از میانگین بلندمدت آن قرار بگیرد، به مرور زمان به همان میانگین تمایل پیدا خواهد کرد. اما خطای بازگشت به میانگین به معنی تصمیمات و تحلیل‌های نادرستی است که در حالت افراطی یا تفریطی که برای پدیده‌ای اتفاق می‌افتد، گرفته می‌شود.