بازی پانزی چیست؟

احتمالا تا حالا گرفتار کلاهبرداری شده باشید یا حداقل یکی از آشنایان شما گرفتار این مساله شده باشد. کلاهبرداری انواع و اقسام مختلفی دارد و آشنا بودن با آن‌ها می‌تواند شما را در سرمایه گذاری کمک کند و از اینکه سرتان کلاه رفته و دارایی شما از دست برود، جلوگیری کند. یکی از این کلاهبرداری‌های معروف توسط شخصی به نام پانزی صورت گرفت و به بازی پانزی معروف شد. در ادامه به این کلاهبرداری اشاره کرده و راه‌های شناسایی آن را شرح می‌دهیم.

ریشه بازی پانزی کجاست؟

خاستگاه اصلی بازی پانزی برمی‌گردد به سال 1920 و زمانی که چارلز پانزی یک کلاهبرداری بزرگ را انجام داد. با این حال اولین نمونه ثبت شده از این نوع کلاهبرداری در سرمایه گذاری را می‌توان به اواسط تا اواخر دهه 1800 میلادی ربط داد، که توسط «آدل اسپیتز» در آلمان و «سارا هاو» در ایالات متحده آمریکا انجام شده بود. در واقع روش‌هایی که به بازی پانزی شهرت یافت، در دو رمان جداگانه که توسط چارلز دیکنز در سال 1844 و 1857 منتشر شده بودند، شرح داده شده بود.

طرح اولیه پانزی برای کلاهبرداری در سال 1919 و با تمرکز بر خدمات پستی شروع شد. او با فروش تمبر‌های پستی خود تحت پوشش یک شرکت اوراق بهادار، وعده‌های عجیب و غریب و غیرقابل باوری را می‌داد. به این صورت که با سرمایه گذاری در این تمبرهای پستی در 45 روز می‌توانند 50 درصد سود کنند و با سرمایه گذاری 90 روزه در این تمبرهای پستی 100 درصد سود دریافت خواهند کرد. پانزی تا آگوست سال 1920 با این کلاهبرداری توانسته بود سرمایه افرادی که خواهان پولدار شدن یک شبه بودند را بگیرد و حدود 20 میلیون دلار کلاهبرداری کند.

بازی پانزی به زبان ساده

بازی پانزی در واقع به این گونه است که فردی با وعده های سود بالا و تضمینی و بدون ریسک از شخصی پول می‌گیرد که به اصطلاح سرمایه گذاری کند. اما در حقیقت هیچ گونه سرمایه گذاری صورت نگرفته است. وقتی که موعد سررسید و پرداخت اصل پول به اضافه عایدی و سود وعده داده شده فرا می‌رسد، فردی که پول را گرفته مجبور می‌شود برای تامین چنین پولی با همین وعده‌ها از افراد دیگری پول دریافت کند تا بتواند پول فرد قبلی را پرداخت نماید.

این اتفاق به صورت خطی ادامه می‌یابد و پول یک فرد به فرد قبلی پرداخت می‌شود. اما به مرور زمان به دلیل خوش حسابی فرد کلاه بردار، افراد طمع کار دیگری برای کسب سود تضمینی و بدون ریسک وارد این گرداب خواهند شد. تا اینکه در یک نقطه این بازی به پایان می‌رسد.

بازی پانزی بعد از شخص پانزی به پایان نرسید. با تغییر تکنولوژی، بازی پانزی هم دچار تغییرات شد. در سال 2008 برنارد میداف به دلیل اجرای یک طرح پانزی مجرم شناخته شد. او گزارش‌های معاملاتی را جعل می‌کرد تا نشان دهد مشتری از سرمایه‌ گذاری‌هایی که وجود نداشت، سود می‌برد. صرف نظر از فناوری مورد استفاده در بازی پانزی، اکثر آنها ویژگی‌های مشابهی دارند.

راه‌های شناسایی بازی پانزی

1. یکی از مهم‌ترین راه‌های شناخت بازی پانزی، دادن وعده‌های دروغین و دور از انتظار است. گزینه‌هایی که وعده بازدهی بسیار بالا و تضمین شده سرمایه می‌دهند، احتمال دارد که از بازی پانزی استفاده می‌کنند. باید توجه داشت که کارهای سالم و مولد هیچ گاه حداقل در کوتاه مدت، چنین بازدهی ندارند و حتی اگر داشته باشند تضمینی در آن وجود ندارد، چون هر فعالیت اقتصادی خصوصا پربازده ریسک دارد.

2. دومین ابزار شناخت این است که بدون توجه به روند بازار و شرایط اقتصادی آن کشور، وعده جریان سود کلان و بدون توقف را بدهند. این وعده در حالی است که ممکن است اقتصاد کشوری وارد رکود شده و انتظار سود آنچنانی از فعالیت‌های اقتصادی وجود نداشته باشد. اما این نوع کلاهبرداران، چنین وعده‌ای را خواهند داد.

3. از دیگر راه‌های شناخت این نوع کلاهبرداری آن است که از افراد دعوت به سرمایه گذاری در شرکت‌هایی می‌کنند که به صورت رسمی ثبت نشده‌اند یا در مراکزی که نظارت بر آنها زیاد است، حضور ندارند. زیرا این کلاهبرداران خود می‌دانند که سرمایه گذاری در چنین شرکت‌هایی به دلیل اینکه وجود ندارند یا در وجود آن‌ها شبهه وجود دارد، موجب می‌شود خود را از پذیرش مسئولیت و عواقب آن تا حد ممکن دور کنند. دلیل دیگر برای این کار آن است که، اگر شرکتی در جایی مانند بورس ثبت شود، این شرکت اصالتی داشته و نظارت‌هایی قبل از ثبت برای آن وجود دارند. در چنین شرایطی احتمال کلاهبرداری پانزی در آنها ضعیف خواهد بود.

4. یکی دیگر از دلایلی که به سرمایه گذار، اخطار کلاهبرداری پانزی را می‌دهد این است که استراتژی‌های سرمایه گذاری را برای سرمایه گذار مخفی می‌کنند و در توصیف جزئیات، ابهامات و پیچیدگی‌های بی موردی را وصف می‌کنند. به گونه‌ای که فرد سرمایه گذار نتواند موضوع اصلی را به روشنی دریابد.

5. در این نوع کلاهبرداری مالی، مشتریان یا همان سرمایه گذاران مجاز به مشاهده اسناد رسمی سرمایه گذاری خود نیستند. باید توجه داشت شرکتی که این گونه عمل می‌کند، به قول معروف یه کاسه‌ای زیر نیم کاسه دارد!

6. یکی از ویژگی‌های مهم شرکت‎‌‌‌‌های معتبر برای سرمایه گذاری این است که سرمایه گذاران بعدا بتوانند به آسانی پول خود را برداشت نمایند. اما در شرکت‌هایی که می‌خواهند کلاهبرداری پانزی انجام دهند، سرمایه گذاران در برداشت پول خود دچار مشکلات عدیده‌ای خواهند شد و عملا این کار برای آنان در بسیاری از مواقع امکان پذیر نخواهد بود.

جمع بندی

بازی پانزی یک نوع کلاهبرداری است که به صورت رسمی برای اولین بار توسط فردی به نام پانزی انجام شد. این کلاهبرداری وعده‌های غیر واقعی به افرادی می‌دهد که سودای ثروت بدون کارکردن را دارند. این کار در نهایت با ضرر کردن عده‌ای سرمایه گذار در نقطه‌ای که دیگر کسی حاضر به سرمایه گذاری نیست، به پایان خواهد رسید.