خوی حیوانی چیست و چه تاثیری روی بازارها دارد؟

اگر در بازارهای مالی معامله کرده باشید، دیده‌اید که گاهی بازارها به شدت افت می‌کنند و گاهی به یک باره با رشد روبرو می‌شوند. در این شرایط صف‌های خرید و فروش و افت چشمگیر یا افزایش قابل توجه قیمت سهام دور از انتظار نیست. اما دلیل این بالا و پایین رفتن ناگهانی بازار سهام چیست؟ یکی از دلایل این اتفاق، مخدوش شدن اعتماد به بازار یا اعتماد بیش از حد به بازارهای مالی است که موجب می‌شود سرمایه گذاران به یک باره از بازار خارج شوند و به سختی به آن برگردند. در واقع، اینجا پای اطمینان سرمایه گذاران در میان است. بازارهای مالی علاوه بر روندهای منطقی که از طریق علم اقتصاد می‌شود آن‌ها را بررسی کرد، نسبت به رفتار هیجانی سرمایه گذاران نیز بسیار تاثیرپذیر هستند. خوی حیوانی در ادبیات اقتصادی به بررسی اثر اعتماد سرمایه گذاران بر عملکرد بازار مالی می‌پردازد. در ادامه بیشتر به بررسی خوی حیوانی و تاثیر آن بر سرمایه گذاری می‌پردازیم.

خوی حیوانی

خوی حیوانی اصطلاحی است که توسط اقتصاددان مشهور بریتانیایی، جان مینارد کینز برای توصیف چگونگی تصمیم‌گیری مالی افراد، از جمله خرید و فروش اوراق بهادار، در زمان استرس یا عدم اطمینان اقتصادی ابداع شده است. کینز از خوی حیوانی به عنوان احساساتی صحبت می‌کند که بر اعتماد مصرف کننده تأثیر می‌گذارند. امروزه، خوی حیوانی عوامل روانی و عاطفی را توصیف می‌کنند که سرمایه‌گذاران را در مواجهه با سطوح بالای نوسانات در بازار سرمایه به اقدام وا می‌دارد. این اصطلاح از کلمه لاتین Spiritus animalis گرفته شده که به معنای نفسی که ذهن انسان را بیدار می‌کند، است. از برخی جهات، بینش کینز در مورد رفتار انسان، ظهور اقتصاد رفتاری را پیش‌بینی می‌کرد.

خوی حیوانی و سرمایه گذاری

امروزه اصطلاح خوی حیوانی در روانشناسی بازار و اقتصاد رفتاری مطرح می‌شود. خوی حیوانی بیانگر احساس اعتماد، امید، ترس و بدبینی است که می‌تواند بر تصمیم گیری مالی سرمایه گذاران تأثیر بگذارد. همین موضوع به نوبه خود می‌تواند رشد اقتصادی را تقویت کند یا مانع از آن شود. با توجه به تئوری خوی حیوانی، تصمیمات مدیران کسب و کارها بر اساس شهود و رفتار رقبایشان است تا تجزیه و تحلیل محکمی که بر اساس منطق اقتصادی گرفته شده باشد . کینز درک کرده بود که در زمان تحولات اقتصادی، افکار غیرمنطقی ممکن است بر سرمایه گذاران تأثیر بگذارد، زیرا آن‌ها به دنبال منافع شخصی مالی خود هستند. کینز در تئوری عمومی بیان کرد که تلاش برای تخمین بازدهی آینده صنایع، شرکت‌ها یا فعالیت‌های مختلف با استفاده از دانش عمومی و بینش موجود، بسیارکم و گاهی هیچ است. او پیشنهاد کرد که تنها راهی که مردم می‌توانند در یک محیط نامشخص تصمیم بگیرند این است که خوی حیوانی آن‌ها را راهنمایی کند.

یک مثال برای درک بیشتر خوی حیوانی

هیچ کس هرگز چرخش‌های ناگهانی در قیمت ‌دارایی‌های مالی را به صورت منطقی درک نکرده است. ارزش واقعی بازار سهام ایالات متحده بین سال‌های 1920 تا 1929 بیش از پنج برابر شد و سپس از سال 1929 تا 1932 به شدت کاهش یافت. بین سال‌های 1954 تا 1973 این بازار باز هم دو برابر شد، اما از سال 1973 تا 1974 به نصف کاهش یافت. بین سال‌های 1982 تا 2000 تقریباً هشت برابر شد و سپس از سال 2000 تا 2008 پنجاه درصد کاهش پیدا کرد. اقتصاددانان گاهی اوقات می‌توانند تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها را توجیه کنند، اما تغییرات قیمت سهام در برخی موارد با تغییرات نرخ بهره، سود سهام، یا هر چیز دیگری قابل توضیح نیست. در این نوع موارد، خوی حیوانی سرمایه گذاران تاثیرگذار بوده است.

به نظر می‌رسد در این وضعیت تغییرات قیمت سهام با تغییرات دیگری هم مرتبط است. کینز بازار سهام را با یک بازی مقایسه کرده است. او در این بازی از شرکت کنندگان می‌خواهد که از بین صد عکس، شش عکس را که دارای زیباترین چهره هستند، انتخاب کنند. جایزه به شخصی تعلق می‌گیرد که انتخاب‌هایش به میانگین ترجیحات کل گروه نزدیک‌تر است. برای برنده شدن در چنین رقابتی، نباید چهره‌هایی را که زیباتر می‌دانید، انتخاب کنید. شما باید آنهایی را انتخاب کنید که فکر می‌کنید دیگران آنان را زیباترین فرد می‌دانند. در واقع، باید چهره‌هایی را که فکر می‌کنید دیگران فکر می‌کنند زیباترین هستند را انتخاب کنید. سرمایه گذاری در سهام هم می‌توانید همین طور باشد. در حالت شتاب گرفتن بازار سهامی را خرید و فروش می‌کنید که گمان می‌کنید از نظر دیگران سودآوری بهتری دارد.

جمع بندی

خوی حیوانی مفهومی است که توسط اقتصاددان جان مینارد کینز، برای توصیف احساسات انسانی که بر اعتماد مصرف کننده تأثیر می‌گذارد، توسعه داده شده است. به عقیده وی در برخی شرایط، قیمت به دلیل روانشناسی بازار و به ویژه نقش احساسات و ذهنیت عموم سرمایه گذاران نسبت به اوضاع بازار، نوسان می‌کند. کینز بیان کرد که خوی حیوانی فرضیه‌های عقلانیت و کارایی و محرک‌های اولیه رفتار اقتصادی را به هم می‌زند.