دو روایت از رشد اقتصاد ایران در سال 1400

داده‌های رشد اقتصادی ایران برای فصل اول سال 1400 به تازگی اعلام شده است. دو نهاد مهم کشور یعنی مرکز آمار ایران و بانک مرکزی، رقم‌های متفاوتی را برای رشد اقتصادی بهار امسال گزارش کرده‌اند. اما چرا این دو رقم با هم تفاوت دارند و رشد اقتصادی برای مردم چه فایده‌ای دارد؟ در ادامه به این پرسش‌ها جواب می‌دهیم.

رشد اقتصادی و اهمیت آن برای یک سرزمین

رشد اقتصادی به زبان ساده به ما می‌گوید ارزش تولید شده در اقتصاد یک کشور در یک بازه زمانی چقدر افزایش یا کاهش یافته است. با احتساب این رقم، امکان این را پیدا می‌کنیم که میزان ارزش تولید شده در یک کشور را در طول زمان مقایسه کنیم و بدانیم آن کشور چه تغییراتی را شاهد بوده است. اما رشد اقتصادی چرا اهمیت دارد؟

رشد اقتصادی مثبت نشان می‌دهد ارزش تولیدات اقتصادی یک کشور نسبت به سال قبل افزایش یافته و تداوم آن می‌تواند نشانه‌ای برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم یک سرزمین باشد. مردم کشورهایی که رشد اقتصادی متوالی و مثبتی دارند، از وضع اقتصادی مناسبی برخوردارند.

رشد اقتصادی ایران در بهار 1400 چقدر است؟

نگاهی به گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد مرکز آمار ایران رشد اقتصادی بهار امسال نسبت به فصل اول سال قبل و البته با احتساب نفت را 7.6 درصد اعلام نموده است. این در حالی است که نرخ رشد اقتصادی اعلامی از سوی بانک مرکزی 6.2 درصد است. نرخ رشد بدون نفت هم تقریبا یکسان (به ترتیب 4.6 و 4.7 درصد) اعلام شده است. گزارش مرکز آمار می‌گوید تولید ناخالص داخلی ایران در بهار 1400 (به قیمت ثابت 1390 و با احتساب نفت) به 1777 هزار میلیارد ریال رسیده است. این در حالی است که بانک مرکزی رقم تولید ناخالص داخلی سه ماهه نخست سال جاری را 3477 هزار میلیارد ریال اعلام نموده است. رشد اقتصادی اعلام شده در شرایط عادی می‌تواند خبر خوبی برای اقتصاد یک کشور در حال توسعه باشد، اما با توجه به مسائلی مانند کرونا و تاثیر آن بر محدودیت‌های فعالیت‌های اقتصادی در بهار سال 1399 چندان هم نمی‌توان آن را فراتر از انتظار دانست.

البته تداوم رشد اقتصادی در فصل‌های بعد می‌تواند خبر خوبی برای اقتصاد کشور باشد. اما علت تفاوت در میزان تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی اعلام شده بین بانک مرکزی و مرکز آمار ایران چیست؟

دو علت تفاوت رشد اقتصادی اعلامی

به نظر می‌رسد رقم اعلام شده رشد اقتصادی این دو نهاد به دو دلیل متفاوت باشد. نخستین مورد به سال پایه برمی‌گردد. سال پایه‌ای که مرکز آمار برای محاسبه خود به کار گرفته، 1390 است اما بانک مرکزی سال پایه خود را 1395 در نظر گرفته است. سال پایه هم به زبان ساده همان سالی است که افزایش قیمت‌ها نسبت به آن سنجیده می‌شود. دومین دلیل اختلاف رقم اعلام شده روش‌های این دو نهاد برای جمع‌آوری داده و تخمین زدن رشد اقتصادی است که می‌تواند با هم تفاوت داشته باشند.