صندوق سرمایه گذاری سهامی چیست؟

برخی از ما در زندگی خود ریسک می‌کنیم تا در جایگاهی بهتر و یک پله بالاتر قرار بگیریم. البته این به شخصیت ما هم بستگی دارد. از آنجا که ریسک و بازدهی ارتباط نزدیکی با هم دارند، زمانی که انتظار داریم بازدهی خوبی کسب کنیم، ریسک بیشتری را نیز می‌پذیریم. برای کنترل این ریسک راه‌های زیادی وجود دارد اما یکی از آنها این است که اگر دانش و وقت کافی نداریم، از صندوق‌های سرمایه گذاری و صندوق سرمایه گذاری سهامی استفاده کنیم. در این صورت میزان ریسکی که می‌پذیرین پایین‌تر می‌آید. در واقع، با اعتماد به مجموعه‌ ارکان صندوق و مدیران آن، می‌توانیم از سود بهر‌ه‌مند شویم آن هم در شرایطی که ریسک پایین‌تری نسبت به سرمایه گذاری مستقیم تحمل می‌کنیم. حالا پس از این آشنایی مختصر با صندوق‌ها، خوب است به این سوال جواب دهیم که صندوق سهامی چیست و چه طور می‌توانیم با سرمایه گذاری در آن سود ببریم؟ پاسخ به این سوالات را می‌توان با بررسی ابعاد این ابزار مالی نوین متوجه شد. اگر جزو افراد علاقه‌مند به سرمایه گذاری در این گزینه هستید، بهتر است مطلب زیر را بخوانید تا بیشتر با صندوق سرمایه گذاری سهامی آشنا شوید.

صندوق سهامی چیست؟

در پاسخ به پرسش صندوق سهامی چیست؟ باید گفت که صندوق سهامی یکی از انواع صندوق‌های سرمایه گذاری است که تقریبا تمام سبد دارایی‌های آن را سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تشکیل می‌دهند. به این معنا که تمرکز اصلی این صندوق بر سهام است و قسمت بسیار کمی از سبد دارایی‌های این صندوق به اوراق درآمد ثابت مانند سپرده بانکی و اوراق مشارکت تعلق می‌گیرد. صندوق سرمایه گذاری سهامی به جمع آوری وجوه نقد از طرف سرمایه گذاران می‌پردازد و با سرمایه به دست آورده شروع به سرمایه گذاری و تشکیل سبدی از سهام متنوع از سهم‌های شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌کند. سودی که نصیب سرمایه گذاران این صندوق می‌شود، بیش‌تر، برگرفته از خرید و فروش واحدهای سهامی صندوق است. سود صندوق های سهامی به صورت دوره‌ای تقسیم نمی‌شود. صندوق‌های سهامی از ۷۰ تا ۹۵ درصد از سرمایه صندوق را در سهام شرکت‎های پذیرفته شده در بورس سرمایه گذاری می‌کنند و باقی سرمایه را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند. به عنوان مثال می‌توان به چهار صندوق سرمایه گذاری آوای سهام کیان، صندوق سرمایه گذاری آهنگ سهام کیان، صندوق شاخصی هم‌‎وزن کیان و صندوق تضمین اصل سرمایه کیان اشاره کرد. سرمایه گذاری در این صندوق‌ها از طریق اپ کیان دیجیتال امکان‌پذیر است.

نحوه فعالیت صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی

این نوع از صندوق‌ها بعد از جمع آوری وجوه از سرمایه گذاران، در انواع اوراق بهادار شروع به سرمایه گذاری می‌کنند. اوراق بهاردار خریداری شده، هر روز، مورد محاسبه قرار می‌گیرند. در مورد بازدهی صندوق های سهامی باید گفت که کاهش و یا افزایش ارزش آن‌ها در میزان سوددهی و سرمایه‌ی سرمایه گذاران تاثیر می‌گذارد. علاوه براین افزایش‌ها و کاهش‌ها، کارمزدهایی هم وجود دارد که از محل دارایی‌های صندوق کم می‌شود. صندوق های سرمایه گذاری در سهام در اندازه کوچک و بزرگ می‌توانند وجوهی را که در اختیار دارند صرف خرید سهام و اوراق مشارکت و سایر اوراقی کنند که در امیدنامه صندوق ذکر شده‌اند اما به شرطی که محدودیت‌هایی مانند رعایت سقف سرمایه گذاری در سهام و حق تقدم و سایر اوراق بهادار را در نظر بگیرند. گفتنی است که محدودیت‌های تعیین شده در امیدنامه برای پایین آوردن حد ریسک در سود صندوق های سهامی است.

با تمام این محدودیت‌های مندرج باز هم صندوق سهامی جز پرریسک ترین صندوق ها و البته پربازده به حساب می‌آیند. از ویژگی‌های مهم در پاسخ به پرسش صندوق سهامی چیست همین پرریسک بودن آن است. با یک مثال، بهتر می‌توان مفهوم و مقصود صندوق سهامی چیست پی برد؛ فرض بر این گذاشته می‌شود که ۱۰ نفر هر کدام ۳ میلیون تومان وجه نقد برای سرمایه گذاری دارند. شخصی متخصص که به عنوان مدیر صندوق انجام وظیفه می‌‎کند بابت این خدمت ۱% کارمزد می‌گیرد. شخصی دیگر در صندوق ۰/۵% به عنوان ضامن نقد شوندگی دریافت می‌کند. حضور ضامن صندوق این ضمانت را به سرمایه گذاران می‌دهد که هر موقع اقدام به ابطال واحدهای سرمایه گذاری خود کردند و وجه هر واحد را به صورت خالص برای دریافت تقاضا کردند، در صورت کافی نبودن دارایی مالی صندوق، ضامن نقد شوندگی وجه لازم را فراهم کند. برای اطمینان از روند کار، شخصی دیگر به نام متولی صندوق ناظر بر اعمال مدیر و ضمانت صندوق خواهد بود که از تخطی این دو رکن از ارکان صندوق جلوگیری کند؛ متولی نیز ۰/۵% کارمزد دریافت می‌کند. کل وجوه دریافتی از ۱۰ سرمایه گذار می‌شود ۳۰ میلیون. مدیر ۷۰ درصد از این میزان سرمایه را سهام خریداری کرده و مابقی را اوراق مشارکت با نرخ سود ۱۸% سرمایه گذاری می‌کند.

گفتنی است که این میزان از درصدها برای کارمزد ممکن است در صندوق‌های سرمایه گذاری طبق اساسنامه و امیدنامه آن‌ها متفاوت باشد و برای آگاهی از درصدهای صندوق باید به امیدنامه صندوق مورد نظرتان مراجعه کنید.

صندوق های سرمایه گذاری سهامی کوچک و بزرگ!

تا به این قسمت، سعی داشتیم تا حد قابل توجه‌ای به پاسخ به سوال صندوق سهامی چیست؟ و توضیح این نوع از صندوق های سرمایه گذاری بپردازیم و کارکرد ارکان را در این صندوق‌ها دریابیم. حال به دسته بندی همین صندوق در ابعاد بزرگ و کوچک می‌پردازیم؛ صندوق های سرمایه گذاری در سهام از لحاظ حجم دارایی‌های‌شان به دو گروه بزرگ و کوچک تقسیم می‌شوند. صندوق‌های بزرگ به دلیل دارا بودن تعداد بالاتر سرمایه گذاران از ریسک کم‌تری برخوردار هستند اما باید در نظر داشت که در صورت سود دهی در اوراق مشارکت و سهام خریداری شده در صندوق سرمایه گذاری در سهام در ابعاد بزرگ، به خاطر تعداد بالای سرمایه گذاران، هر سرمایه گذار از بازدهی صندوق سهامی که در آن سرمایه گذاری کرده بهره کم‌تری خواهد برد. به این معنی که در صورت سود دهی و آورده مالی، دارایی به دست آمده از سود میان سرمایه گذاران بیش‌تری نسبت به سود صندوق های سهامی کوچک تقسیم می‌شود. تعدادی از این صندوق‌ها هم هستند که سود دوره‌ای دارند و به سرمایه گذاران خود طبق آن چه که در اساسنامه ذکر شده است به صورت ماهانه، سه ماهه و یا شش ماهه سود سرمایه پرداخت می‌کنند؛ به این معنی که درصدی از ارزش مبنای واحدهای سرمایه گذاری هر سرمایه گذار و سود سهامی که دارد در تملک صندوق قرار دارد و به صورت دوره‌ای و در مقطع‌های مشخص شده به مالک واحدهای سرمایه گذاری پرداخت می‌شود. البته باید این نکته را به خاطر داشت که برای انتخاب چنین صندوق های سرمایه گذاری در سهام چه کوچک و چه بزرگ باید قبل از سرمایه گذاری، امیدنامه و اساسنامه آن صندوق را مطالعه کرد تا از ارکان و کارمزد و محدودیت‌ها و مفاد آن مطلع شد.

نحوه عملکرد صندوق سرمایه گذاری سهامی

تا به این قسمت متوجه شدیم که عمده دارایی‌های سبدهای این صندوق‌ها از سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تشکیل می‌شوند. از آن جایی که مطلع هستیم، سهام ممکن است در بعضی روزها حرکت صعودی و یا نزولی داشته باشد؛ با این حساب، از نظر بازدهی صندوق های سهامی باید گفت که واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌های سهامی نیز در بازه‌های مختلف متفاوت عمل می‌کنند و امکان دارد که اگر شخص سرمایه گذار با دید کوتاه مدت در این صندوق‌ها سرمایه گذاری کرده است، واحدهای سرمایه گذاری‌اش نزولی باشد. اگر شخصی می‌خواهد در صندوق سهامی سرمایه گذاری کند باید با دیدی بلند مدت اقدام کند تا بتواند در زمان رونق اقتصادی از کارکرد مطلوب بازار بورس و به تبع آن سود صندوق های سهامی بهره ببرد. البته این نکته ناگفته نماند که با وجود اعضای صندوق و کارشناسان مجرب در حوزه سرمایه گذاری سهامی، میزان نزول در زمان رکود قابل نظارت و مدیریت است.

معیارهای انتخاب صندوق سهامی

با مرور ویژگی‌ها و مزایایی که از صندوق‌های سهامی برشمرده شد، باز باید نکاتی را در پاسخ به یکی از ابعاد سوال صندوق سهام چیست مدنظر قرار داد؛ این قسمت مهم مرتبط با معیارهای انتخاب صندوق سهامی است. اول از همه، باید سنجید که فرد سرمایه گذار تا چه میزان ریسک پذیر است؟ اگر فرد ریسک پذیری هستید و برای به دست آوردن بازده‌ بهتر سرمایه قصد سرمایه گذاری دارید، یکی از بهترین گزینه‌ها صندوق ‌های سرمایه گذاری سهامی است. از طرفی دیگر، در برابر انتظار بازدهی باید صبر داشت و اقدام به تحلیل درست از بازدهی صندوق های سهامی موردنظر در بازه‌های زمانی گذشته کرد و به عنوان یک سرمایه گذاری بلند مدت، حداقل به مدت یکسال به این صندوق نگاه کرد تا نتیجه مطلوب برای سرمایه گذار حاصل شود.

سرمایه لازم برای مشارکت در صندوق سهامی

نام واحدهای سرمایه گذاری را بارها برده‌ایم و همگی می‌دانیم که واحدهای سرمایه گذاری کوچک‌ترین جز بازار سرمایه هستند که به میزان وجوهی که سرمایه گذاران در صندوق‌های سرمایه گذاری قرار می‌دهند به آن‌ها تعلق می‌گیرد. برای مشارکت در صندوق سرمایه گذاری سهامی باید حداقل یک واحد سرمایه گذاری خریداری شود. البته در صندوق‌های سهامی مختلف فعال در کشور ممکن است این میزان متفاوت باشد که تعداد خرید اولیه واحد سرمایه گذاری برای سرمایه گذاری در صندوق، در اساسنامه و امیدنامه صندوق موردنظر ذکر شده است.

صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی چه مزایایی دارند؟

این نکته بدیهی است که بازار سهام ممکن است صعودی و یا نزولی باشد اما نکته‌ای که در تمام این تلاطم‌ها در مورد صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی ثابت شده است این است که در بلند مدت بی شک پربازده هستند. از دیگر مواردی که می‌تواند به عنوان یکی از مزایای سرمایه گذاری در صندوق‌ها محسوب شود حفظ ارزش دارایی شخص سرمایه گذار در مقابل تورم است. با سرمایه گذاری بلند مدت بر اساس بازدهی صندوق‌های سهامی می‌توان ارزش دارایی‌های مالی خود را همگام با تورم کرد و از بی ارزش شدن آن به دلیل راکد نگاه داشتن و یا حتی در حساب بانکی قرار دادن جلوگیری کرد.

مهم‌تر از همه، این مزیت که شما با سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری می‌توانید از تجربه و دانش یک تیم متخصص که هر لحظه در حال رصد بازار بورس هستند و به مدیریت سرمایه شما مشغول هستند اعتمادی هوشمندانه کنید و از بابت مدیریت مالی سرمایه خود آسوده خاطر باشید. در بعضی از صندوق‌های سهامی مقدار حداقلی از مبلغ برای سرمایه گذاری تعیین شده است اما در صندوق‌های سهامی کیان چنین محدودیتی در سرمایه گذاری وجود ندارد.

مزیت صندوق سهامی نسبت به خرید مستقیم سهم

برای جواب به سوال صندوق سهامی چیست؟ بد نیست از این زاویه هم پاسخ دهیم که صندوق سهامی را می‌توان سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس هم نام برد. برای خرید سهام، هر کس با داشتن کد بورسی خود می‌تواند به طور مستقیم اقدام به خرید سهام شرکت‌های مختلف کرد. این که به طور مستقیم وارد بازار سهام و بورس شویم هیچ اشکالی ندارد اما برای ورود و فعالیت موفقیت آمیز در این بازار باید نکاتی را در نظر داشته باشید؛ اول از همه این که بازار بورس بازاری فعال است و هر لحظه نوساناتی در خود دارد. به قولی، برای وارد شدن مستقیم باید شناگر ماهری بود و با دانش و تجربه کافی وارد آن شد تا بتوان نتیجه موفقیت آمیزی به دست آورد. اما با سرمایه گذاری در صندوق‌های سهامی می‌توانید غیر مستقیم وارد بازار بورس شوید و سرمایه را به دست کاردانان صندوق که همان ارکان صندوق هستند بسپارید و از تجربیات و دانش آن‌ها استفاده کنید.

چگونه در صندوق‌های سهامی سرمایه گذاری کنیم؟

برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری لازم است که فرد سرمایه گذار بالای ۱۸ سال سن داشته باشید، سپس، با مراجعه حضوری به دفاتر صندوق‌ها و ارائه مدارک و تکمیل فرم‌های صندوق‌های سرمایه گذاری، می‌توانید اقدام به خرید واحدهای سرمایه گذاری کنید. اگر صندوق‌های آوای سهام کیان و صندوق آهنگ سهام کیان را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید، برای احراز هویت لازم نیست به صورت حضوری به کیان مراجعه کنید و از طریق اپلیکیشن کیان دیجیتال می‌توانید تمامی مراحل ثبت نام و فعالسازی صندوق و سرمایه‌گذاری را به صورت کاملا آسان، غیرحضوری و آنلاین انجام دهید.

آشنایی بیشتر با صندوق اصل تضمین سرمایه کیان

حالا که با نوع صندوق سرمایه گذاری سهامی آشنا شده‌ایم، بهتر است یک نوه متفاوت از صندوق‌های فعال در حوزه سهام را بشناسیم. صندوق تضمین اصل سرمایه از انواع صندوق‌های مختلط است که با ساختار و کارکردی متفاوت و بهینه می‌تواند مسیر جدیدی را برای سرمایه گذاران در بازار سرمایه هموار کند. به عنوان مثال صندوق تضمین اصل سرمایه کیان که از همین نوع صندوق سهامی به شمار می‌رود، ترکیبی هوشمندانه را با تضمین بازگشت اصل سرمایه در اختیار سرمایه گذاران قرار داده است. ممکن است این سوال برای افرادی که با صندوق‌های سهامی تا به این‌جا آشنا شده‌اند پیش بیاید که چطور می‌شود در بازار سهام سرمایه گذاری کرد و همزمان از بابت بازگشت اصل سرمایه (با توجه به نوسانات و نا اطمینانی‌های بازار سرمایه) اطمینان خاطر داشت؟ درست است. صندوق اصل تضمین سرمایه اصلا به همین دلیل به وجود آمده است.

تجربه‌ای از روزهای نااطمینانی

مرداد 1399 را به خاطر دارید؟ این زمان برای کسانی که به هر شکلی در بازار سهام سرمایه گذاری کرده بودند، تاریخی متفاوت با تجربه‌های ناخوشایند است. هر کس در سهام سرمایه گذاری کرده باشد به خوبی می‌داند که این بازار به همان میزان که بازدهی‌های مثال زدنی دارد، ریسک هم دارد. به دلیل تجربه‌های نزول در این بازار در تاریخ‌هایی مانند مرداد 1399، عده بسیاری از سرمایه گذاران تصمیم گرفتند که دیگر از زمینه سهام برای سرمایه گذاری استفاده نکنند. این در حالی است که صندوق تضمین اصل سرمایه کیان با سبدی متشکل از سهام شرکت‌های معتبر و اوراق بادرآمد ثابت، نظر سرمایه گذارانی که به دنبال سرمایه گذاری بدون ریسک در سهام هستند را جلب کند. صندوق تضمین اصل سرمایه کیان با تشکیل این سبد، این اطمینان را به سرمایه گذاران خود داده است که در صورت نزول بازار سهام، اصل سرمایه هر سرمایه گذار را به او برگرداند و در صورت رشد بازار سهام اصل و سود سرمایه را به ایشان ارائه کند. ساختار خوشایندی برای سرمایه گذاری در سهام است. اما بهتر است با شرایط و کارکرد این صندوق بیش‎‌تر آشنا شویم.

صندوق سرمایه گذاری تضمین اصل سرمایه کیان در زمان اطمینان به بازار سرمایه، سبد خود را از 60 درصد سهام و باقی آن را از اوراق بادرآمد ثابت تشکیل می‌دهد و در زمان نااطمینانی بازار سرمایه، این اجازه را دارد که برای جلوگیری از آسیب به سرمایه افراد سرمایه گذار خود، درصد سهام سبد خود را به 40 درصد کاهش دهد. اما جدا از این انعطاف، این صندوق به سرمایه گذارانی که سرمایه خود را به مدت 365 روز در صندوق حفظ کرده‌اند، تضمین اصل سرمایه را ارائه می‌دهد. البته گفتنی است که شخص سرمایه گذار می‌تواند پیش از 365 روز هم اقدام به ابطال واحدهای سرمایه گذاری خود در این صندوق کند. اما از ضمانت اصل سرمایه بهره‌مند نخواهد بود.

ضمانت اصل سرمایه کیان

ممکن است این سوال پیش بیاید که ضامن اصل سرمایه در صندوق تضمین اصل سرمایه کیان کیست؟ در پاسخ باید گفت که گروه مالی کیان اصل سرمایه را برای سرمایه گذاری که سرمایه خود را حداقل به مدت 365 روز در صندوق تضمین اصل سرمایه قرار داده است حفاظت و تضمین می‌کند. اما بهتر است به این نکته هم اشاره شود که در صورت بازدهی سرمایه، از محل سود سرمایه گذاران به صورت پلکانی کارمزد دریافت می‌شود. برای آگاهی بیش‌تر از محاسبه دریافت کارمزد پلکانی بر اساس درصد سود به مطلب صندوق تضمین اصل سرمایه کیان چیست و چه ویژگی‌های دارد؟ مراجعه شود.

مزایای سرمایه گذاری در صندوق تضمین اصل سرمایه کیان

اولین و مهم‌ترین مزیتی که سرمایه گذاری در این صندوق برای سرمایه گذاران به همراه دارد این است که اصل سرمایه آن‌ها با تمام نوساناتی که بازار سهام دارد حفظ می‌شود. از طرف دیگر باید به این نکته هم اشاره کرد که مدیر صندوق تضمین اصل سرمایه کیان به طور روزانه به بررسی دارایی در سبد می‌پردازد و برای ایجاد ترکیب بهینه میان سهام و اوراق سپرده در سبد، تصمیم‌های جدید می‌‎گیرد. این میزان مراقبت و رصد دارایی صندوق یعنی دیگر نیازی به رصد روزانه صندوق و دارایی‌ها ندارید.

صندوق تضمین اصل سرمایه برای چه کسانی مناسب است؟

با توجه به آن‌چه که در مورد ساختار و کارکرد صندوق تضمین اصل سرمایه کیان گفته شد، این‌طور به نظر می‌رسد که سرمایه گذاری در این صندوق برای افراد ریسک گریزی مناسب است که علاقمند به کسب سود از بازار سهام در روزهای پررونق بورس هستند اما می‌خواهند ضرر هم نکنند و اصطلاحا اصل سرمایه آنها سرجایش باقی بماند.

مزیت صندوق تضمین اصل سرمایه نسبت به صندوق درآمد ثابت و صندوق های سهامی

توصیه بسیاری به افراد ریسک گریز می‌شود که در صندوق های درآمد ثابت را سرمایه گذاری کنند که سبدی بیش‌تر متشکل از اوراق بادرآمد ثابت و سپرده بانکی دارد. اما نباید فراموش کرد که سهام موجود در سبد صندوق درآمد ثابت 10 درصد است. با این حساب، بازدهی قسمت سهامی این صندوق در زمان رشد بازار سهام محدود خواهد بود. در حالی که صندوق تضمین اصل سرمایه نزدیک به 60 درصد از دارایی خود را به سهام اختصاص می‌دهد. حالا که به انعطاف در سبد متشکل صندوق تضمین اصل سرمایه اشاره شد جالب است بدانیم صندوق‌های سهامی که دارایی سهامی سبدشان دست کم 70 درصد است، این امکان را ندارند که در زمان نااطمینانی بازار درصد سهام خود را از 70 درصد کمتر کنند. این انعطاف تنها به صندوق تضمین اصل سرمایه تعلق دارد.

نتیجه‌گیری

متوجه شدیم که صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی از پرریسک‌ترین صندوق‌های سرمایه گذاری به حساب می‌آیند اما در برابر تمام انواع صندوق‌ها پربازده‌ترین نیز هستند. سوددهی بالا و سرمایه گذاری بلند مدت دو ویژگی هستند که با داشتن این دو ویژگی به راحتی می‌توان صندوق‌های سهامی را انتخاب کرد و در آن‌ها سرمایه گذاری کرد. افراد غیر حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای که از دانش کافی در سرمایه گذاری به ویژه در بورس برخوردار نیستند و یا حتی افراد حرفه‌ای که به هر دلیل وقت نظارت و مدیریت سرمایه خود در بورس را ندارند می‌توانند از وجود صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی مانند صندوق سرمایه گذاری آوای سهام کیان و صندوق سرمایه گذاری آهنگ سهام کیان بهره‌مند شوند.