چند سال طول می‌کشد تا خانه دار شویم؟/ چطور می‌شود این زمان را کاهش داد؟

صاحب خانه شدن برای بسیاری از خانوارهای ایرانی موضوع مهمی است. بسیاری از خانوارها به همین منظور پس‌انداز می‌کنند و وام می‌گیرند. با این حال، رشد قیمت مسکن به خصوص در یک سال اخیر بسیاری از خانوارها را نگران کرده است. آمارهای بانک مرکزی حاکی از این است که متوسط قیمت مسکن در شهر تهران از ۱۲ میلیون و ۴۶۴ هزار تومان در آبان ۱۳۹۸ به ۲۷ میلیون و ۱۹۳ هزار تومان در آبان ۱۳۹۹ رسیده است. این تغییر به معنای رشد ۱۱۸ درصدی در طول یک سال منتهی به آبان است. با این حساب ممکن است بسیاری از خانوارها یا زوج‌های جوان از خود پرسیده باشند چقدر طول می‌کشد تا صاحب خانه شوند؟ و آیا گزینه‌ای برای اینکه سریع‌تر خانه دار شویم، وجود دارد؟

شاخص دسترسی به مسکن چیست؟

یکی از معیار‌هایی که برای تعیین مدت زمان لازم تا صاحب خانه شدن خانوارها مورد توجه قرار دارد، شاخص دسترسی به مسکن است. برای محاسبه شاخص دسترسی به مسکن، ارزش خرید یک واحد مسکونی ۷۵ متر مربعی را به کل درآمد متوسط خانوارهای شهری تقسیم می‌‍کنند. عددی که به دست می‌آید، قدرت مالی خانوارها را برای خانه‌دار شدن نشان می‌دهد. افزایش شدید قیمت مسکن این نسبت را افزایش می‌دهد و کاهش قدرت خرید خانوارها و عدم دسترسی به تسهیلات بانکی نیز چنین اثری دارد. در این صورت، وضعیت متقاضیان مسکن بدتر شده است. به طور سنتی فرض بر این است که خانوارها ۳۰ درصد کل درآمدشان را برای صاحب خانه شدن پس‌انداز می‌کنند. در این صورت، برای محاسبه مدت زمانی که طول می‌کشد تا خانه بخریم، باید شاخص دسترسی مسکن را در عدد سه ضرب کرد.

خانه ‌دار شدن چقدر طول می‌کشد؟

بررسی‌های سرمایه پلاس از آمارهای وزارت مسکن و شهرسازی نشان می‌دهد در سال ۱۳۷۱ طول دوره انتظار برای خانه‌دار شدن در نقاط شهری کشور، ۱۸ سال بود. یعنی حدود ۱۸ سال طول می‌کشید تا خانوار با پس‌انداز یک سوم درآمدش خانه بخرد. این نسبت در سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۰ به حدود ۱۲ تا ۱۳ سال کاهش یافت. از سال ۱۳۸۰ به بعد، مجددا خانه‌دار شدن مشکل‌تر شد و تا سال ۱۳۸۸ به ۲۳ سال رسید. سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ این انتظار به ۱۸ سال کاهش یافت. در آخرین خبرها، عضو هیئت مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران اعلام کرد دهک متوسط جامعه در شهر تهران که متوسط درآمد سالانه آنها به ۵۴ میلیون تومان می‌رسد، باید ۳۵ سال صبر کنند تا خانه‌دار شوند.

بیشتر بخوانید: ۱۰ شهر لوکس جهان کدامند؟ گران‌ترین خانه‌های دنیا در کدام کشورها هستند؟

راهی برای اینکه سریع‌تر خانه‌ دار شویم

مدت زمان ذکر شده در شاخص دسترسی به مسکن و خرید خانه در شرایطی است که متقاضی اقدام به دریافت وام نکرده باشد. همچنین، همان طور که گفته شد حدود ۳۰ درصد درآمد سالانه خانوار باید پس‌انداز شده باشد. اما نکته‌ای در این میان وجود دارد. اگر خانوار گزینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را بشناسد و در آنها سرمایه‌گذاری کند، می‌تواند مدت زمان لازم برای خرید خانه را کاهش دهد. برای مثال شاخص دسترسی به مسکن برای خانوارهای شهری در سال ۱۳۹۵ را در نظر بگیرید. همان طور که گفتیم، این عدد برای نقاط شهری ۱۸ سال اعلام شده است. اگر خانوار به نحوی سرمایه‌گذاری کند که هر سال تنها ۳ درصد بیش از تورم عایدی کسب کند، در طول کمتر از ۱۰ سال می‌توانست خانه بخرد. یعنی زمان انتظار برای خرید خانه تقریبا نصف می‌شد. این میزان عایدی با استفاده از سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی مانند صندوق‌های سهام امکان‌پذیر است.