کادو خریدن بهتر است یا کارت هدیه؟

هدیه دادن از مدت‌‎ها پیش در میان مردم کشورهای مختلف رسم و سنت بوده است. افراد در اعیاد، مراسم مختلف یا بزرگداشت‌ها، به منظور قدرانی یا نشان دادن توجه به یکدیگر هدیه می‌دادند. هدیه‌ها قالب‌های متفاوتی داشته‌اند، از پول گرفته تا کالا. با این حال امروزه با ورود تکنولوژی، این رسم هم تا حدودی متفاوت از قبل شده است. هدیه دادن موافقان و مخالفانی هم دارد. در ادامه به بررسی جنبه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی هدیه دادن خواهیم پرداخت.

تاریخچه هدیه دادن

قدمت هدیه دادن به پیش از تمدن برمی‌گردد. تحقیقات نشان می‌دهد حتی انسان‌های غارنشین هم چیزهایی مانند صخره‌هایی با شکل غیرمعمول یا دندان‌های حیوانات هدیه به هم می‌دادند تا ارتباطات اجتماعی بین خودشان را تقویت کرده و از یکدیگر قدردانی کنند. با پیشرفت هر چه بیشتر ساختار اجتماعی، هدایا هم پیچیده‌تر شدند و ظاهر شکیل‌تر و زیباتری به خود گرفتند.

8 هدیه مهم تاریخ

باغ‌های معلق بابِل یکی از مشهورترین هدایای تاریخ است که در قرن ششم قبل از میلاد از سوی نبوکد، پادشاه بابل به همسرش، ملکه آمیتیس داده شد. هدیه برجسته دیگری که در تاریخ ثبت شده یک فیل سفید است که پادشاه پرتغال، مانوئل در سال 1514 به پاپ لئو دهم هدیه داد. هدیه معروف بعدی متعلق به سال 1772 است، الماس 189 قیراطی اورلوف است که از سوی کنت گریگوری اورلوف به امپراتوریس روسیه کاترین کبیر داده شد. در سال 1884، مجسمه آزادی که امروزه در آمریکا قرار دارد، از سوی فرانسه به این کشور اعطا شد. پنجمین هدیه معروف تاریخ را می‎توان تخم‌مرغ فابرژه دانست که در سال 1885 از سوی امپراتور روسیه، الکساندر سوم به همسرش ملکه ماریا فیودورونا داده شد. ششمین هدیه معروف، ساعت رولکس کاسموگروف دیتونا است که در سال 1968 از سوی همسرش به پل نیومن بازیگر معروف اعطا شد. هفتمین هدیه مشهور هم به سال 1972 برمی‌گردد و یک الماس 69 قیراطی است که از سوی ریچارد برتون به الیزابت تیلور، بازیگر مشهور داده شد. آخرین هدیه ولی کاملا متفاوت است. این هدیه دو پاندا بودند که در سال 1972 از سوی چین به ایالات متحده هدیه شدند.

مضرات اقتصادی هدیه دادن

هدیه دادن جنبه‌ای اجتماعی و غیرمادی دارد، اما با موضوعات اقتصادی هم گره می‌خورد. اگر صرفا از نظر اقتصادی به این موضوع نگاه کنیم، مضراتی در آن به چشم می‌خورد. اگر فرض کنیم هر کس سلیقه خودش را بهتر می‌شناسد و ما هم هدفمان خوشحال کردن فردی باشد که به وی هدیه می‌دهیم، به نظر می‌رسد پول یا کارت هدیه بهتر می‌تواند به این هدف کمک کند. ما حتی اگر سلیقه خوبی هم داشته باشیم، باز ممکن است چیزی که برای فردی می‌خریم، مورد پسند او قرار نگیرد. به همین دلیل هم شاید بهتر باشد به جای پولی که به کادو می‌دهیم و فرد شاید آن را دوست نداشته باشد، همان مقدار پول را به خودش بدهیم تا چیزی باب میل خودش تهیه کند. شاید در نگاه اول این موضوع او را بیشتر خوشحال کند.

از نظر اقتصاددانی به نام جوئل والدفوگل، هدیه دادن شبیه اتلاف منابع اقتصادی است. مثلا ممکن است یکی از والدین شما برایتان به عنوان کادو یک کت و شلوار گرانقیمت بخرد، در حالی که شما لباس اسپورت می‌پسندید یا ترجیح می‌دادید با پولش یک تلفن همراه بخرید. والدفوگل در سال 1993 به همین موضوعات اشاره کرد و کتابی هم در زمینه اتلاف در عیدی یا کادو دادن نوشت. او طرفدار دادن پول نقد به جای کادو بود. والدفوگل بر اساس تحقیقاتش معتقد است به همین دلایل، ما ارزش هدیه‌های دریافتی را حدود 20 درصد کمتر از مقداری که برای خود می‌خریدیم، ارزیابی می‌کنیم. این یعنی 20 درصد از کل هدیه‌های غیرنقدی اتلاف می‌شود. اما آیا این موضوع همیشه درست است و راه خوبی برای مناسبات اجتماعی ما است؟

جنبه‌های مثبت هدیه دادن

در بالا به مخالفت اقتصادی با هدیه دادن پرداختیم. اما چند موضوع در خصوص آن وجود دارد. در واقع، شاید جای آن باشد که بپرسیم اگر کادو دادن این قدر اتلاف دارد، چرا این کار را می‌کنیم؟ اولین مورد مساله اطلاعات است. خیلی وقت‌ها چیز جدیدی به بازار آمده که ما با شناختمان از یک دوست یا خانواده حدس می‌زنیم آن را دوست داشته باشد اما از آن بی‌خبر است. بنابراین چنین سورپرایز یا کادویی که انتظار آن را ندارد، می‌تواند به شدت او را خوشحال‌تر کند. بنابراین شاید در مواردی کادوی فیزیکی نقش خوشحال‌تر کردن افراد را بهتر ایفا کند. اقتصاددانی به نام گریگوری منکیو، در کتاب اقتصاد خود هدیه دادن را یک نوع علامت می‌داند. در واقع چون هدیه دادن زمان‌بر بوده و زحمت به همراه دارد، دادن یک کادوی خوب که حاکی از اهمیت دادن و شناخت ما از آن فرد است، می‌تواند نشانه‌ای از علاقه و دوستی باشد.

کارت‌های اعتباری، حد وسط هدیه و پول

امروزه بسیاری از مردم از کارت‌های اعتباری هدیه به جای هدیه خریدن استفاده می‌کنند. عیدی دادن در ایران، از گذشته با دادن پول نو همراه بود و هنوز هم البته دیده می‌شود. با این حال، با ورود تکنولوژی به زندگی مردم، پول نو در مواردی تبدیل به کارت اعتباری هدیه شده است. وقتی به مناسبت‌هایی مانند نوروز نزدیک می‌شویم، مراجعه به بانک‌ها و برخی از خودپردازها برای دریافت کارت هدیه افزایش می‌یابد. اما این اتفاق فقط منحصر به نوروز نیست و در برخی مناسبت‌های دیگر هم از آن استفاده می‌شود. دادن کارت هدیه یا کارت اعتباری می‌تواند راهی میانه بین هدیه دادن و پول نقد دادن باشد. در واقع شما با برخی از این کارت هدیه‌ها می‌توانید آنچه می‌خواهید از یک مرکز خرید تهیه کنید یا پول نقد را استفاده کنید. ارزش پولی پرداخت شده هم مشخص است. در فاصله سال‌های 1998 تا 2010 میزان فروش سالانه چنین کارت‌هایی در آمریکا 8 برابر شده و بالغ بر بیش از 90 میلیارد دلار شده بود. البته این موضوع باز هم با نقدهایی روبرو است.

هدیه‌ای با مفهوم سرمایه‌گذاری برای فرزندان

در بالا به جنبه‌های اقتصادی هدیه دادن پرداختیم و به مزایا و مضرات آن اشاره کردیم. اما هدیه می‌تواند مفهوم سرمایه‌گذاری هم داشته باشد. در این چارچوب و با توسعه بازارهای مالی و فضای آنلاین، این امکان به وجود آمده که به سرمایه گذاری برای فرزندان بپردازیم. از جمله مواردی که می‌تواند در سرمایه‌گذاری برای فرزندان مورد استفاده قرار بگیرد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. این صندوق‌ها در طول زمان بازدهی قابل توجهی داشته‌اند و با هدیه دادن این صندوق‌ها به فرزندانتان می‌توانید برای آینده آنها سرمایه‌گذاری مناسبی کنید.