۳ نکته در انتخاب بهترین صندوق‌های درآمد ثابت/ راهنمای سرمایه‌گذاری ریسک‌گریزها

در میان سرمایه‌گذاران سنتی در ایران معمولا ۳ گزینه بسیار طرفدار دارد. طلا، مسکن و سپرده‌گذاری در بانک این سه گزینه را تشکیل می‌دهند. سرمایه‌گذاری در طلا و مسکن عایدی تعیین شده ندارند و از آنجا که تورم در ایران مساله‌ای مزمن است، توجه مردم را جلب کرده‌اند. در واقع مردم به تجربه دریافته‌اند که در صورت خرید طلا و مسکن، به نوعی سرمایه خود را حفظ خواهند کرد. اما سرمایه‌گذاری در بانک متفاوت است. بانک در ازای سرمایه‌گذاری افراد در آن، درآمد ثابتی به آنان پرداخت می‌کند. اوراق مشارکت، سود بانکی، صندوق‌های درآمد ثابت و مواردی از این قبیل بهترین مثال‌ها از سرمایه‌گذاری‌های درآمد ثابت هستند که در اینجا به آنها بیشتر اشاره می‌کنیم.

نکاتی در مورد سرمایه‌گذاری‌های درآمد ثابت

چه کسانی در گزینه درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند؟

سرمایه‌گذاری‌های درآمد ثابت، جریانی از درآمد را در بازه‌ای از زمان برای سرمایه‌گذار فراهم می‌آورند. نکته مثبت این سرمایه‌گذاری‌ها این است که ریسک آنها بسیار کم بوده و جزو کم‌ریسک‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند. علاوه بر این، نقدشوندگی آنها بالا است و در صورت نیاز فوری، با سرعت بالاتری نسبت به گزینه‌های دیگر، قابل دستیابی هستند. همین موضوع هم باعث شده تا این گزینه‌ها برای افراد ریسک گریز جذاب باشد.

متنوع‌سازی سبد دارایی برای افراد ریسک پذیر

به رغم موارد بالا باید توجه داشت که سود گزینه‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت به برخی از گزینه‌ها نمی‌رسد. البته رابطه ریسک و بازدهی معمولا به نحوی است که هر قدر ریسک بالاتر باشد، بازدهی نیز معمولا بالاتر است. به همین دلیل هم ممکن است برای سرمایه‌گذارانی که ریسک پذیرتر هستند، جذابیت لازم را نداشته باشد. با این حال، از آنجا که در سرمایه‌گذاری سبدی از دارایی‌ها در نظر گرفته می‌شود تا ریسک به حداقل برسد، یکی از گزینه‌هایی که می‌تواند بخشی از سرمایه افراد ریسک‌پذیر را به خود اختصاص دهد، همین گزینه‌های درآمد ثابت است.

بررسی گزینه‌های مختلف درآمد ثابت

صندوق‌های درآمد ثابت بین ۷۰ تا ۹۵ درصد از سرمایه خود را روی اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی یا سایر اوراق بهادار درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌نمایند. به همین دلیل هم هست که ریسک نسبتا پایینی دارند. اصولا در بررسی گزینه‌های درآمد ثابت دو مورد صندوق‌ها و بانک مطرح می‌شوند. مهمترین نکته‌ای که در مقایسه بانک و صندوق‌ها مطرح می‌شود، بحث بازدهی است. نگاهی به بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت و مقایسه آنها با بانک، در کنار لحاظ کردن تورم، گویای همه چیز است.

اگر سقف نرخ سود بانکی یک ساله را در برخی بانک‌ها ۲۰ درصد در نظر بگیریم، در یک سال اخیر که نرخ تورم نقطه به نقطه به ۴۶ درصد رسیده، بازدهی واقعی حتی منفی نیز بوده است. این در حالی است که بیشتر بانک‌ها سود ۱۸ درصدی پرداخت می‌کنند. با این حال، نگاهی به بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت نشان می‌دهد بدترین صندوق‌های درآمد ثابت ۱۹ درصد بازدهی داشته‌اند و این بازدهی حتی به ۸۶ درصد نیز رسیده است. این نکته نشان دهنده برتری بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت نسبت به بانک‌ها است. آن هم در شرایطی که ریسک هر دو آنها کم است. بازدهی بانک‌ها در مقایسه با صندوق‌ها آنقدر کم است که خرید واحدهای صندوق را منطقی می‌کند.

تا اینجا بانک و صندوق‌های درآمد ثابت را مقایسه کردیم. اما بین صندوق‌های درآمد ثابت مختلف نیز تفاوت وجود دارد. برای انتخاب بهترین گزینه درآمد ثابت چه چیزهایی را باید مد نظر قرار داد؟

نکاتی در انتخاب بهترین صندوق درآمد ثابت

عموما ۳ نکته مهم در انتخاب صندوق‌های درآمد ثابت وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم. این ۳ مورد عبارتند از: اندازه صندوق، عملکرد آن در گذشته و نوسان صندوق.

اندازه صندوق

اندازه صندوق معمولا نشانه‌ای از اعتبار صندوق است. در واقع اندازه صندوق نشان می‌دهد چقدر توانسته سرمایه جذب کند. با این حال نکته‌ مهمی در مورد اندازه صندوق وجود دارد. درست است که این موضوع نشان دهنده اعتماد بیشتر سرمایه‌گذاران به صندوق است اما مدیریت منابع آن نیز دشوارتر می‌شود. این است که گاهی صندوق‌های کوچک می‌توانند بازدهی بالاتری نسبت به صندوق‌های بزرگ داشته باشند. صندوق‌های متوسط هم تا حدودی اعتماد مردم را جلب کرده‌اند و هم قدرت مانور بیشتری نسبت به صندوق‌های بزرگ دارند.

عملکرد صندوق در گذشته

گاهی اوقات سرمایه‌گذاران با مراجعه به سایت‌های مختلف و مشاهده بازدهی یک صندوق‌، از روی عدد بازدهی اقدام به خرید واحدهای صندوق می‌کنند. اما این خیلی معیار خوبی نیست. باید بازده صندوق‌های دیگر را هم در نظر گرفت. اگر همه صندوق‌ها عملکرد خوبی داشته‌اند و صندوق خاصی عملکردش خوب نبوده، مشکل از مدیریت آن صندوق است. در حالی که اگر همه صندوق‌ها عملکردشان خوب نبوده، باید ریشه آن را در عوامل دیگر و بزرگتری جستجو کرد. در اینجا مقایسه بازدهی یک صندوق با میانگین بازدهی کل صندوق‌ها می‌تواند تا حدودی مفید باشد. اگر صندوق بهتر از میانگین عمل کرده باشد امتیاز مثبتی برای مدیریت آن محسوب می‌شود.

نوسان صندوق‌ها و ریسک

صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل ترکیب دارایی خود بازدهی و ریسک متفاوتی دارند. همین موضوع هم سبب می‌شود مقایسه آنها در بازه‌های مختلف سال، میزان بازدهی متفاوتی ارائه کند. هر چه نوسانات سود کمتر باشد، گزینه بهتری محسوب می‎شود. معمولا در اطلاعات مربوط به صندوق‌ها ضریب بتای آنها هم ذکر می‌شود که نمادی از ریسک آنها است. هر چه بتا بیشتر باشد، ریسک صندوق هم بالاتر است.