سواری مجانی و آسیب های جبران ناپذیر آن

مسئله سواری مجانی به یکی از بزرگ‌‎ترین دغدغه‌ها در جوامع امروزی تبدیل شده است. از نسخه‌های کوچک این مسئله که در سطح شهر و مجتمع‌های مسکونی شکل می‌گیرند گرفته تا شکل جهان شمول‌تر آن مانند بی اهمیتی نسبت محیط زیست به طور مداوم در حال رخ دادن در جهان پیرامون ما است. به طور قطع با این صحنه رو به رو شده‌ایم که برای بازسازی و تعمیر تاسیسات و یا ترمیم خیابان‌ها همگی باید با پرداخت پول به یاری همدیگر بیاییم تا مشکل پیش آمده را حل کنیم. اما همیشه عده کمی تن به پرداخت پول می‌دهند و عده باقی مانده که البته کم هم نیستند و اکثریت را تشکیل می‌دهند – بدون این که دست در جیب خود کنند – گوشه می‌ایستند تا بعد از پرداخت پول از طرف عده کم از خدمات و یا کالا عمومی ترمیم شده استفاده کنند و به قولی سواری مجانی بگیرند.

چرا مردم به سواری مجانی تمایل بیش تری دارند؟

تصور کنیم که در یک مجتمع مسکونی زندگی می‌کنیم و تاسیسات این مجتمع دچار مشکل شده است و قرار بر این شده که هر خانواده ساکن باید میزان مشخصی پول پرداخت کند تا تاسیسات بازسازی شود و مشکل پیش آمده حل شود. به طور قطع، عده بسیار کمی حاضر به پرداخت هزینه هستند و تعداد بالایی از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند که مبلغ مشخص شده را پرداخت نکنند. به این ترتیب، مشکل تاسیسات با همان رقم جمع شده حل می‎‌شود و چه آن‌هایی که پول پرداخت کرده‌اند و چه آن‌هایی که هیچ اقدامی نکرده‌اند از خدمات تاسیسات استفاده می‌کنند. این اتفاق به این معنا است که می‌توان بدون پرداخت پول و مشارکت کردن در حل مشکل، سواری مجانی گرفت. جدا از این واقعیت حتی اگر عملیات بازسازی تاسیسات هم موفقیت آمیز نباشد هم آن دسته از افراد که پولی پرداخت نکرده‌اند نیز ضرر نکرده‌اند.

قسمت فاجعه بار ماجرا!

دلیل تمایل افراد به سواری مجانی را متوجه شدیم. گرچه می‌دانیم تمایل و تن دادن به این مسئله تا منطق آدمی فاصله زیادی دارد بسیاری از مردم گرایش به نگه داشتن پول خود دارند و احساس می‌کنند که با این کار به پس انداز و حفظ پول خود پرداخته‌اند. متاسفانه ضرر سواری مجانی را زمانی می‌چشیم که کار از کار گذشته است و با آسیبی که از آن دیده‌ایم حتی اگر چندین برابر رقم اولیه‌ای که مشخص شده را هم بپردازیم دیگر نمی‌توانیم به ترمیم آسیب و استفاده مجدد از خدمات و یا کالای عمومی موردنظر بپردازیم. زمانی احتمال رخ دادن این اتفاق فاجعه بار و از دست دادن خدمات و کالا عمومی به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود که همان عده کمی که پول پرداخت می‌کردند هم تصمیم به نپرداختن بگیرند و متمایل به سواری مجانی شوند. در صورت رخ دادن چنین حالتی حتی کم‌ترین درصد برای استفاده از کالا عمومی را نیز از دست خواهیم داد و بعد از محرومیت متوجه می‌شویم که ضرر وارده قابل جبران نیست.

مجانی

معایب سواری مجانی گرفتن البته به بعد از رخداد فاجعه نیز موکول می‌شود. به این معنی که ما شاهد عوارض به جا مانده از این مشکل خواهیم بود. محرومیت به دنبال خود محرومیت‌های دیگر را به همراه خواهد داشت. مشکلاتی که بر اثر سواری مجانی و عدم مشارکت به وجود می‌آیند مانند یک سیاهچاله از ابعاد کوچک شروع می‌شوند و به دنبال خود به دیگر خدمات و کالاهای عمومی که مانند چرخ دنده‌های متصل به هم فعالیت می‌کنند نیز آسیب می‌زند و آن‎ها را هم از کار می‌اندازد.