فروشندگان صندوق‌های درآمد ثابت پشیمان می‌شوند؟

دیروز رکورد خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت شکسته شد. به نظر می‌رسد بسیاری از افراد حقیقی دیروز به این نتیجه رسیده‌اند که هنگام بازدهی بازارهای دارایی دیگر فرا رسیده و تصمیم گرفته‌اند پولشان را از این صندوق‌ها خارج کنند. اما سوال اساسی اینجا است که این پول‌های خارج شده وارد چه بازاری می‌شود و آیا این خروج پول با توجه به شرایط فعلی کشور، می‌تواند منافع و سرمایه افراد را حفظ کند؟ در ادامه سعی می‌کنیم به این پرسش پاسخ دهیم.

مهاجران صندوق‌ها چه کسانی هستند؟

‌صندوق درآمد ثابت این ویژگی را دارد که ریسک کمی دارد و البته بازدهی بلندمدت آن نیز در مقایسه با بسیاری از بازارهای دارایی زیاد نیست. ناگفته نماند بازدهی این صندوق‌ها از بانک بیشتر است. بنابراین در دو حالت افراد به سمت صندوق‌های درآمد ثابت روی می‌آورند. در حالت اول زمانی است که سرمایه گذاران ریسک گریز هستند. در این شرایط، به جای انتخاب گزینه‌های ریسکی، صندوق را انتخاب می‌کنند که بازدهی مناسبی دارد و ریسک آن هم زیاد نیست. حالت دوم زمانی است که افراد گمان می‌کنند بازارهای دارایی با ریسک مواجهند و این احتمال وجود دارد که سرمایه شان را از دست بدهند. این دسته دوم که ممکن است ریسک پذیر هم باشند، در شرایطی که گمان کنند بازارهای دیگر بهتر شده‌اند، به سوی آن بازارها کوچ می‌کنند. احتمالا این دسته دوم در شکسته شدن رکورد خروج تاریخی از صندوق‌های درآمد ثابت دخیل بوده‌اند.

واکاوی یک تجربه

اما این تجربه اولین بار نیست که رخ می‌دهد و آخرین بار هم نخواهد بود. نگاهی به آمار و ارقام صندوق‌های درآمد ثابت نشان می‌دهد در ابتدای زمستان سال جاری، یعنی دوم دی ماه، نیز این اتفاق افتاده بود و تعداد زیادی از افراد از این صندوق‌ها خارج شده بودند. در ادامه فاصله بین این دو خروج پول مهم از صندوق‌های درآمد ثابت را بررسی می‌کنیم و می‌بینیم برنده بازارها در صورت این خروج پول چه بازارهایی بوده‌اند.

برندگان یک خروج ناموفق

دوم دی ماه امسال، بسیاری از سرمایه گذاران از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شدند. خروج این پول‌ها اگر صرف مخارج خانوار یا نیازهای اضطراری نشده باشد، وارد سرمایه گذاری دیگری شده است به این امید که بازدهی بیشتری نصیب افراد کند. اما این بازارها توانسته‌اند نظر افراد را جلب کنند و سرمایه آنها را افزایش دهند؟ بیشترین بازدهی بین این دو خروج بزرگ بین بازه دوم دی تا 25 بهمن امسال کدام بازارها بوده‌اند؟

بازدهی بازارهای مختلف از دوم دی تا 25 بهمن 1399

از دوم دی تا 25 بهمن، قیمت هر گرم طلای 18 عیار از یک میلیون و 142 هزار تومان به یک میلیون و 177 هزار تومان رسیده است. سکه امامی نیز از حدود 11 میلیون و 800 هزار تومان به 11 میلیون و 956 هزار تومان صعود کرده است. به این ترتیب بازدهی طلا و سکه در این بازه، به ترتیب 3.06 و 1.34 درصد می‌شود. این در حالی است که دلار از 25 هزار و 930 تومان به 26 هزار و 170 تومان افزایش یافته و شاهد رشد 0.93 درصدی بوده است. شاخص کل بورس نیز از یک میلیون و 436 هزار واحد به یک میلیون و 262 هزار واحد کاهش یافته که گواهی بر افت بیش از 12 درصدی آن است. تا اینجا به نظر می‌رسد کسانی که پولشان را وارد بازار طلا کرده‌اند، در این بازه بیشترین را سود کرده‌اند. اما اگر صاحبان صندوق ها پولشان را از این صندوق‌های درآمد ثابت خارج نمی‌کردند چه؟

بررسی آمارهای مربوط به صندوق درآمد ثابت کیان به عنوان یک صندوق نمونه، نشان می‌دهد در این بازه، این صندوق 3.17 درصد سود داشته است، یعنی بیشتر از بازدهی طلا! نتیجه جالب است: در چنین شرایطی که نااطمینانی در بازار حاکم بوده و نوسانات بازار زیاد است، صندوق‌های درآمد ثابت پناهگاه بهتری برای سرمایه بوده‌اند. یعنی اگر کسی صندوق درآمد ثابت داشته و پولش را خارج کرده است، حتی در بهترین حالت هم عایدی کمتری نسبت به نگه داشتن پولش داشته و حتی در برخی موارد احتمالا زیان هم کرده باشد. به همه این موارد اضافه کنید که خرید طلا با اجرت نسبتا زیادی هم همراه است و ورود و خروج به بازارهای دیگر نیز درصدی از پول را به عنوان کارمزد کم می‌کند.

تا اینجا به خروج بزرگ پیشین از صندوق‌های درآمد ثابت اشاره کردیم و بررسی کردیم که آمار نشان می‌دهد کسانی که در صندوق‌ها مانده بودند برندگان این روزهای نامطمئن بازار بودند. اما از اکنون به بعد چه؟ می‌توان نتایج خروج قبلی را به این نتیجه نیز تعمیم داد؟ پاسخ لزوما خیر است اما نکات مهمی در این مورد وجود دارد که باید مورد بررسی قرار دهیم.

دو سناریوی سمت و سوی بازارها

به نظر می‌رسد تغییرات بازارها و نوسان آنها در حال حاضر در گروی نوسانات دلار است. سرنوشت دلار هم تا حدود زیادی به مذاکرات سیاسی و فرجام احیای برجام گره خورده است. بر این اساس، دو سناریوی محتمل وجود دارد. یکی از این سناریوها روی به نتیجه رسیدن نسبتا سریع مذاکرات تاکید دارد و دیگری بر این تکیه می‌کند که این مذاکرات به زودی به نتیجه نمی‌رسد. هر یک از این سناریوها نتایج خودش را در پی دارد. اما تا رسیدن به نتیجه مشخص، نوسانات را در بازارها شاهد خواهیم بود.

وقوع سناریوی کاهشی دلار

در صورتی که سناریوی اول به وقوع بپیوندد، قیمت دلار در بازار احتمالا کاهش قابل توجهی پیدا خواهد کرد. در پی این موضوع، قیمت دارایی‌های دیگر نیز احتمالا متاثر خواهند شد. پایین آمدن قیمت دلار، احتمالا بازدهی بازارهای دیگر از جمله بورس و طلا را نیز کاهش خواهد داد. در این صورت خروج پول فعلی از صندوق‌های درآمد ثابت را می‌توان نوعی باخت به حساب آورد. در صورت وجود نااطمینانی‌های شدید نیز این بازندگی دور از انتظار نیست. به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی که روحیه ریسک پذیری زیادی ندارند اقدام به خروج از این گزینه نکنند.

بیشتر بخوانید: مقایسه صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت و سایر گزینه‌‌ها / مزایای صندوق درآمد ثابت

سناریوی تعویق احیای برجام

در صورتی که احیای برجام با مشکلات جدی روبرو شود و روند بازگشت به آن طولانی شود، بازارها احتمالا با بهای دلار تعدیل خواهند شد. بر همین اساس نیز احتمالا رشد بازارهایی همچون طلا و حتی بورس صورت خواهد گرفت. در این صورت که با ریسک‌های خاص خود نیز همراه است، خروج از صندوق‌های درآمد ثابت می‌تواند تصمیم بدی نباشد. هرچند تحولات فعلی بورس نشان می‌دهد شاید برای این خروج کمی زود بوده است. با این حساب، سناریوی خروج از صندوق‌ها بیشتر به درد افراد مطلع از بازار و آشنا به آن می‎خورد که تا از روحیه ریسک پذیری نیز برخوردار باشند. به هر صورت زمان تعیین خواهد کرد که کدام یک از این دو سناریو به وقوع خواهد پیوست.