چرا طلا گران است و چه موقع گران‌‌تر می‌شود؟

احتمالا تا حالا به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا طلا گران است و در شرایطی گران‌تر هم می‌شود. خیلی از افراد این توصیه را مخصوصا از افراد سالمندتر شنیده‌اند که پول خود را در طلا یا زمین سرمایه‌گذاری کنند. در واقع، از قدیم طلا به عنوان یک کالا برای حفظ قدرت خرید افراد و سپر تورمی در نظر گرفته شده است. اما چطور این اتفاق افتاده است و چرا طلا توانسته است پایگاهی برای اعتماد مردم فراهم آورد؟ در بخش دوم این مطلب نیز به این موضوع می‌پردازیم که چه موقع طلا گران‌ می‌‎شود. در نهایت نیز راه‌های سرمایه‌گذاری در طلا را با هم مورد بررسی قرار می‌دهیم.

چرا طلا گران است؟

دلایل زیادی وجود دارد که چرا طلا گران است. یکی از دلایل آن کمیابی طلا در جهان است. دانشمندان باور دارند که طلا از فضا و در طول شکل‌گیری کره زمین به آن رسیده است. شهاب‌سنگ‌ها عامل این انتقال بوده‌اند. با گذر زمان، این طلا از هسته کره زمین بالا آمده و به سطح منتقل شده است. بنابراین، چون طلا منشا خارجی دارد، مقدار آن محدود است و قابل اضافه کردن نیست. شاید تعجب کنید اگر بدانید که کل طلایی که در جهان وجود دارد، حدود 190 هزار تن است. یعنی به راحتی می‌توان کل طلای موجود در جهان را در مکعبی به طول 24 متر جا داد. در واقع اگر بخواهیم طلای موجود در کره زمین را به طور مساوی بین همه تقسیم کنیم، به هر نفر حدود یک اونس یا حدود 31.103 گرم طلا می‌رسد. قیمت یک اونس در حال حاضر نزدیک به 1979 دلار است.

با این حال، کمیابی طلا تنها دلیل تبدیل شدن آن به یک کالای محافظ تورم نیست. طلا ویژگی‌های خوب و مناسب زیادی دارد که آن را به عنوان کالایی پرکاربرد تبدیل کرده است. طلا علاوه بر کمیابی قابلیت تغییرپذیری بالایی دارد و به شدت چکش‌خوار است، یعنی می‌تواند به شکل دیگری دربیاید یا تغییر شکل دهد، بدون آن که دچار شکستگی شود. به این موارد، ظاهر درخشان آن را هم اضافه کنید. صرف نظر از این موارد، طلا مصارف صنعتی هم دارد و رسانایی الکتریکی آن بسیار خوب است. حتی بانک‌های مرکزی جهان هم خریدار طلا هستند تا به نوعی پشتوانه‌ای برای دارایی‌های خود داشته باشند. همه این عوامل در کنار هم موجب می‌شوند عرضه تقاضا محدود و تقاضا برای آن قابل توجه باشد. چنین موضوعی توضیح می‌دهد که چرا طلا گران است.

چه موقع طلا گران‌ می‌شود؟

قیمت طلا معمولا به چند عامل بستگی دارد. یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار روی قیمت طلا، ثبات اقتصادی و سیاسی در یک کشور است. هر زمانی که جنگ یا بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی شدت گیرد، طلا با استقبال روبرو شده و بهای آن ارزش بیشتری پیدا می‌کند. به عنوان مثال، بروز کرونا و توقف فعالیت‌های اقتصادی باعث افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی شده بود. از سوی دیگر، اگر به هر دلیلی در یک کشور تورم شدیدی ایجاد شود و ارزش پول آن کشور در برابر ارزهای معتبر افت کند، باز هم طلا رشد خواهد کرد. علت این رشد قیمت هم مشخص است. از آنجا که قیمت طلا جهانی مشخص می‌شود، افت یک ارز در برابر ارزهای معتبر دنیا قیمت آن را بالا می‌برد اما علاوه بر آن، با شکل گرفتن انتظارات تورمی مردم به سوی خرید طلا می‌روند تا سرمایه خود را به نحوی حفظ کنند. با این استقبال، طلا گران‌ می‌شود.

یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد قیمت طلا در سال 2022 و اوایل سال 2023 وجود نااطمینانی در اقتصاد جهان و به ویژه ایالات متحده آمریکا است. در یک سال گذشته پس ار فروکش کردن کرونا و با شروع جنگ در اوکراین فضای اقتصاد جهانی دچار التهاب شد. افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی در جهان تورم در سطح دنیا را بالا برد و عاملی برای افزایش قیمت طلا پدید آورد. این موضوع باعث شد فدرال رزرو نرخ بهره را بالا ببرد. از سوی دیگر بانک‌های مرکزی نیز در سال گذشته شروع به افزایش خرید طلا کردند. بالا رفتن نرخ بهره از سوی فدرال رزرو و تداوم آن جلوی بالا رفتن شدید قیمت طلا را گرفت. با این حال در روزهای اخیر طلا تا دو هزار دلار هم رسیده است. قیمت طلا در داخل نیز تابع برابری دلار و ریال و شرایط اقتصاد ایران از جمله تورم انتظاری خواهد بود.

یک پیش‌بینی برای دو دهه آینده

جالب اینجا است که در آینده قیمت طلا می‎‌تواند افزایش پیدا کند. اما علت آن چیست؟ واقعیت این است که همان طور که گفتیم مقدار طلا در جهان محدود است و یافتن محل جدید برای استخراج طلا هر روز دشوارتر می‌شود. زمین‌شناسان فکر می‌کنند که فقط 55 هزار تن طلا در پوسته زمین باقی مانده است. به این ترتیب، اگر به همین ترتیب به استخراج طلا ادامه بدهیم، 20 سال دیگر طلایی برای استخراج در کار نیست. این موضوع نشان می‌دهد که هزینه‌های معدن‌کاوی ممکن است افزایش پیدا کند و به این ترتیب قیمت طلا در جهان رشد کند. شاید به این ترتیب بتوان گفت طلا گران است و حتی می‌تواند گران‌تر هم بشود.

راه‌های سرمایه‌گذاری در طلا

یکی از راه‌های سرمایه‌گذاری در طلا، خرید طلای فیزیکی است. این کار البته به دلیل اجرت بالای دستمزد و انواع مالیات چندان توصیه نمی‌شود، مگر این که فرد به آن به چشم کالای مصرفی نگاه کند. در غیر این صورت برای سرمایه‌گذاری گزینه‌های بهتری هم وجود دارد. خرید سکه طلای فیزیکی هم یک راه دیگر است. سکه طلا به دلیل این که تنها حق ضرب دارد و اجرت نمی‌خواهد، برای سرمایه‌گذاری گزینه مناسبی است. البته در سال‌های اخیر با توجه به افزایش قیمت سکه و طلا راه دیگری بیشتر جای خود را باز کرده است. این روش سوم سرمایه‌گذاری در طلا، خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری در طلا است.

صندوق سرمایه گذاری طلا چیست؟

صندوق سرمایه گذاری یک ابزار مالی است که سرمایه‌های خرد سرمایه گذارانش را در گزینه‌های مختلفی سرمایه گذاری می‌کند. سرمایه گذاری هر نوع صندوق با دیگری متفاوت است و بیشتر دارایی‌های صندوق به آن چیزی که نام دارد، اختصاص پیدا می‌کند. به عنوان مثال، صندوق درآمد ثابت بیشتر دارایی خود را به گزینه‌های درآمد ثابت اختصاص می‌دهد، صندوق سهامی بیشتر دارایی‌های خود را به سهام تخصیص می‌دهد و صندوق طلا بیشتر یعنی حداقل 70 درصد از دارایی خود را صرف خرید گواهی شمش و سکه می‌نماید. در واقع، صندوق طلا نوع خاصی از سرمایه گذاری در صندوق‌ها محسوب می‌شود. صندوق‌های طلا جزو صندوق‌های کالایی قابل معامله در بورس هستند که هر فرد حقیقی می‌تواند با داشتن یک کد بورسی، سرمایه گذاری در این نوع صندوق‌ها را شروع کند.

آشنایی بیشتر با راه سوم سرمایه‌گذاری در طلا

خرید واحدهای صندوق طلا تقریبا مثل این است که در سکه طلا سرمایه‌گذاری کرده باشید. این کار مزایای زیادی دارد از جمله این که قابل جعل و سرقت نیست. علاوه بر این حتی قابل سرمایه‌گذاری با پول کم نیز هست. شما با مبلغ 500 هزار تومان هم می‌توانید وارد این صندوق‌ها بشوید؛ مانند این که بخشی از یک سکه را خریداری کرده باشید. شاید بگویید که می‌توان سکه را در قطعات کوچک و با پول کم هم خرید کرد مثلا سکه گرمی خرید اما یک نکته مهم در این بین وجود دارد. این قبیل سکه‌ها به خصوص در زمانی که تورم شدید است، با استقبال روبرو شده و دچار حباب می‌شوند. یعنی قیمتی که به ازای آنها می‌پردازید، دیگر قیمت طلای موجود در آنها نیست بلکه از فشار تقاضا ناشی شده است. به همین دلیل هم پیشنهاد ما برای سرمایه‌گذاری در طلا به خصوص با پول کم، صندوق‌های طلا است. صندوق طلای کیان است که در بازه یک ساله منتهی به پایان 24 مرداد سال 1402 بیش از 85.4 درصد رشد داشته است. به بیان ساده اگر فردی در 24 مرداد سال گذشته 100 میلیون تومان در این صندوق سرمایه گذاری کرده بود، در پایان 24 مرداد ماه سال 1402 سرمایه وی به بیش از 185 میلیون تومان رسیده بود.

سوددهی صندوق طلا چقدر از سوددهی مسکن و دلار بیشتر است؟

برای بررسی مقایسه سوددهی صندوق طلای کیان (که با نماد گوهر در بازار اوراق بهادار شناخته می‌شود) با بازارهای پر طرفداری همچون دلار و مسکن، یک دوره زمانی پنج سال و سه ماهه را در نظر می‌گیریم. این دوره زمانی از ابتدای سال 1397 تا پایان بهار سال 1402 را شامل می‌شود. در این بازه زمانی، متوسط نرخ تورم سالانه 43 درصد بوده است. این به معنای آن است که سالانه به صورت متوسط قیمت عمومی کالا و خدمات 43 درصد افزایش داشته است. در بازه زمانی مشابه، قیمت هر دلار آمریکا سالانه به صورت متوسط 58 درصد رشد قیمت داشته است. از سوی دیگر، قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران سالانه به طور متوسط 56 درصد رشد را ثبت کرده است. این در حالی است که قیمت هر واحد از صندوق طلای کیان (گوهر) در این بازه زمانی پنج سال و سه ماهه به صورت متوسط 68 درصد رشد کرده است. با توجه به این اعداد به سادگی می‌توان دریافت که سود سرمایه گذاری در صندوق طلای کیان در این بازه زمانی، بالاتر از دلار و مسکن در تهران بوده است.

پیش‌بینی تورم در سال‌های آینده برای ایران

طبق پیش بینی نهادهای معتبر جهانی مانند صندوق بین‌المللی پول، نرخ تورم ایران در سال 2023 حدود 42.5 درصد خواهد بود. این در حالی است که صندوق بین المللی پول این رقم را برای سال بعدی حدودا 30 درصد پیش بینی کرده است. با توجه به این پیش بینی‌های صورت گرفته توسط نهاد‌های معتبر اقتصادی، در مورد تورم ایران می‌توان دریافت که فعالان بازار، تورم انتظاری خود را بر اساس این گونه پیش بینی‌ها تنظیم می‌کنند. در نتیجه با وجود تورم در سال 2023 می‌توان گفت که قیمت ریالی طلا و سکه نیز پتانسیل رشد را دارد.

نتیجه گیری

با این سه روش سرمایه‌گذاری، وقتی طلا گران‌تر می‌‎شود، شما نیز می‌توانید سود ببرید. البته به یاد داشته باشید که بازارها همیشه صعودی نیستند. طلا هم مانند هر کالای دیگری می‌تواند با افت یا افزایش قیمت روبرو شود. اما اگر تورم در کشوری پایدار باقی بماند، طلا روند صعودی خود را ادامه خواهد داد. صندوق‌های طلا به طور کلی ریسک کمتری نسبت به خرید سکه و طلای فیزیکی دارند.