بازاری جذاب برای سرمایه گذاری ریسک گریزها

احسان والیان
    • اشتراک‌گذاری
    • 169
    • 0
    بازاری جذاب برای سرمایه گذاری ریسک گریزها

    اگر مقداری پول داشته باشید کجا سرمایه گذاری می‌کنید؟ در این شرایط تورم، بسیاری از مردم به فکر سرمایه گذاری بهینه دارایی خود هستند. به طور کلی، گزینه‌های سنتی سرمایه گذاری در ایران محدود به چند مورد خاص بوده‌اند. خرید زمین و مسکن، طلا و سرمایه گذاری در بانک این سه مورد را نشان می‌دهند. در این میان، بسیاری از مردم گزینه بانک را انتخاب می‌کنند زیرا پرداختی ماهانه آن از نظر آنان مشخص است. اما آیا بانک توانسته گزینه مناسبی برای پوشش دادن افت سرمایه بر اثر تورم باشد؟ افرادی که در بانک سرمایه گذاری می‌کنند، ممکن است استدلال کنند که علاوه بر پرداختی ثابتی که بانک دارد، ریسک کمی دارد. در ادامه به بررسی سوالات بالا می‌پردازیم.

    مقایسه سرمایه گذاری در بانک و تورم ماهانه

    برای این مقایسه ابتدا لازم است بدانیم بانک چقدر سود می‌دهد. اگر سود سالانه بانک را 18 درصد بدانیم، سودی که بانک در هر ماه می‌پردازد، تقریبا 1.5 درصد است. حال اگر به آمار تورم ماهانه نگاه کنیم، می‌بینیم که افزایش قیمت‌ها در یک سال اخیر چقدر بوده است. از فروردین امسال تا پایان بهمن 1399 در همه ماه‌ها تورم بیشتر از 1.5 درصد بوده و در اسفندماه 1398 نیز 1.5 درصد و برابر با تورم بوده است. اما این به چه معنی است؟ تورم ماهانه یعنی هزینه خرید یک سبد مشخص از کالاها و خدمات نسبت به ماه قبل از آن چقدر تغییر کرده است. مثلا اگر تورم ماهانه 5 درصد باشد، یعنی پولی که برای یک سبد مشخص باید بپردازیم نسبت به ماه قبل 5 درصد بیشتر شده است. این موضوع به این معنی است که قدرت خرید ما کمتر شده است و برای خرید همان مجموعه کالاها و خدماتی که ماه قبل خرید می‌کردیم باید پول بیشتری بپردازیم. اما نتیجه آن برای سرمایه گذاری چیست؟

    در شرایط تورمی چطور سرمایه گذاری کنیم؟

    طبق آنچه گفتیم، سرمایه گذاری باید حداقل به اندازه تورم عایدی داشته باشد تا سرمایه و ثروت را حفظ کند. مثلا اگر تورم ماهانه 5 درصد بوده و سرمایه گذاری ما هم 5 درصد عایدی داشته باشد، ثروت حقیقی ما ثابت می‌ماند و افت دارایی ما بر اثر تورم پوشش داده شده است. حال اگر سرمایه گذاری ما بیشتر از تورم عایدی داشته باشد، قدرت خرید ما و ثروت حقیقی مان را افزایش می‌دهد و اگر کمتر از تورم عایدی داشته باشد، قدرت خرید و ثروت حقیقی ما را کاهش می‌دهد. با روشن شدن این موضوع بحث را ادامه می‌دهیم و می‌بینیم که چرا بانک سرمایه گذاری خوبی نیست.

    با توجه به مطلب بالا، در یک سال اخیر هیچ وقت تورم کمتر از سود بانکی نشده است. به دلیل تورم شدید امسال، بانک در واقع نتوانسته است سرمایه گذاری را به اندازه تورم حفظ کند و سرمایه حقیقی ما کاهش پیدا کرده است. بنابراین نمی‌توانیم در شرایط تورمی و حال حاضر بانک را گزینه مناسبی بدانیم.

    مقایسه تورم ماهانه و سود بانکی در یک سال اخیر / منبع آمار تورم: مرکز آمار ایران

    بانک چقدر سود می‌دهد؟ صندوق چقدر؟

    اما اگر ریسک گریز باشیم، چه گزینه دیگری برای ما وجود دارد که قابل نقد کردن سریع هم باشد؟ پاسخ ما صندوق‌های درآمد ثابت است. صندوق‌های درآمد ثابت هم ریسک کمی دارند و هم بازدهی آنها بهتر از بانک است. اگر سود مرکب بانک را در نظر بگیریم، با سرمایه گذاری در آن تقریبا 19.5 درصد در طول یک سال عایدی کسب می‌کنیم، البته به شرط اینکه پولی که در آن قرار داده‌ایم و سود آن را از بانک خارج نکنیم. در این صورت 100 میلیون تومان پول شما در بانک در 12 ماه اخیر، اکنون کمتر از 120 میلیون تومان بود که حدود 19.5 میلیون تومان از آن سود بانکی بود.

    این در حالی است که اگر در صندوق‌‎های درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کردیم، این مقدار بیشتر بود. به عنوان مثال صندوق درآمد ثابت کیان را مورد بررسی قرار می‌دهیم. این صندوق در یک سال اخیر 34 درصد عایدی داشته است، یعنی کمی کمتر از دو برابر سود بانکی. یعنی اگر یک سال قبل 100 میلیون تومان پولتان را به جای بانک در صندوق درآمد ثابت کیان گذاشته بودید، اکنون 134 میلیون تومان پول داشتید. این درست است که تورم نقطه به نقطه بهمن بیشتر از این مقدار است، اما برای یک گزینه کم ریسک بازدهی مناسبی به شمار می‌رود.

    جمع‌بندی

    به نظر می‌رسد تا زمانی که تکلیف مذاکرات ایران و سایر کشورهای بزرگ مشخص نشده است، بازار همچنان با نااطمینانی و نوساناتی روبرو باشد. درست است که در بلندمدت بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت در مقایسه با برخی بازارها مانند سهام کمتر است اما این موضوع با توجه به شرایط متفاوت است. در چنین شرایطی که نوسان در بازار زیاد است و احتمال کاهش قابل توجه قیمت ارز در بازار آزاد و اتفاقات تبعی آن وجود دارد، گزینه‌های سرمایه گذاری نیز با نوسان روبرو هستند و برای ریسک گریزها یا افراد کم اطلاع در خصوص بازارهای مالی چندان مناسب نیستند و ممکن است حتی منجر به زیان فرد شوند. در چنین شرایطی صندوق های درآمد ثابت می‌توانند گزینه مناسبی باشند.