نکول چیست و چه زمانی رخ می‌دهد؟

نکول کلمه ای عربی است که متضاد آن می‌شود قبول. در واقع، نکول به معنای رد چیزی است. اگر کسی نخواهد و یا نتواند کاری را انجام دهد می‌گویند فلان شخص نُکول کرده است. در جهان اقتصاد و معاملات و قراردادهایی که هر روز بین طرفین بسته می‌شود نیز عبارتی به نام "ریسک نکول" داریم. زمانی که دو طرف قراردادی را با هم امضا می‌کنند و طبق آن قرارداد یک طرف نتواند و یا نخواهد که به تعهدات خود عمل کند، می‌گوییم نکول کرده است. ریسک‌های متعددی مانند نرخ بهره و نوسانات در بازارهای سرمایه وجود دارد، اما ریسک نکول از قدیمی‌ترین ریسک‌های موجود در بده و بستان‌های مالی به حساب می‌آید. در ادامه بیش‌تر به معرفی این مفهوم مالی خواهیم پرداخت.

درباره ریسک نکول

همان‌طور که اشاره کردیم اگر یکی از طرفین در معامله نتواند و یا نخواهد که به تعهدات خود که در قرارداد ذکر شده است عمل کند، می‌گوییم ریسک نکول اتفاق افتاده است. در مثالی ساده‌تر می‌توان به یکی از معمول‎‌ترین اتفاقات زندگی خودمان یعنی وام گرفتن اشاره کنیم. زمانی که وام می‌گیریم در واقع قراردادی میان ما و بانک عقد و امضا می‌شود. طبق این قرارداد، ما به عنوان گیرنده وام متعهد می‌شویم که به بانک به طور ماهیانه میزان پولی را به عنوان قسط پرداخت کنیم تا بالاخره تمام پول وام به علاوه درصد آن را تمام و کمال به بانک برگردانیم.

اما این امکان وجود دارد که وام گیرنده بنا به دلایلی نتواند و یا اصلا نخواهد که بازپرداخت‌های خود را انجام دهد. در چنین موقعیتی نکول اتفاق می‌افتد. البته گفتنی است که برای جلوگیری از این اتفاق بسیاری از موسسات مالی راهکارهایی را به اجرا درآورده‌اند. اول از همه به بررسی وضعیت طرف قرارداد خود می‌پردازند؛ این که آیا او از دسته افراد خوش حساب بوده است؟ و یا اگر یک شرکت است آیا با بدهی‌ها و ورشکستگی مواجه نشده است؟ بعد از این مراحل نوبت به ضمانت افراد مورد تایید و یا ارائه سفته می‌رسد تا ریسک نکول تا حد قابل توجه‌ای کاهش پیدا کند.

رتبه بندی برای جلوگیری

نه تنها در ایران بلکه در تمام کشورهای جهان وجود ریسک نکول احتمال تقریبا زیادی دارد. به همین خاطر نهادهای مالی به رتبه بندی اعتبار اشخاص و ارگان‌ها و شرکت‌ها برای عقد قرارداد می‌پردازند. این رتبه بندی‌ها بر اساس اعتبارات و سوابق و قدرت به دست موسسه‌های اعتباری مستقل انجام می‌شود و به نهادهای مالی اعلام می‌شود. رتبه‌های A تا D برای میزان اعتباردهی در نظر گرفته شده است که با در نظر گرفتن این رتبه بندی تا حد زیادی از ریسک نکول جلوگیری می‌شود.

عوامل تاثیر گذار بر نکول

گفتنی است که همیشه بد حسابی و غیر حرفه‌ای عمل کردن افراد و شرکت‌ها نیست که به ریسک نکول منتهی می‌شود. بلکه موانعی هم هستند که ریسک نکول را تا حد قابل توجه‌ای بالا می‌برند. از جلمه این موانع می‌توان به نوسانات قیمت جهانی کالاهای مختلف، مشکلات سیاسی، ورشکستگی و افزایش نرخ بهره بانکی و تغییر ماهیت بازارهای سرمایه اشاره کرد.