بهترین سرمایه گذاری در 11 ماه اول سال 99

سال 99 با عایدی قابل توجه بازارهای مختلف به خصوص در نیمه اول سال همراه بود. پس از دوره‌ای از سوددهی، به خصوص در بازار سرمایه، بسیاری از سرمایه‌ها از این بازار خارج شد. انتظارات از قیمت دلار هم بر بازارهای دیگر اثراتی گذاشت. اما نکته قابل توجه در آبان ماه رخ داد. در این ماه که انتخابات آمریکا برگزار شد، گمانه‌زنی‌ها از بازگشت به برجام و رفع تحریم‌ها تا حدودی تغییر یافت. با این حال به نظر می‌رسد این موضوع هنوز با دشواری‌هایی روبرو باشد. در ادامه به بررسی وضعیت بازارها در سه پرده می‌پردازیم. سپس عایدی بازارهای مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهیم و به خطاها و درس‎هایی که می‌توانیم برای سرمایه گذاری در سال 1400 از آنها بیاموزیم، اشاره می‌کنیم.

مقدمه: سایه سنگین تورم

تورم بلای مزمن اقتصاد ایران است. کمتر کسی است که از این موضوع خبر نداشته باشد، اما در یک سال اخیر سایه سنگین تورم بیش از پیش احساس شده است. بر اساس آمار و داده‌های مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه بهمن ماه امسال به 48.2 درصد رسیده است. این در حالی است که نرخ‌های تورم ماهانه نیز ارقام بالایی را نشان می‌دهند. این تورم قابل توجه به معنی آن است که مردم برای خرید همان کالاها و خدماتی که در پایان بهمن سال گذشته می‌خریدند، اکنون باید 48 درصد بیشتر پول بپردازند. این یعنی افزایش مخارج، از طرفی ترکیب این تورم به همراه کرونا و افزایش کمتر از تورم درآمدها ثروت حقیقی و قدرت خرید مردم را کاهش داده است. اما چه کسانی در جدال با هیولای تورم پیروز می‌شوند؟ از تورم شدید چه درس‌هایی می‌توان برای سرمایه گذاری در سال 1400 آموخت؟

برندگان و بازندگان تورم چه کسانی هستند؟

بازندگان بزرگ در زمان تورم افرادی هستند که پولشان را نقد نگه داشته یا در گزینه هایی که عایدی چندانی ندارد، سرمایه گذاری کرده‌اند. کسانی در مبارزه با این پدیده موفق می‌شوند که پولشان را به صورت نقد نگه ندارند و گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری پیدا کنند. البته این گزینه‌ها بر اساس روحیات افراد و حتی سن آنها می‌تواند متفاوت باشد. یافتن گزینه مناسب برای سرمایه گذاری یکی از مهمترین موضوعات برای غلبه بر تورم است و کسانی که راه خود را در این مسیر پیدا کنند، می‌توانند جلوی ضرر و زیان خود را حتی در یک اقتصاد تورمی بگیرند و حتی ثروت خود را افزایش هم بدهند. اما چطور سرمایه گذاری مناسبی برای خود پیدا کنیم؟ اول از همه توصیه ما این است که میزان ریسک‌پذیری و ریسک گریزی خود را بسنجید. برای این سنجش می‌توانید از سنجش ریسک پذیری کیان استفاده کنید.

پس از اینکه اقدام به سنجش ریسک پذیری و ریسک گریزی کردید و با دانشی که از خود دارید، می‌توانید چند گزینه مناسب را برای سرمایه گذاری خود انتخاب کنید. فراموش نکنید که سرمایه خود را تنها روی یک گزینه متمرکز نکنید. این اشتباهی است که بسیاری از سرمایه گذاران مرتکب می‌شوند و به این دلیل هم دچار زیان می‌شوند. در مورد این مساله به تفصیل در بخش بازدهی بازار سهام توضیح خواهیم داد.

دلار؛ فراز و فرود اسکناس سبز

روند نوسانات دلار تحولات بازارها و قیمت دارایی‌ها در ایران را تا حدود زیادی توضیح می‌دهد. نرخ برابری ریال و دلار از آغاز سال 1399 رو به صعود گذاشت و از حدود 16 هزار تومان در پایان سال 98 به حدود 23 هزار تومان در مرداد رسید. اوج قیمت ماهانه دلار در بازار اما در پایان مهر ظاهر شد و بهای اسکناس سبز به مرز 30 هزار تومان هم افزایش یافت. بازدهی دلار در ماه‌های مختلف امسال نشان می‌دهد رشد قیمت دلار تا پایان مهر ماه صعودی بوده اما پس از انتخابات آمریکا در آبان ماه روندی نزولی طی کرده است. با این حال، در بهمن ماه امسال قیمت دلار در بازار باز هم روند صعودی پیمود. به نظر می‌رسد گمانه‌زنی‌ها از آینده روابط سیاسی روی کاهش نیافتن قیمت دلار موثر بوده است. به همین دلیل هم برای سال 1400 باید دو سناریوی کاهش نرخ ارز یا تثبیت آن را مد نظر قرار دهیم. بازدهی دلار در 11 ماه نخست سال حدود 60 درصد بوده است.

درس‌های سرمایه گذاری در سال 1400: در واقع، به نظر می‌رسد با هر گونه توافق سیاسی و آزاد شدن پول‌های بلوکه شده ایران در کشورهای شرق آسیا، در کنار موارد دیگر، قیمت دلار در بازار کاهش قابل توجهی پیدا کند. اما از سوی دیگر، اگر شرایط حداقل تا پایان بهار سال بعد و نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری تغییر چندانی نکند، دلار هم خیلی تفاوت نخواهد کرد و در صورتی که مشکلاتی در این روند پیش بیاید، شاید حتی افزایش نیز پیدا کند.

بیم و امیدهای تالار شیشه‌ای

بورس تهران در یک سال گذشته بیم و هراس‌های زیادی بین سرمایه گذارانش ایجاد کرد. بازار سرمایه از ابتدای سال جاری با رشد خیره‌کننده‌ای کار خود را شروع کرد و بازدهی 34.5 درصدی در یک ماه به جا گذاشت. فروردین ماه هم این رشد ادامه داشت و ظرف مدت یک ماه، شاخص کل بازار سهام رشد 43 درصدی را تجربه کرد. آخرین ماه بهار، هم این وضعیت ادامه یافت تا بهار سبز بورس پای بسیاری از سرمایه گذاران را به این بازار بکشاند. تیر ماه؛ رشد شاخص کل بورس ظرف یک ماه به حدود 51 درصد رسید و شاید این جا بود که آخرین ماه رشدهای قابل توجه ثبت شد. از نیمه‌های مرداد ماه امسال، بازار با عبور از شاخص 2 میلیون واحدی و جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاران، شروع به سقوط آزاد نمود.
مرداد اولین آثار خروج سرمایه از بورس آشکار شد. در واقع تابستان قرمز بورس از مرداد ماه شروع شد. در این ماه بیش از 8 درصد از شاخص کل بازار سرمایه کاسته شد و این روند تا آبان هم ادامه یافت. آذر ماه دوباره بازدهی ماهانه بورس مثبت شد اما دی ماه سرد با نااطمینانی‌هایی که در بازار دیده می‌شد، موجب شد شاخص کل بیش از 20 درصد از ارزش خود را از دست بدهد. اما نکته این اتفاقات چه بود؟ افت و خیز بازار سرمایه و افرادی که در این بازار زیان دیدند، چند اشتباه را مرتکب شده بودند. با تمام این حرف‌ها، بازار سهام در 11 ماه ابتدایی سال 141 درصد سود داشته است که بسیار بالاتر از تورم است و به شرط ورود در زمان صحیح، سود خوبی را عاید سرمایه گذاران کرده است.

درس‌های سرمایه گذاری در سال 1400: یکی از خطاهایی که امسال در بازار سرمایه شکل گرفت به ارابه موسیقی معروف است. در واقع بسیاری از افرادی که زیان شدیدی را متحمل شده‌اند، در شرایط نامناسب و قیمت‌های بالا وارد بازار سرمایه شدند. این خطای ذهنی در کنار رشدهای قابل توجه ابتدایی بازار سهام باعث شد بسیاری از افراد فقط روی بازار سهام تمرکز کنند و حتی سایر دارایی‌های خود که به آن نیاز داشتند را نیز وارد بازار سرمایه کنند. در چنین شرایطی زیان دیدن علاوه بر اینکه بار روانی زیادی برای فرد به همراه دارد، از نظر مادی نیز برای فرد خسارات زیادی در پی دارد. متنوع سازی دارایی‌ها اصل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد تا زیان‌های وارد شده به فرد را کم کند. خطای دیگری که ناشی از هیاهوی جمعی است آن است که پس از همه گیر شدن اخبار مربوط به رشد بورس، افراد به ریسک پذیری و ریسک گریزی خود توجه نکردند و یکباره و با اطلاع نسبتا کم وارد این بازار شدند. از تمام این خطاها باید درس گرفت.

ارابه موسیقی چیست و چطور اسیر آن نشویم؟

اما یک امید هم در این میان به خصوص برای بازندگان وجود دارد. بازار سهام در بلندمدت یکی از بهترین بازارها از نظر عایدی است. کافی است به عایدی بلندمدت بازار سهام نگاهی بیندازید. اما اگر از نظر روانی تحمل فشار این کار را ندارید یا فاقد اطلاع لازم برای خرید و فروش در این بازار هستید، می‌توانید از صندوق‌های سهام استفاده کنید. به عنوان مثال صندوق آهنگ سهام کیان و صندوق آوای سهام کیان را در نظر بگیرید. این دو صندوق بازدهی قابل توجهی داشته‌اند. صندوق آهنگ سهام کیان در یک سال اخیر 146.5 درصد و صندوق آوای سهام کیان در همین مدت 93.7 درصد سود داده‌اند. اگر به بازدهی بلندمدت این صندوق‌ها نیز نگاهی بیندازیم، توجه می‎شویم که صندوق آوای سهام کیان از ابتدای تاسیس خود در حدود 4 سال پیش، 2138 درصد و صندوق آهنگ سهام کیان در تقریبا همین مدت 1205 درصد سود داده‌اند! یعنی اگر 4 سال پیش 100 میلیون تومان پول در صندوق آوای سهام گذاشته بودید، الان پولتان 22 برابر و نزدیک به 2 میلیارد و 238 میلیون تومان شده بود! این عدد با وجود افت قابل توجه شاخص کل بازار سهام در چند ماه اخیر است. بنابراین هیچ وقت نگاه بلندمدت را فراموش نکنید.

درخشش پر زرق و برق طلا با کمک کرونا

در یک سالی که گذشت، طلا با کمک کرونا و آسیب‌ها و نااطمینانی‌هایی که برای اقتصاد جهان به وجود آورد، رشد قابل توجهی نمود. به طور کلی طلا که یکی از گزینه‌های سنتی سرمایه گذاری است در زمانی که نااطمینانی و رکود جهانی یا کشوری تشدید می‌شود، با اقبال و رشد قیمت روبرو می‌گردد. قیمت جهانی در 11 ماه اخیر از 1476 دلار به ازای هر اونس، به 1774 دلار افزایش یافته است. این عدد به معنای بازدهی بیش از 20 درصدی طلا در بازارهای جهانی است. اما به دلیل تورم، تحریم و کاهش قابل توجه ارزش ریال، این رشد در ایران بسیار بیشتر بوده است.
از ابتدای سال 1399، قیمت هر گرم طلای 18 عیار از 602 هزار و 600 تومان به یک میلیون و 141 هزار تومان افزایش یافته است. این رشد به معنی بازدهی 89.3 درصدی طلا در 11 ماه نخست سال 99 است. البته نباید فراموش کرد که طلا با اجرت و دستمزد، مالیات بر ارزش افزوده و مواردی از این قبیل همراه است و مشکلاتی از قبیل جعل و سرقت نیز دارد. از سوی دیگر، سکه امامی نیز در همین مدت از 6 میلیون و 28 هزار تومان به 11 میلیون و 868 هزار تومان رسیده که به معنای عایدی 97 درصدی سکه در این بازه زمانی است. البته همان طور که مشخص است، سکه می‌تواند دچار حباب شود و بسیاری از افراد برای عدم پرداخت اجرت، به آن روی می‌آورند. اما طلا و سکه در تمام ماه‌ها این قدر سود نداده‌اند.
مروری بر بازدهی ماهانه طلا و سکه در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد سکه و طلا با وجود رشد قابل توجه در ماه‌های ابتدایی سال، پس از انتخابات آمریکا دچار افت شده‌اند. از آبان تا دی سه ماه ناخوشایند برای سکه و طلا رقم خورده است، اما در بهمن ماه دوباره طلا و سکه رشد کرده‌اند.

درس‌های سرمایه گذاری در سال 1400: طلا و سکه برای اقتصادهای تورمی گزینه‌های امن و کم ریسکی محسوب می‌شوند، اما به یک نکته باید دقت کرد. از آبان ماه که زمزمه توافق سیاسی مطرح شده است، طلا و سکه با افت روبرو شده‌اند. با این حال در بهمن امسال و پس از دشوارتر شدن بازگشت به برجام، طلا و سکه بار دیگر رشد کردند. این موضوع یک نتیجه مهم در پی دارد. هر گونه توافق سیاسی می‎تواند قیمت دلار و طلا را درست مانند فاصله آبان تا دی کاهش دهد. همین ریسک برای بازار طلا وجود دارد. اما چه می‌توان کرد؟
یکی از گزینه‌هایی که توصیه می‌کنیم تا بتوان در برابر این ریسک مقاومت کرد، خرید صندوق طلا است. این صندوق‌ها ریسک کمتر و بازدهی کمتری دارند، اما برای شرایطی که نااطمینانی در بازار زیاد است، گزینه‌های مناسبی به شمار می‌روند. صندوق سکه طلا کیان یکی از این صندوق‌ها است که در بهمن ماه 1399 هم بهترین عملکرد را در قیاس با سایر صندوق‌ها داشته است. این صندوق در یک سال اخیر بازدهی 75.5 درصدی داشته و از ابتدای تاسیس خود در 3 سال گذشته نیز حدود 445 درصد عایدی نصیب سرمایه گذارانش کرده است. این عدد و رقم به آن معنا است که اگر 3 سال پیش 100 میلیون تومان در این صندوق قرار داده بودید، اکنون پول شما 545 میلیون تومان بود.

چرا پولمان را در بانک نگذاریم؟

صندوق ‌های درآمد ثابت؛ مناسب برای توزیع ریسک و افراد کاملا ریسک گریز

گزینه‌هایی که در بالا مطرح کردیم، تا حدودی با ریسک همراه هستند اما صندوق‌های درآمد ثابت گزینه‌ای هستند که بیشتر به درد افراد کاملا ریسک گریز می‌خورند. این افراد که بیشتر پولشان را در بانک می‌گذارند، عموما آشنایی چندانی با صندوق درآمد ثابت ندارند وگرنه به این صندوق‌ها روی می‌آوردند. یکی از بهترین این صندوق‌ها، صندوق درآمد ثابت کیان است. این صندوق از ابتدای سال تا پایان ماه بهمن 1399 حدود 31.6 درصد سود عاید سرمایه گذارانش کرده است. اگر این سود را با سود بانکی مقایسه کنید که در یک سال 18 درصد و مرکب آن 19.5 درصد است، پی می‌برید که چرا صندوق‌ها گزینه‌های خوبی برای سرمایه گذاری افراد ریسک گریز به حساب می‌آیند.

درس‌های سرمایه گذاری در سال 1400: یکی از درس‌های مهمی که می‎‌توان از امسال گرفت این است که گزینه‌های پرریسک را با گزینه‌های کم ریسک همراه کرده و سبد سرمایه گذاری متنوعی تشکیل دهیم تا نسبت به ریسک‌های بازار به نوعی بیمه شویم. صندوق های درآمد ثابت یکی از بهترین موارد برای کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری ما هستند. انباشت پول در بانک‌ها نمی‌تواند در برابر تورم شدید ما را حفاظت کند و بسیار عقب می‌افتیم.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری چیست؟ انواع سرمایه گذاری کدام است؟

جمع‌بندی: مهمترین درس‌های سرمایه گذاری در سال 1400

در این نوشته سعی کردیم تا بازدهی 11 ماهه بازارهای مختلف را نشان دهیم و بازدهی ماهانه آنها را هم ترسیم نمودیم. علاوه بر این، خطاهایی را که در سال 99 مرتکب شدیم و کارهایی که می‌توانیم برای سرمایه گذاری در سال 1400 انجام دهیم و به درستی ثروت خود را افزایش دهیم را مطرح کردیم. این موضوعات به شما کمک می‌کند تا بتوانید آینده خود را در برابر تورم بیمه نمایید.