هزینه های صندوق های سرمایه گذاری

بی شک این جلمه را زیاد شنیده‌اید؛ «بی مایه فطیره!». جلمه‌ای عامیانه است اما یک واقعیت کاملا مشهود در آن وجود دارد که نمی‌توان بدون در نظر گرفتن هزینه‌ها، هر چند کم، گامی به جلو برداشت. این که می‌گوییم «هر چند کم» به این خاطر است که امروز قصد مرور هزینه‌های صندوق را داریم و این هزینه‌ها در مقابل بازدهی صندوق‌ها آنقدر کم است که در بسیاری از مواقع حتی به چشم هم نمی‌آید. اما هزینه های صندوق شامل چه مواردی می‌شوند و به چند دسته تقسیم می‌شوند و اصلا از چه محلی تامین می‌شوند؟

این سوالات در ذهن هر فرد متقاضی سرمایه گذاری و یا حتی هر شخص سرمایه گذار که اقدام به سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری کرده است به وجود می‌آید و پاسخ به این سوالات باعث می‌شود تا هم شخص سرمایه گذار با خیالی شفاف‌تر و آسوده‌تر به سرمایه گذاری خود در صندوق ادامه دهد و هم صندوق با انتشار هزینه‌ها به شفافیت مالی و گزارشات روزانه خود، محاسبات دقیق‌تری نسبت به نهادهای مالی مانند بانک داشته باشد. نمونه بارز این محسبات دقیق در کارمزد صندوق درآمد ثابت کیان به خوبی دیده می‌شود.

هزینه های صندوق شامل چه مواردی می‌شود؟

هزینه های صندوق شامل دو دسته می‌شوند؛ دسته اول منوط به ارکان صندوق و کارمزد اعضای آن می‌شود و دسته دوم کارمزدهایی است که در خرید و فروش سهام، صندوق باید آن را به سازمان بورس پرداخت کند. اما هر کدام از هزینه‌های این دو دسته در انواع صندوق های سرمایه گذاری از دو قسمت مجزا تامین می‌شوند. هزینه های صندوق مرتبط به ارکان صندوق و پرداخت کارمزد این اعضا از محل دارایی‌های صندوق تامین می‌شود و رقم آن در میان تمام سرمایه گذاران حاضر در صندوق تقسیم می‌شود.

به این معنی که در زمان سرمایه گذاری، این قسمت از هزینه‌ها به طور مجزا و البته شفاف در فهرست اساسنامه و امیدنامه هر صندوق سرمایه گذاری آمده است. یعنی هر صندوق از طرف سازمان بورس موظف است که هزینه های صندوق را به طور کامل و مشخص در اساسنامه و امیدنامه ذکر کند. قسمت دیگر که به هزینه کارمزد خرید و فروش سهام صندوق و پرداخت هزینه به سازمان بورس مربوط می‌شود نیز در اساسنامه صندوق ذکر شده است که البته این مورد از هزینه‌ها از شخص سرمایه گذار در زمان خرید واحدهای سرمایه گذاری جدید دریافت می‌شود.

هزینه های صندوق از محل دارایی ها یا صرفه جویی حاصل از مقیاس

این دسته از هزینه ها در هر صندوق که از محل دارایی‌ها تامین می‌شود برای خدماتی است که به هر سرمایه گذار ارائه می‌شود. به همین دلیل این میزان از هزینه های صندوق به تمام سرمایه گذاران تعلق می‌یابد که در ادامه به ریز جز این هزینه‌ها که البته در امیدنامه هر صندوق به طور مفصل به آن پرداخته شده می‌پردازیم؛

هزینه برای تاسیس

برای شروع هر کاری نیاز به یک هزینه اولیه برای افتتاح و تثبیت فعالیتی داریم که قصد شروع آن را داریم. تاسیس یک صندوق بسته به نوع آن، نیازمند هزینه‌ای است که میزان آن بسته به نوع صندوق بین ۲ تا ۵ میلیون است. این مورد نیز از طرف صندوقی که برای سرمایه گذاری مدنظر داریم مشخص شده است.

مدیر صندوق و کارمزد

مدیر صندوق هم مانند دیگر ارکان صندوق بابت خدماتی که ارائه می‌دهد دارای کارمزد است. بنا بر ارزش روزانه حق تقدم سهام و سهام و گواهی سپرده بانکی و کارمزد صندوق درآمد ثابت کیان تحت تملک صندوق، درصدی به مدیر صندوق داده می‌شود. این میزان در امیدنامه صندوق‌های سرمایه گذاری مشخص شده است و صندوق های سرمایه گذاری کیان مانند صندوق طلا کیان، صندوق آوای سهام کیان، صندوق آهنگ سهام کیان و صندوق درآمد ثابت کیان هر کدام در امیدنامه خود این میزان را مشخص کرده‌اند.

حسابرس و حق الزحمه

ارکان صندوق هر کدام به طور مجزا دارای یک میزان کارمزد مشخص هستند که از هزینه های صندوق به حساب می‌آید. در این میان، حسابرس هم که از یکی از ارکان صندوق است با دریافت مبلغی مشخص در سال، یکی از ارکان حقوق بگیر صندوق به حساب می‌آید. می‌توان به صفحه امیدنامه و اساسنامه یکی از صندوق‌های سرمایه گذاری کیان دیجیتال مراجعه کرد و جزئیات کارمزد را دید. به عنوان مثال می‌توان نگاهی کارمزد صندوق درآمد ثابت کیان انداخت.

ضامن نقد شوندگی

این عضو از ارکان صندوق با درصدی مشخص از ارزش روزانه سهام و حق تقدم آن که در مالکیت صندوق است کارمزد دریافت می‌کند و درصد این عضو نیز در امیدنامه صندوق های سرمایه گذاری مشخص شده است.

کارمزد متولی

این عضو نیز درصدی را بابت کارمزد دریافت می‌کند که البته درصد کارمزد او از متوسط ارزش خالص دارایی‌های صندوق محسابه و دریافت می‌شود. شاید این میزان از درصدها بسیار شوند. اما به عنوان مثال می‌توان گفت که کارمزد متولی صندوق سالانه ۵/۰ درصد از متوسط ارزش خالص دارایی‌ها است و در مقایسه با مدیریت و نظارت ارکان صندوق، این میزان از درصدها در بسیاری از مواقع در مقابل بازدهی صندوق، رقم بسیار کمی به حساب می‌آید.

برای حق پذیرش و عضویت در کانون ها

برای ارتقا کار و حتی گاهی به اجبار، هر صندوق سرمایه گذاری باید در کانون‌های متنوع عضو شود و باید برای عضویت متحمل هزینه‌هایی شود. البته لازم به ذکر است که عضویت در هر کانونی باید به تصویب مجمع صندوق نیز برسد.

تصفیه صندوق

تصفیه صندوق هم کارمزد دارد و هم حق الزحمه. این قسمت از هزینه های صندوق به طور درصدی از دارایی‌های صندوق در زمان شروع هر دوره تصفیه حساب و پرداخت می‌شود. در کارمزد صندوق های درآمد ثابت کیان به این موارد به طور دقیق رسیدگی شده است تا مسیر سرمایه گذاری هر چه شفاف‌تر انجام شود.

خدمات پشتیبانی، نرم افزار و تارنما

تا به حال متوجه شده‌ایم که هر سایتی که به آن سر می‌زنیم و از خدمات آن استفاده می‌کنیم، عده‌ای از متخصصین در حال فعالیت و به روز رسانی آن هستند. خدمات پشتیبانی و نرم افزار تعبیه شده و تارنمایی که هر روز به‌روز رسانی می‌شود شامل هزینه‌هایی است که از یکی از هزینه های صندوق به حساب می‌آید و این قسمت از هزینه‌ها نیز از دارایی‌های صندوق برداشت می‌شود.

این هزینه نیز به صورت سالانه و البته با ارائه مدارک و تصویب میزان و نرخ از طرف مجمع صندوق در دسترس آگاهی سرمایه گذاران قرار می‌گیرد. این که سرمایه گذاری آنلاین تا چه میزان برای ما به عنوان سرمایه گذار راحت است و مسیر سرمایه گذاری را هموار کرده است و از طرفی در میان جزئیات کارمزد صندوق درآمد ثابت کیان ناچیز است یک امتیاز بزرگ محسوب می‌شود.

صدور واحدهای سرمایه گذاری صندوق

صدور واحدهای سرمایه گذاری در هر صندوق نیز هزینه‌هایی در پی دارد که به صورت ثابت در امیدنامه صندوق مشخص شده است. مبلغ قسمت هزینه‌های صدور واحدهای سرمایه گذاری که همیشه مشخص است و جز هزینه های صندوق به حساب می‌آید و شامل حال تمام سرمایه گذاران حاضر در صندوق است.

ابطال واحدهای سرمایه گذاری

ابطال واحدهای سرمایه گذاری به دو صورت ثابت و متغیر است. از دیگر اقسام هزینه های صندوق می‌توان به هزینه ابطال واحدهای سرمایه گذاری اشاره کرد. البته این هزینه به دو دسته ثابت و متغیر تقسیم می‌شود. هزینه ثابت ابطال واحد به طور مشخص به تصویب مجمع رسیده است و در امیدنامه ذکر شده است اما هزینه متغیر ابطال به تاریخ ابطال بستگی دارد و با تاریخ صدور واحد سنجیده می‌شود. به عنوان مثال اگر هفت روز و یا کم‌تر از تاریخ صدور واحد سرمایه گذاری، شخص سرمایه گذار اقدام به ابطال واحد خود کند، تا پنج درصد از قیمت ابطال به کارمزد اضافه می‌شود.

برگزاری مجمع صندوق

در مدت یک‌سال فعالیت هر صندوق مجمع صندوق یک مجمع برگزار می‌کند که هزینه‌ای برای آن از دارایی های صندوق به عنوان هزینه های صندوق در نظر گرفته می‌شود.

هزینه های صندوق برای هر شخص سرمایه گذار

جدا از هزینه‌هایی که به طور سرشکن میان سرمایه گذاران تقسیم می‌شود و به طور غیر مستقیم از دارایی‌های صندوق برداشت می‌شود، یک سری از هزینه‌ها نیز به طور مستقیم از سرمایه گذاران دریافت می‌شود که همان کارمزد صدور و ابطال واحدهای سرمایه گذاری در صندوق‌ها هستند. در ادامه به توضیح این موارد خواهیم پرداخت.

هزینه ثابت ابطال واحد سرمایه گذاری

این که می‌گوییم هزینه ثابت به این دلیل است که هزینه‌های ابطال شامل دو بخش ثابت و متغیر است. بخش ثابت هزینه ابطال واحدهای سرمایه گذاری به طور معمول مبلغی ثابت است که در اساسنامه و امیدنامه هر صندوق به طور مشخص ذکر شده است. بخش متغیر هزینه ابطال بنا بر تاریخ ابطال تعیین می‌شود. به عنوان مثال اگر تاریخ صدور تا زمانی که دست به ابطال می‌زنید، ۷ روز یا کم‌تر باشد، ۵ درصد از قیمت ابطال به عنوان هزینه متغیر ابطال از سرمایه گذار دریافت می‌شود. بنابراین این دست از هزینه را می‌توان جز هزینه های صندوق به حساب آورد. لازم به ذکر است که ریز جز این هزینه‌ها چه متغیر و چه ثابت در اساسنامه و امیدنامه صندوق‌ها ذکر شده است. برای اطلاع از این هزینه‌ها به اساسنامه و امیدنامه صندوق مورد نظرتان مراجعه کنید.

هزینه ثابت صدور واحدهای سرمایه گذاری

مبلغ هزینه ثابت صدور که به عهده شخص سرمایه گذار است که البته هر صندوق سرمایه گذاری بنا بر اساس‌نامه و امیدنامه خود مبلغی مشخص را برای آن تنظیم کرده است.

نتیجه گیری

هزینه های صندوق منوط به نوع صندوق متفاوت است. به عنوان مثال هزینه های صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان برای اجرای پروژه و سرمایه گذاری روی زمین و ساختن ساختمان و نقشه کشی است که در امیدنامه صندوق به طور مفصل به آن پرداخته شده است. با کارمزد صندوق درآمد ثابت کیان به طور مشخص و آنلاین در امیدنامه و اساسنامه این صندوق مشخص شده است. این که هر کدام از صندوق‌ها بسته به ماهیت‌شان شکل متفاوتی از هزینه‌ها را دارند موضوعی بدیهی است. اما موردی که میان تمام این صندوق‌ها مشترک است این است که هزینه‌ها در هر صندوق حکم محرک را دارند و یک صندوق مانند یک اداره برای اجرا و رسیدن به اهداف خود نیاز به پرداخت کارمزد، حق الزحمه و دیگر هزینه ها از مجموع دارایی خود دارد.