اثر هاله ای چیست و چه اثری بر سرمایه گذاری می گذارد؟
- اشتراکگذاری
- 379
- 0
اثر هاله ای، یک خطای شناختی است که بر اساس آن از یک ویژگی برای تصمیم گیری و قضاوت در مورد کل یک شی، شخص یا کسب و کار و روش سرمایه گذاری استفاده میکنیم.
بسیاری از جهتگیریهای ما در تمام ابعاد زندگیمان تحت تاثیر خطاهای رفتاری و شناختی هستند. اثر هاله ای (halo effect) نیز یکی از این خطاها است که در نوع خود میتواند تصمیمگیریهای ما را با غرض ورزی مواجه کند.
این اثر میتواند روی برداشتهایمان تاثیر بگذارد و تمام تصمیم گیری ما در مورد یک شخص، کسب و کار یا نوع و شیوه سرمایه گذاریمان را متاثر کند.
شگفتی اثر هاله ای را زمانی بهتر متوجه میشویم که با نوع اثر گذاری و شناخت ابعاد آن به طور کامل آشنا شویم. همراه با هم با تمام زوایای این اثر آشنا خواهیم شد.
اثر هاله ای، قضاوتها و تصمیمگیریها
تا حالا اتفاقاتی از این دست برایمان افتاده است که به خاطر ظاهر زیبایی یک نفر دچار این برداشت شویم که او دارای صفات بسیار خوب است یا آدم خوبی است. این اتفاق بنا بر اثر هاله ای رخ داده است.
اتفاقات دیگری هم از این دست وجود دارند؛ مانند این که به خاطر زبان، لهجه و یا قومیت به کسی به طور کامل اعتماد کرده یا این که او را غیر قابل اعتماد تصور کرده باشید.
مورد بسیار آشنا برای همه ما این است که یک کالا را به خاطر بستهبندی و ظاهر آن بدون توجه به کیفیت کالا خریداری کردهایم. این نمونهها همگی با خطای اثر هاله ای صورت گرفتهاند. برای درک بهتر و ارائه جواب دقیقتر به سوال «اثر هاله ای چیست» به شناخت این نمونهها نیاز داریم.
گفتنی است که اثر هاله ای از سوگیریها یا خطاهای شناختی است که ادوارد ثراندایک، روانشناس آمریکایی در سال 1920 میلادی آن را کشف کرده است.
اثر هاله ای، یک خطای شناختی است که بر اساس آن از یک ویژگی برای تصمیم گیری و قضاوت در مورد کل یک شی، شخص یا کسب و کار و روش سرمایه گذاری استفاده میکنیم.
اثر هاله ای در مقابل اثر شاخ
اثر هاله ای یک حالت مقابل هم به نام اثر شاخ دارد. همانطور که اثر هاله ای میتواند حلقه نوری را دور سر شخص، کسب و کار یا حتی شیوه سرمایه گذاری موردنظرمان قرار دهد و آنچه که تمایل داریم را به ما نشان دهد، میتواند تبدیل به اثر شاخ (Horn effect) هم شود و دو شاخ برویاند و با یک ویژگی منفی بر تمام تصمیمات ما تاثیر منفی بگذارد.
پیش آمده است که ظاهر نازیبا باعث شود که ما در مورد شخص، شی یا شیوه و کسب و کار موردنظرمان نظری به طور کلی منفی پیدا کنیم و تصمیم بر رد آن بگیریم.
در قسمتی از کتاب «بازداشتگاه صورتی» اینطور آمده است که طبق تحقیقات میدانی انجام شده بر چگونه استخدام شدن افراد، کسانی که اسامیشان در جامعه رنگین پوستان بیشتر کاربرد داشته نسبت به اسامی که در جامعه سفید پوستان بیشتر به کار میروند، کمتر به مصاحبه کاری دعوت شدهاند. این همان اثر شاخ است که بر خلاف اثر هاله ای شکل میگیرد. گاهی اوقات یک مکان یا گزینه سرمایه گذاری هم به خاطر قرار گرفتن در چنین شرایطی صفتی منفی را یدک میکشد و از آن دوری میشود، یا از محبوبیت بیشتری برخوردار شده و تصمیمات را تحت تاثیر قرار میدهد.
اثر هاله ای در سرمایه گذاری
تا به اینجا متوجه شدهایم که اثر هاله ای تا چه اندازه در ابعاد مختلف زندگیمان تاثیرگذار بوده است. جالب است بدانیم که اثر هاله ای در سرمایه گذاری و این که چه روش و ابزاری را برای سرمایه گذاری انتخاب میکنیم نیز تاثیر دارد.
در سرمایه گذاری، زمانی که این سوال را مطرح میکنیم که خوب حالا با پولمان چه کار کنیم با این پاسخ که آن را در بانک قرار بده بسیار رو به رو شدهایم. اثر هاله ای که در مورد قرار دادن پول در بانک رخ داده است بر گرفته از گذشتهای است که افراد تنها یک جای مطمئن برای قرار دادن پولشان میشناختهاند و آن هم بانک بوده است.
صفت امنیت در مورد بانک باعث شده تا اثر هالهای شکل بگیرد و افراد معایب دیگر قرار دادن اندوخته خود در حسابهای بانکی را متوجه نشوند. در حال حاضر که با اثر هاله ای در سرمایه گذاری آشنا شدهایم لازم است به رفع آن بپردازیم و با شناخت ابزار مالی نوین مانند صندوق های سرمایه گذاری بتوانیم انتخابهای بهتری برای شیوه سرمایه گذاریمان انتخاب کنیم.
چگونه می توان اثر هاله ای را از بین برد؟
گرچه از بین بردن اثر هاله ای به عنوان یک خطای شناختی کار دشواری به نظر می رسد، اما با شناخت و انجام فرآیند و صبر و حوصله میتوان تعصبات ناشی از اثر هاله ای را کنار زد و راه را برای پذیرش ایدهها باز کرد.
شناخت ابعاد مختلف یک شی، شخص، کسب و کار و شیوه سرمایه گذاری و مقایسه و بررسی میتواند در برطرف شدن اثر هالهای از ساختار شناخت ما کمک کننده باشد.