چگونه هوش مالی کودکان را تقویت کنیم؟

یادم می‌آید برای اولین بار در زنگ ادبیات پای تخته کلاس حاضر شدم. در نوبت خواندن یک انشاء با موضوع «علم بهتر است یا ثروت؟» بودم. نوبت به نوبت چرخید و همه نوشته‌های‌شان را خواندند تا بالاخره نوبت به من رسید. یک نفر علم را بهتر می‌دانست و نفر بعدی ثروت را. به خاطر ندارم اما نظر من هم چیزی شبیه به همکلاسی‌هایم بود. از آن روز دهه‌ها می‌گذرد و این بار می‌خواهم انشاء آن روزهایم را ویرایش کنم و بگویم اصلا به جای این که بگوییم کدام بهتر است، بیایم در این مورد که چطور می‌توان با کمک بازی، علم را با اعداد که نشان‌گر ثروت هستند در غالب بازی گنجانده و چگونگی مدیریت سرمایه را به کودکان یاد داد. اصلا حالا که می‌شود یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی یعنی آشنایی با مسائل مالی و مدیریت سرمایه و پس انداز را همان پای تخته آموخت چرا باید میان علم و ثروت دعوا راه انداخت؟ سر میز بازی هر دو را با هم یاد خواهیم گرفت و به تقویت هوش مالی کودکان‌مان و حتی خودمان خواهیم پرداخت.

اعداد آهنگ دار، تقویت چیدمان اعداد

در ادامه این انشاء به دفاع از کودکان باهوش و عزیزی خواهم پرداخت که از 1 تا 10 بیش‌تر نمی‌توانند بشمرند و در نهایت بعد از شمارش اعداد با تشویق حضار و قربان صدقه‌ها و ادا و اطوارهای بامزه و بی‌مزه بزرگ‌ترها رو به رو می‌شوند و همه چیز در همین نقطه تمام می‌شود. یک نفر هم آن وسط برمی‌گردد به پدر و مادرش می‌گوید؛ «به فکر آینده‌ش باش! بچه باهوشیه!». اما جالب است بدانیم که می‌توان از همین توان شمارش 1 تا 10 یکی از بهترین بازی‌ها را برای درک بهتر شگفتی این 10 عدد اول به کودکان آموخت. در این بازی به اشیای مختلف که کودک به آن‌ها علاقه‌مند است نیاز داریم. اشیا را به صورت صف با تعداد مختلف – از 1 تا 10، مثلا در یک صف 5 تا، در صف های دیگر هم تعدادی دیگر، دقت کنید که تعداد هر صف از 10 تا بیش‌تر نشود – به صورت دایره‌وار در فضای خانه می‌چینید و سپس آهنگ موردعلاقه کودک را پخش ‌می‌کنید. در مدت پخش آهنگ، کودک به شمارش هر صف می‌پردازد. بعد از مدتی آهنگ را نگه می‌دارید و یک عدد را اعلام می‌کنید. او باید به دنبال صفی بگردد که تعداد اعلام شده از اشیا در آن باشد. هیچ عجله‌ای برای اعلام نتیجه نداشته باشید. به قول خودمان روی اعصاب کودک نروید که «بدو! زود باش!». بگذارید سر فرصت و بدون اضطراب صف موردنظر را پیدا کند.

جعبه های شنی، لمس اعداد

بعضی از غدد لازم برای درک مسائل انتزاعی مانند اعداد در بدن ما تا سنین 5 سالگی به طور کامل تشکیل نمی‌شوند. کافی است تا به حرکات کودک دقت کنیم تا متوجه شویم که حس لامسه پررنگ‌ترین حس برای درک محیط اطراف برای او است. جعبه‌هایی کم عمق تهیه کنید و آن‌ها را با شن پر کنید. اصلا قرار نیست نوع نوشتن اعداد را به کودکان یاد دهیم. به هیچ عنوان به طرف چنین آموزشی نروید. تنها از کودک می‌خواهیم که به تعداد اعدادی که بلد است بشمرد انگشتان‌اش را در شن فرو ببرد. به عنوان مثال اگر می‌تواند تا ده بشمرد، برای هر عدد یک انگشت را در شن فرو ببرد که تا به عدد 10 برسد هر ده انگشتش را در شن فرو برده است. آموزش و تقویت هوش مالی کودکان با حواس پنجگانه بی نظیر است.

منوپولی، بازی که هیچ وقت قدیمی نمی‌شود

این بازی را بسیاری از ما به خوبی می‌شناسیم. خوبی بازی منوپولی برای تقویت هوش مالی کودکان این است که خود ما هم می‌توانیم به بازی ورود کنیم و بدون این‌که حس تقلب و وابستگی را به وجود آوریم به کمک فرزندان‌مان بیاییم و بازی را با هم جلو ببریم. در این بازی هم مفهوم پس انداز را می‎توان به فرزندمان بیاموزیم و هم به تقویت هوش مالی کودک بپردازیم. کسب سود و فهم این‌که در چه موقعیتی می‌توان بیش‌تر کسب سود کرد نیز در دل این بازی نهفته است. لمس کارت‌های بازی و بده و بستان‌های پول‌های اسباب بازی می‌تواند نوعی فضای تجارت را هم به وجود آورد. این بازی و درگیری پنج حس اصلی باعث تقویت حس ناخودآگاه در یادگیری می‌شود.

خرید کاردستی

وجود یک فروشگاه در خانه می‌تواند به کودک کمک کند تا مفهوم ارزش قیمتی اشیا را بهتر درک کند. از نقاشی گرفته تا کاردستی‌هایی که درست می‌کند را خریدار باشیم. کارهای او را با قیمت‌های متفاوت خرید کنیم و دلیل تفاوت قیمت گذاری را به او توضیح دهیم. به عنوان مثال اگر برای یک کاردستی از وسایل بیش‌تری استفاده کرده و وقت بیش‌تری گذاشته تلاش کنیم تا به او بگوییم که به خاطر صرف وقت و وسیله‌ای که کرده است حاضرید که آن را به قیمت خوبی بخرید. تقویت هوش مالی کودک جدا از این که بخواهیم به او مفهوم مثل این که پول چیست و معامله به چه شکل است شامل ارزش‌گذاری هم می‌شود.

از بطری‌ها کمک بگیرید

درست است که امروزه تمام جابه‌جایی‌های پولی با کارت‌های بانکی انجام می‌شود. اما بهتر است باز برای این که کودک با چشم‌ها و دست‌هایش حضور پول را ببیند و لمس کند از پول‌های فیزیکی کمک بگیرید. چند بطری شیشه‌ای یا پلاستیکی تهیه کنید و هر کدام از آن‌ها را برای هدف مالی کودکانه طراحی کنید. به عنوان مثال یک بطری را برای خرید اسباب‌بازی در نظر بگیرید و روی آن نقاشی اسباب‌بازی خود کودک را بچسبانید. روی دیگری برای آموزش دادن مفهوم پس‌انداز عکس قلک قرار دهید. شروع به پول توجیبی دادن کنید و از او بخواهید که پول‌های خود را برای خرید هر چیزی که در ذهن دارد در بطری‌های مرتبط بیاندازد تا به اندازه کافی برسد. با این کار صبر کردن و درک بازه زمانی در سرمایه گذاری را در مسیر تقویت هوش مالی کودکان به مفاهیم قابل درک برای کودک اضافه می‌کنید.

زندگی در فضای واقعی

بعد از این که این دست بازی‌ها را با کودک خود انجام دادید، کم کم تلاش کنید تا برای انجام خریدهای کوچک از او کمک بگیرید تا همه چیز مفهومی جدی‌تر برای او پیدا کند. فضای واقعی و رویارویی با فروشنده‌ای که نمی‌شناسد به او کمک می‌کند که به این درک برسد که همیشه شما را در کنار خود ندارد و گاهی باید خودش تصمیم آخر را برای خریدن یا نخریدن و نگه‌داری از پول بگیرد. تقویت هوش مالی کودک در فضای واقعی باعث می‌شود تا نوع تحلیل‌های ذهنی او با رفتارهای آدم‌های دیگر ترکیب شود و انعطاف‌پذیری مالی و جهت‌گیری درست در موقعیت‌های متفاوت را به وی بیاموزد.