کدام سکه برای سرمایه گذاری بهتر است؟ سکه امامی بخرم یا ربع سکه؟

در سال‌های اخیر به خصوص پس از خروج آمریکا از برجام شرایط اقتصادی خوبی در کشور نبوده است. یکی از پیامدهای سال‌های اخیر رشد قیمت دلار در بازار آزاد بوده است. وقتی قیمت دلار بالا می‌رود، سکه و طلا نیز با افزایش تقاضا روبرو می‌شوند.

اما در این حالت سکه به راحتی می‌تواند دچار حباب شود و پول پرداختی ما به اندازه ارزش ذاتی و طلایی که واقعا در آن به کار رفته است، نباشد. اما سوالی که می‌خواهیم در اینجا به آن پاسخ دهیم این است که در این حالت کدام سکه برای سرمایه گذاری بهتر است و خرید کدام به صرفه نیست؟

وقتی دلار بالا می‌‎رود، کدام گزینه بهتر است: سکه بخرم، نیم سکه بخرم یا ربع سکه بخرم؟ حتی برخی هم خرید سکه گرمی را پیشنهاد می‌کنند. در این مطلب علاوه بر پاسخ دادن به این پرسش‌ها، راه سرمایه گذاری بهتری را نیز به شما معرفی خواهیم کرد.

روند قیمت سکه امامی و ربع سکه از سال 1400

نمودار زیر قیمت سکه امامی و ربع سکه را از آغاز سال 1400 نشان می‌دهد. همان طور که دیده می‌شود، تا اوایل آبان سال 1401 قیمت ربع سکه و سکه امامی نوسان کمی داشته است، اما از آبان 1401 این روند تغییر می‌کند و قیمت سکه امامی و ربع سکه شروع به افزایش می‌کند. در نمودار می‌توان دید که افزایش قیمت سکه امامی و ربع سکه تا اواسط اردیبهشت سال 1402 ادامه داشته است. از این تاریخ به بعد مسیر سکه عوض می‌شود و رشد قیمت جای خود را به روند کاهش قیمت می‌دهد. همان طور که می‌توان دید، قیمت هر سکه امامی در تاریخ 11 اردیبهشت ماه امسال به بالاترین مقدار خود یعنی حدود 35 میلیون تومان می‌رسد. در همین روز قیمت ربع سکه 12 میلیون و 790 هزار تومان بوده است. نکته مهم این است که چون قیمت ربع سکه و قیمت سکه امامی اختلاف زیادی دارد و خانوارها در شرایط تورمی ممکن است پول زیادی نداشته باشند، بسیاری از آنها به خرید ربع سکه روی می‌آورند. اما آیا این تصمیم درستی از نظر سرمایه گذاری است؟

حباب سکه چیست و چطور ایجاد می‌شود؟

احتمالا تاکنون واژه حباب به گوشتان خورده است. در بازارهای مالی گاهی وقت‌ها با حباب روبرو می‌شویم. اگر بخواهیم به زبان ساده حباب را تعریف کنیم، باید بگوییم حباب یعنی اختلاف قیمت یک دارایی در بازار با ارزش ذاتی آن. وقتی شرایطی پیش می‌آید که مردم برای خرید یک کالا یا خدمات یا دارایی صف بکشند یا از آن استقبال کنند، قیمت آن در آن منطقه بالا می‌رود.

این افزایش قیمت ناشی از فشار تقاضاست نه این که قیمت ذاتی آن بالا رفته باشد. به این ترتیب اختلاف قیمت یک کالای مورد معامله با مقداری که ارزش داشت برای آن پرداخت کنیم، فاصله پیدا می‌کند. در مورد طلا، این اختلاف و حباب در واقع در مقایسه با ارزش طلای مورد مبادله در جهان سنجیده می‌شود.

در ادامه بیشتر و دقیق‌تر به این مطلب می‌پردازیم که حباب سکه چطور محاسبه می‌شود و کدام سکه بیشتر حباب دارد.

فرمول محاسبه حباب سکه چیست؟

با توضیحی که دادیم حالا می‌خواهیم به فرمول محاسبه حباب سکه بپردازیم. گفتیم حباب به معنی اختلاف قیمت معاملاتی و ارزش ذاتی سکه است. بنابراین فرمول محاسبه حباب سکه به این صورت درمی‌آید که ارزش طلای معادل یک سکه را برحسب دلار بازار آزاد به دست بیاوریم و با قیمت مورد معامله در بازار داخلی مقایسه نماییم. در زیر فرمول محاسبه ارزش ذاتی سکه را مشاهده می‌کنید:

به فرمول بالا مقدار اندکی هم به عنوان حق ضرب سکه هم اضافه می‌شود. این مقدار چیزی در حدود 5 هزار تومان است. با ذکر چند نکته فرمول را به شکل ساده‌تری درمی‌آوریم تا خودتان هم بتوانید به راحتی حباب موجود در بازار سکه را محاسبه کنید و بدانید هر نوع سکه چقدر حباب دارد.

نکاتی در مورد سکه طلا و انواع آن

در فرمول بالا از اصطلاحاتی استفاده کردیم که حالا می‌خواهیم آنها را شرح دهیم. اول به وزن معادل سکه بپردازیم. برای بسیاری از افراد این سوال مطرح است که سکه طلا چند گرم است؟ نیم سکه چند گرم طلا دارد؟ ربع سکه چند گرم است؟ در پاسخ به این سوالات باید بدانیم غیر از سکه یک گرمی که تقریبا همان مقدار وزن دارد، سکه امامی 8.133 گرم، نیم سکه 4.066 گرم و ربع سکه 2.032 گرم وزن دارند. البته همه این سکه‌ها از طلا نیست. مقدار طلای موجود در سکه‌ها به عیار طلای به کار رفته بستگی دارد.

احتمالا طلای 18 عیار را زیاد شنیده باشید. این به معنای آن است که 75 درصد از محصولی که می‌خرید را طلا تشکیل می‌دهد و 25 درصد از آن را سایر عناصر تشکیل می‌دهند. طلای خالص 24 عیار است. در این میان، برای ضرب سکه از عیار 21.6 استفاده می‌شود. خلوص طلای سکه 0.9 است. یعنی 90 درصد از سکه‌ای که می‌خرید از طلا است اما بخش کمی از آن از سایر عناصر تشکیل شده است. از این عناصر برای شکل‌دهی به طلا و برخی کاربردهای دیگر استفاده می‌شود.

نکته آخر این است که قیمت جهانی طلا به صورت دلار به ازای هر اونس بیان می‌شود. به این ترتیب، خوب است بدانیم هر اونس معادل چند گرم است تا بتوانیم ارزش ذاتی را محاسبه کنیم. طبق استانداردهای موجود، هر اونس معادل 31.103 گرم است. حال که این نکات را متوجه شدیم، به فرمول بالا بازمی‌گردیم و محاسبات را انجام می‌دهیم. به این ترتیب فرمول جدید عبارت است از:

سکه امامی بخرم یا ربع سکه؟

حالا با توجه به فرمولی که در بالا دیدیم، کافی است وزن را همان طور که گفته شد برحسب نیم سکه یا ربع سکه یا سکه امامی قرار دهیم. سپس نرخ دلار در بازار آزاد و قیمت هر اونس طلا را نیز در معادله جای می‌دهیم. به عنوان مثال برای هر سکه امامی که 8.133 گرم است، با فرض دلار 48 هزار و 920 تومانی در تاریخ 26 مرداد 1402 و قیمت جهانی 1898 دلاری اونس، خواهیم داشت:

که تقریبا برابر است با حدود 22 میلیون هزار تومان. این در حالی است که قیمت معاملاتی سکه امامی در بازار (در 26 مرداد ماه 1402) حدود 28 میلیون و 35 هزار تومان است. به این ترتیب، سکه امامی حدود 6 میلیون تومان حباب دارد.

تکرار همین فرمول برای سکه‌های مختلف با وزن‌های متفاوت نشان می‌دهد حباب برای ربع سکه بیش از 4 میلیون و 477 هزار تومان است. با این حساب، در این شرایط، دوباره این سوال را مطرح می‌کنیم که سکه امامی بخرم، ربع سکه بخرم یا سکه گرمی؟

وزنه خرید به نفع سکه‌های بزرگ‌تر

با توجه به تحولات قیمت دلار و طلا در روزهای اخیر، تقاضا برای خرید قطعات کوچک سکه بالاتر رفته است. همین موضوع حباب سکه‌های کوچک را بسیار بالا برده است.

در واقع اگر اکنون به بازار بروید و سه ربع سکه بخرید رقمی در حدود 30 میلیون تومان باید هزینه کنید در حالی که حدود 6 گرم طلا خریده‌اید. این در حالی است که یک سکه امامی با کمی بیش از 8 گرم طلا حدود 28 میلیون تومان قیمت دارد! همین مقایسه ساده نشان می‌دهد حباب ربع سکه در مقایسه با سکه امامی چقدر بیشتر است. حالا به سهم حباب از قیمت هر سکه توجه کنید. اگر شما سکه امامی را با همین حباب فعلی بخرید، تنها حدود 21 درصد از قیمت آن حباب است. این در حالی است که حباب ربع سکه به 45 درصد قیمت آن می‌رسد. در واقع ربع سکه را بسیار گران می‌خرید. در شرایطی که دلار رشد می‌کند، معمولا سکه‌های کوچک‌تر به دلیل فشار تقاضا حباب بیشتری پیدا می‌کنند.

بنابراین اگر توانایی مالی دارید، سکه امامی بهتر از سایر گزینه‌ها است و در حال حاضر حباب کمتری دارد. اما اگر توانایی مالی شما به اندازه خرید تمام سکه نیست و قصد سرمایه گذاری در طلا را دارید، باز هم یک گزینه مناسب برای شما وجود دارد.

حباب سکه امامی و ربع سکه چقدر است؟

در نمودار زیر حباب سکه امامی و ربع سکه در بازه زمانی فروردین سال 1400 تا 26 مرداد 1402 محاسبه شده است. طبق بررسی‌های انجام شده در بیشتر طول دوره مورد بررسی، حباب ربع سکه از نظر قیمتی بالاتر از سکه امامی است. این در حالی است که سکه امامی از حجم بالاتری از طلا تشکیل شده است. در واقع در بیشتر این دوره شما برای خرید چیزی در حدود دو گرم طلا، مبلغ حباب بیشتری نسبت به خرید 8 گرم طلا پرداخت می‌کردید! به عنوان مثال در روز اول بهمن سال 1401 حباب ربع سکه 4 میلیون و 900 هزار تومان بود در حالی که حباب سکه امامی 4 میلیون و 200 هزار تومان می‌شد. البته از اوایل اردیبهشت 1402 حباب سکه امامی بیشتر از ربع سکه می‌شود. اگر به صورت کلی نگاه کنیم ربع سکه به دلیل وجود تقاضای بالاتر به دلیل قیمت پایین‌تری که دارد حباب قیمتی بالاتری نسبت به سکه امامی دارد. به این دلیل هم در پاسخ به این پرسش که بهتر است ربع سکه بخرم یا سکه امامی، باید بگوییم گزینه دومی منطقی‌تر است چون ریسک کمتری در صورت افت دلار دارد.

حالا بیایید نسبت حباب از قیمت ربع سکه و سکه امامی را با هم مقایسه کنیم. منظور از نسبت حباب به قیمت سکه این است که چند درصد از قیمت سکه را حباب تشکیل داده است و خریدار در هنگام سرمایه گذاری چقدر از وجه پرداخت شده را نه بابت طلا بلکه بابت فشار تقاضا داده است. طبق نمودار زیر، در طول کل دوره مورد بررسی (از فروردین سال 1400 تا 26 مرداد 1402) نسبت حباب به قیمت سکه امامی پایین‌تر از نسبت حباب به قیمت ربع سکه بوده است. جالب اینجاست که از فروردین سال 1400 تا اواخر فروردین سال 1401 نسبت حباب به قیمت سکه امامی زیر 10 درصد بوده و حتی در بازه‌ای تقریبا صفر بوده است که برای سرمایه گذاری در سکه طلا مناسب ترین زمان محسوب می‎شود. این در حالی است که در این بازه زمانی نسبت حباب به قیمت ربع سکه بسیار بالاتر بوده است.

گزینه بهینه سرمایه گذاری در طلا هنگام رشد دلار

در بالا به انواع سکه و حباب آنها در شرایط رشد دلار اشاره کردیم. بخشی از حباب سکه‌های کوچک‌تر در هنگام رشد دلار به این دلیل ناشی می‌شود که برخی از افراد احساس می‌کنند باید دارایی خود را حفظ کنند و چون دارایی زیادی ندارند، رو به خرید سکه‌های کوچک‌تر می‌آورند. همین موضوع می‌تواند حباب سکه را برای آنها بیشتر کند. اما راهکار چیست؟ آیا خرید از صندوق طلا بهتر از سکه و طلا است؟

دیدیم که خرید سکه امامی به صرفه‌تر است اما آنها به پول زیادی نیاز دارند. شاید فکر کنید اگر راهی وجود داشت که بخشی از یک سکه امامی را با مبلغ کمی می‌خریدید و در آن سرمایه گذاری می‌کردید، بهتر بود. این امکانی است که صندوق‌های طلا برای شما فراهم می‌آورند.

صندوق سرمایه گذاری با هدف سرمایه گذاری بر روی طلا مانند صندوق سکه طلا کیان به افراد اجازه می‌دهد تا با 500 هزار تومان در خرید سکه امامی سرمایه گذاری کنند و بازدهی مانند سکه امامی داشته باشند. این صندوق‌ها علاوه بر امکان سرمایه گذاری با پول کم، مشکل نگهداری در جای امن، جعل یا سرقت را نیز ندارند و امنیت آنها توسط نهادهای معتبر رسمی بررسی شده است. با این صندوق، گرفتار شدن در حباب‌های بزرگ به دلیل نداشتن سرمایه زیاد از بین می‌رود. علاوه بر این نکته مهم دیگری را می‌توان ذکر کرد. اگر بازدهی ماهانه ربع سکه را در پایان هر ماه در نظر بگیریم و آن را با بازدهی ماهانه صندوق سکه طلا کیان مقایسه کنیم، نکات بیشتری هم متوجه می‌شویم.