کدام سکه برای سرمایه گذاری بهتر است؟ سکه امامی بخرم یا ربع سکه؟

در سال‌های اخیر به خصوص پس از خروج آمریکا از برجام شرایط اقتصادی خوبی در کشور نبوده است. یکی از پیامدهای سال‌های اخیر رشد قیمت دلار در بازار آزاد بوده است. وقتی قیمت دلار بالا می‌رود، سکه و طلا نیز با افزایش تقاضا روبرو می‌شوند.

اما در این حالت سکه به راحتی می‌تواند دچار حباب شود و پول پرداختی ما به اندازه ارزش ذاتی و طلایی که واقعا در آن به کار رفته است، نباشد. اما سوالی که می‌خواهیم در اینجا به آن پاسخ دهیم این است که در این حالت کدام سکه برای سرمایه گذاری بهتر است و خرید کدام به صرفه نیست؟

وقتی دلار بالا می‌‎رود، کدام گزینه بهتر است: سکه بخرم، نیم سکه بخرم یا ربع سکه بخرم؟ حتی برخی هم خرید سکه گرمی را پیشنهاد می‌کنند. در این مطلب علاوه بر پاسخ دادن به این پرسش‌ها، راه سرمایه گذاری بهتری را نیز به شما معرفی خواهیم کرد.

حباب سکه چیست و چطور ایجاد می‌شود؟

احتمالا تاکنون واژه حباب به گوشتان خورده است. در بازارهای مالی گاهی وقت‌ها با حباب روبرو می‌شویم. اگر بخواهیم به زبان ساده حباب را تعریف کنیم، باید بگوییم حباب یعنی اختلاف قیمت یک دارایی در بازار با ارزش ذاتی آن. وقتی شرایطی پیش می‌آید که مردم برای خرید یک کالا یا خدمات یا دارایی صف بکشند یا از آن استقبال کنند، قیمت آن در آن منطقه بالا می‌رود.

این افزایش قیمت ناشی از فشار تقاضاست نه این که قیمت ذاتی آن بالا رفته باشد. به این ترتیب اختلاف قیمت یک کالای مورد معامله با مقداری که ارزش داشت برای آن پرداخت کنیم، فاصله پیدا می‌کند. در مورد طلا، این اختلاف و حباب در واقع در مقایسه با ارزش طلای مورد مبادله در جهان سنجیده می‌شود.

در ادامه بیشتر و دقیق‌تر به این مطلب می‌پردازیم که حباب سکه چطور محاسبه می‌شود و کدام سکه بیشتر حباب دارد.

فرمول محاسبه حباب سکه

با توضیحی که دادیم حالا می‌خواهیم به فرمول محاسبه حباب سکه بپردازیم. گفتیم حباب به معنی اختلاف قیمت معاملاتی و ارزش ذاتی سکه است. بنابراین فرمول محاسبه حباب سکه به این صورت درمی‌آید که ارزش طلای معادل یک سکه را برحسب دلار بازار آزاد به دست بیاوریم و با قیمت مورد معامله در بازار داخلی مقایسه نماییم. در زیر فرمول محاسبه ارزش ذاتی سکه را مشاهده می‌کنید:

به فرمول بالا مقدار اندکی هم به عنوان حق ضرب سکه هم اضافه می‌شود. این مقدار چیزی در حدود 5 هزار تومان است. با ذکر چند نکته فرمول را به شکل ساده‌تری درمی‌آوریم تا خودتان هم بتوانید به راحتی حباب موجود در بازار سکه را محاسبه کنید و بدانید هر نوع سکه چقدر حباب دارد.

نکاتی در مورد سکه طلا و انواع آن

در فرمول بالا از اصطلاحاتی استفاده کردیم که حالا می‌خواهیم آنها را شرح دهیم. اول به وزن معادل سکه بپردازیم. برای بسیاری از افراد این سوال مطرح است که سکه طلا چند گرم است؟ نیم سکه چند گرم طلا دارد؟ ربع سکه چند گرم است؟ در پاسخ به این سوالات باید بدانیم غیر از سکه یک گرمی که تقریبا همان مقدار وزن دارد، سکه امامی 8.133 گرم، نیم سکه 4.066 گرم و ربع سکه 2.032 گرم وزن دارند. البته همه این سکه‌ها از طلا نیست. مقدار طلای موجود در سکه‌ها به عیار طلای به کار رفته بستگی دارد.

احتمالا طلای 18 عیار را زیاد شنیده باشید. این به معنای آن است که 75 درصد از محصولی که می‌خرید را طلا تشکیل می‌دهد و 25 درصد از آن را سایر عناصر تشکیل می‌دهند. طلای خالص 24 عیار است. در این میان، برای ضرب سکه از عیار 21.6 استفاده می‌شود. خلوص طلای سکه 0.9 است. یعنی 90 درصد از سکه‌ای که می‌خرید از طلا است اما بخش کمی از آن از سایر عناصر تشکیل شده است. از این عناصر برای شکل‌دهی به طلا و برخی کاربردهای دیگر استفاده می‌شود.

نکته آخر این است که قیمت جهانی طلا به صورت دلار به ازای هر اونس بیان می‌شود. به این ترتیب، خوب است بدانیم هر اونس معادل چند گرم است تا بتوانیم ارزش ذاتی را محاسبه کنیم. طبق استانداردهای موجود، هر اونس معادل 31.103 گرم است. حال که این نکات را متوجه شدیم، به فرمول بالا بازمی‌گردیم و محاسبات را انجام می‌دهیم. به این ترتیب فرمول جدید عبارت است از:

سکه امامی بخرم یا ربع سکه؟

حالا با توجه به فرمولی که در بالا دیدیم، کافی است وزن را همان طور که گفته شد برحسب نیم سکه یا ربع سکه یا سکه امامی قرار دهیم. سپس نرخ دلار در بازار آزاد و قیمت هر اونس طلا را نیز در معادله جای می‌دهیم. به عنوان مثال برای هر سکه امامی که 8.133 گرم است، با فرض دلار 41 هزار تومانی و قیمت جهانی 1889دلاری خواهیم داشت:

که تقریبا برابر است با 18 میلیون و 230 هزار تومان. این در حالی است که قیمت معاملاتی سکه امامی در بازار (در 21 دی 1401) حدود 21 میلیون تومان است. به این ترتیب، سکه امامی حدود 2 میلیون و 800 هزار تومان حباب دارد.

تکرار همین فرمول برای سکه‌های مختلف با وزن‌های متفاوت نشان می‌دهد حباب برای نیم سکه حدود 3 میلیون تومان، برای ربع سکه بیش از 3.5 میلیون تومان و برای سکه یک گرمی بیش از دو میلیون و 200 هزار تومان است. با این حساب، در این شرایط، سکه امامی بخرم، ربع سکه بخرم یا سکه گرمی؟

وزنه خرید به نفع سکه‌های بزرگ‌تر

با توجه به تحولات قیمت دلار و طلا در روزهای اخیر، تقاضا برای خرید قطعات کوچک سکه بالاتر رفته است. همین موضوع حباب سکه‌های کوچک را بالا برده است به طوری که همین حالا حباب قیمتی ربع سکه از حباب سکه امامی بالاتر است! حتی با این که وزن طلای سکه امامی 4 برابر ربع سکه است. در واقع اگر اکنون به بازار بروید و سه ربع سکه بخرید بیش از 24 میلیون تومان باید هزینه کنید در حالی که 6 گرم طلا خریده‌اید. این در حالی است که یک سکه امامی با 8 گرم طلا 21 میلیون تومان است! همین مقایسه ساده نشان می‌دهد حباب ربع سکه در مقایسه با سکه امامی چقدر بیشتر است. حالا به سهم حباب از قیمت هر سکه توجه کنید. اگر شما سکه امامی را با همین حباب 2.8 میلیون تومانی بخرید، تنها حدود 13 درصد از قیمت آن حباب است. این در حالی است که حباب برای نیم سکه بیش از 24 درصد و برای ربع سکه 43.5 درصد است.

برای سکه گرمی نیز حباب به نزدیکی 50 درصد می‌رسد. این یعنی طلای موجود در سکه یک گرمی، حدود نصف رقمی که برای آن پرداخت می‌کنید، ارزش ذاتی دارد. در واقع سکه یک گرمی را بسیار گران می‌خرید. در شرایطی که دلار رشد می‌کند، معمولا سکه‌های کوچک‌تر به دلیل فشار تقاضا حباب بیشتری پیدا می‌کنند.

بنابراین اگر توانایی مالی دارید، سکه امامی بهتر از سایر گزینه‌ها است و در حال حاضر حباب کمتری دارد. اما اگر توانایی مالی شما به اندازه خرید تمام سکه نیست و قصد سرمایه گذاری در طلا را دارید، باز هم یک گزینه برای شما وجود دارد.

گزینه بهینه سرمایه گذاری در طلا هنگام رشد دلار

در بالا به انواع سکه و حباب آنها در شرایط رشد دلار اشاره کردیم. بخشی از حباب سکه‌های کوچک‌تر در هنگام رشد دلار به این دلیل ناشی می‌شود که برخی از افراد احساس می‌کنند باید دارایی خود را حفظ کنند و چون دارایی زیادی ندارند، رو به خرید سکه‌های کوچک‌تر می‌آورند. همین موضوع می‌تواند حباب سکه را برای آنها بیشتر کند. اما راهکار چیست؟ آیا خرید از صندوق طلا بهتر از سکه و طلا است؟

دیدیم که خرید سکه امامی به صرفه‌تر است اما آنها به پول زیادی نیاز دارند. شاید فکر کنید اگر راهی وجود داشت که بخشی از یک سکه امامی را با مبلغ کمی می‌خریدید و در آن سرمایه گذاری می‌کردید، بهتر بود. این امکانی است که صندوق‌های طلا برای شما فراهم می‌آورند.

صندوقی مانند صندوق سکه طلا کیان به افراد اجازه می‌دهد تا با 500 هزار تومان در خرید سکه امامی سرمایه گذاری کنند و بازدهی مانند سکه امامی داشته باشند. این صندوق‌ها علاوه بر امکان سرمایه گذاری با پول کم، مشکل نگهداری در جای امن، جعل یا سرقت را نیز ندارند و امنیت آنها توسط نهادهای معتبر رسمی بررسی شده است. با این صندوق، گرفتار شدن در حباب‌های بزرگ به دلیل نداشتن سرمایه زیاد از بین می‌رود. علاوه بر این نکته مهم دیگری را می‌توان ذکر کرد. اگر بازدهی ماهانه ربع سکه را در پایان هر ماه در نظر بگیریم و آن را با بازدهی ماهانه صندوق سکه طلا کیان مقایسه کنیم، نکات بیشتری هم متوجه می‌شویم.

صندوق طلا بهتر است یا ربع سکه؟

همان طور که در بالا هم اشاره کردیم کافی است بازده ماهانه ربع سکه را در کنار صندوق طلای کیان و دلار بررسی کنیم. زمانی که قیمت دلار در بازار کاهش می‌یابد یا انتظار بهبود در روابط خارجی وجود دارد، معمولا ربع سکه افت بیشتری را تجربه کرده است. به عنوان در نمودار زیر مثال به بازه 6 ماهه اردیبهشت 1398 تا مهر آن سال نگاه کنید. یک مثال دیگر از این دست، زمانی است که ترامپ در انتخابات ایالات متحده شکست خورد و جو بایدن در میانه آبان سال 1399 به پیروزی رسید. پیروزی جو بایدن در آن زمان باعث شکل‌گیری انتظاراتی در خصوص دست یافتن به برجام شد و قیمت دلار را در بازار آزاد کاهش داد. در واقع اگر شخصی در اواخر مهر 1399 اقدام به خرید ربع سکه می‎‌کرد، تا اواخر دی ماه که امیدها به احیای سریع برجام بالا بود، زیان قابل توجهی کرده بود. این زیان در بازار طلا و همه قطعات سکه رخ داد اما میزان آن متفاوت بود. افت صندوق طلای کیان در این بازه 9 درصد کمتر از ربع سکه بوده است.

نکته دیگر خود را هنگام رشد دلار نشان می‌دهد. به عنوان مثال همان طور که دیده می‌شود، در آذر ماه قیمت ربع سکه رشد قابل توجهی داشته است. این رشد چشمگیر باعث شکل‌گیری حباب بزرگی در ربع سکه شده و عملا بهای معاملاتی آن را از ارزش ذاتی طلای موجود در آن بسیار بالاتر برده است. همان طور که دیده می‌شود در دو دهه اول دی ماه امسال قیمت ربع سکه افت داشته است. این حباب بزرگ ریسک خرید ربع سکه را در قیمت‌های فعلی افزایش داده و در صورت ثبات بیشتر اقتصاد و گشایش‌های سیاسی، اتفاقی مانند مهر تا دی سال 1399 دور از ذهن نخواهد بود.

نکته آخر این که اگر بازده ماهانه و حتی روزانه سکه و صندوق سکه طلا کیان را از ابتدای سال 1398 محاسبه کنیم، بازدهی ربع سکه کمی بیشتر می‌شود، اما ریسک آن نیز بسیار بالاتر است. در این شرایط اگر نسبت میانگین بازدهی به ریسک سرمایه گذاری در هر یک از این دو مورد را محاسبه و مقایسه کنیم، صندوق سکه طلا کیان بهتر از ربع سکه است.