تعرفه چیست؟

هر وقت تصمیم به خرید کالایی گرفته‌اید، به احتمال زیاد با کالاهای خارجی متنوعی در فروشگاه‌ها برخورد کرده‌اید. اگر قیمت بعضی از اقلام را با بهای برخی فروشگاه‌های اینترنتی خارج از کشور مقایسه کرده باشید، احتمالا دیده‌اید برخی از این کالاها در داخل کشور قیمت بالاتری نسبت به کشور مبدا دارند. دامنه این کالاها از خودرو گرفته تا پوشاک و لوازم خانگی را شامل می‌شود. این پدیده ممکن است ناشی از هزینه‌های گمرکی باشد. هرکالایی برحسب ارزش آن یا بر اساس وزنی که دارد می‌تواند هزینه گمرکی متفاوتی داشته باشد. اما این هزینه فقط برای کالاهایی است که ورود آن‌ها به کشور توسط دولت آزاد گذاشته شده باشد. در برخی مواقع یا فصول خاصی از سال، ورود کالاهایی که واردات آن‌ها به کشور آزاد بوده است از سوی دولت ممنوع می‌شود. همین موضوع روی قیمت آنها هم تاثیر می‌گذارد. در ادامه به بررسی تعریف تعرفه و دلایل اتخاذ آن از سوی کشور‌ها می‌پردازیم و با این مبحث بیشتر آشنا می‌شویم.

تعرفه چیست؟

تعرفه یا به عبارت دیگری (TARIFF) عبارت است از مالیاتی که دولت روی کالاهای ورودی وضع می‌کند. عوارض واردات علاوه بر اینکه منبع درآمدی برای دولت است، می‌تواند گونه‌ای از تنظیم تجارت باشد که برای تشویق یا محافظت از صنعت داخلی، از محصولات خارجی مالیات می‌گیرد. در اصطلاح تعرفه دو معنی وجود دارد:

معنای عام

این معنی به صورت اشتباه در میان تعدادی از صاحبان کالا و ترخیص کاران ترویج پیدا کرده است. آنان مثلا می‌گویند تعرفه اتوی برقی 26 درصد است، که منظور ماخذ حقوق ورودی آن کالا است که در کتاب تعرفه گمرکی آورده شده است. به این معنی که درهنگام ترخیص کالا مالک باید مبلغی برابر با ارزش کالا ضرب در 26 درصد به گمرک پرداخت کند تا کالای مورد نظر ترخیص گردد و اجازه ورود به کشور داشته باشد.

معنای خاص

در این معنا تعرفه گمرکی به عنوان یک ردیف یا شماره تعرفه کالا که در نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده به شمار می‌رود. کتاب تعرفه مورد استفاده در کشور ایران بر مبنای نمانکلاتور ترجمه شده است و برای هر ردیف کالا عددی را به عنوان ماخذ حقوق ورودی ذکر و تعریف نموده است.

به عنوان مثال، برای جواب به این سوال که تعرفه اتوی برقی چیست؟ باید به عدد هشت رقمی که مربوط به این کالا است رجوع کرد. به عنوان مثال کد تعرفه اتوی برقی 85164000 است.

تعرفه واردات و حقوق گمرک

تعرفه واردات با حقوق گمرک تفاوت دارد و نباید این دو را با یکدیگر به اشتباه معنی کرد. همانگونه که در قسمت قبل گفته شد، تعرفه یک شماره کالا است که به وسیله آن نوع کالا و حق ورودی آن تعیین می‌شود اما حقوق گمرکی مبلغی است که دولت طبق مصوبه مجلس از هر کالایی که وارد کشور می‌شود، اخذ می‌کند. این عدد معادل 4 درصد ارزش کمرگی کالا در مرکز گمرکی است که قرار است ترخیص کالا از طریق آن انجام شود.

ارزش گمرکی چیست؟

ارزش گمرکی کالای وارداتی، عبارت است از قیمت خرید کالا در کشور مبدا به اضافه هزینه‌های بیمه، باربری، حمل و نقل و سایر هزینه‌های دیگری که لازم است تا کالای مورد نظر به کمرگ کشور مقصد برسد و از روی سیاهه و اسناد تسلیمی صادرکننده تعیین می‌گردد.

حقوق ورودی کالا به ایران چگونه محاسبه می‌شود؟

هر کالایی که بخواهد وارد کشور شود باید برحسب فرمول زیر مبالغ مورد نظر برای ترخیص نهایی آن توسط وارد کننده پرداخت شود.

حقوق ورودی کالا = عوارض هلال احمر (1درصد) + عوارض شهرداری (3 درصد) + مالیات بر ارزش افزوده (9 درصد) + سود بازرگانی + حقوق گمرکی

سود بازرگانی هر کالا توسط هیئت وزیران تعیین می‌شود و ممکن است بر حسب شرایط کشور تغییراتی در آن انجام شود اما سایر ارقام برای کالاها ثابت است. البته یک استثنا هم در این ارقام پرداختی وجود دارد. برحسب تبصره قانون بودجه سال ۱۴۰۰ نرخ حقوق گمرکی کالاهای اساسی 1 درصد وضع شده است.

انواع تعرفه

تعرفه ارزشی

در این نوع تعرفه حقوق ورودی کالا برحسب ارزش پولی کالای وارداتی است. به همین دلیل در ترخیص کالا ارزش این نوع کالاها بسیار حائز اهمیت است.

تعرفه مقداری

در این نوع حقوق ورودی کالا، ارزش کالای وارداتی اهمیت ندارد بلکه آنچه مهم است، کمیت یا مقدار این کالا است. به همین دلیل حقوق ورودی این نوع کالاها برحسب کیلو، لیتر، طول و ... محاسبه می‌شود.

جمع‌بندی

در این مطلب با معنای تعرفه آشنا شدیم. تعرفه برای بسیاری از ما اهمیت دارد زیرا روی قیمت تمام شده کالاهای وارداتی تاثیر می‌گذارد و مصرف ما را متاثر می‌کند. به عنوان مثال تعرفه ورود خودرو یکی از موارد آشنا در این زمینه است.