آشنایی با خطای حواس جمعی و تاثیر آن بر سرمایه گذاری

آیا تا به امروز برای شما پیش آمده که آنقدر بر چیزی تمرکز کنید که چیز‌های دیگری که کنار شما اتفاق می‌افتد را متوجه نشوید؟ برای نشان دادن این سوگیری، آزمایشی طراحی شده است که می‌تواند به درک این موضوع کمک کند.

آزمایش به این صورت است که تعدادی دانش‌آموز را به دو گروه تقسیم می‌کنند و به آن‌ها می‌گویند که توپ بسکتبال را به جلو و عقب پاس بدهند. در این آزمایش گروه اول دارای لباس سفید و گروه دوم دارای لباس مشکی هستند. چند نفر را را به عنوان بیننده بازی می‌آورند و به آن‌ها گفته می‌شود که تعداد پاس‌های گروه سفید را با دقت بشمارند.

بعد از مدتی که بیننده‌ها روی شمردن تعداد پاس‌های گروه سفید تمرکز کرده‌اند، فرد دیگری که لباس گوریل پوشیده است وارد بازی می‌شود و حدودا 9 ثانیه در بازی قرار می‌گیرد. بعد از اتمام بازی به بیننده‌ها می‌گویند که آیا هنگام بازی گوریل را مشاهده کردید؟ در کمال تعجب کسی گوریل را در بازی مشاهده نکرده بود.

دلیل این اتفاق این است که همه‌ی بیننده‌ها فقط روی تعداد پاس‌های گروه سفید تمرکز کرده بودند. به بیان دیگری به دلیل حواس جمعی و تمرکز بر پاس‌های گروه سفید نتوانستند گوریل را مشاهده کنند.

پیش از این نیز با انواع خطا از جمله: خطای بازگشت به میانگین، خطای مغالطه، خطای شناختی و خطای سرمایه گذاری آشنا شدیم.

خطای حواس جمعی چیست؟

خطای حواس جمعی بیان کننده این موضوع است که تمرکز بر موضوع خاصی باعث می‌شود افراد به سایر اتفاقاتی که در کنار آن‌ها اتفاق می‌افتد، ناآگاه باشند. حواس جمعی همیشه برای ما و سایر افراد جامعه خوب نیست، زیرا ممکن است به دلیل تمرکز بر یک موضوع خاص ذهن ما از اتفاقات بدی که همزمان برایمان رخ می‌دهد، منحرف شود.

خطای حواس جمعی در زندگی روزمره

راننده‌ای را در نظر بگیرید که در حال رانندگی در یک خیابان است. با این راننده به دلیل یک مسئله کاری تماس می‌گیرند. اگر او در حین رانندگی جواب تماس را بدهد و روی صحبت کردن با طرف مقابل زیاد متمرکز شود، هنگامی که یک بچه وارد خیابان می‌شود به احتمال زیاد نمی‌تواند او را که وسط خیابان است ببیند و ممکن است اتفاق ناگواری رخ دهد.

این اتفاق ناشی از نقض سیستم ترمز ماشین نبوده است بلکه به دلیل حواس‌پرتی راننده نسبت به رانندگی و حواس جمعی او نسبت به صحبت کردن در حین رانندگی اتفاق افتاده است. در نتیجه خطای حواس جمعی باعث این اتفاق ناگوار برای راننده و بچه داخل خیابان می‌شود.

خطای حواس جمعی در سرمایه گذاری

در مواقعی که دلار در ایران رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند افکار عمومی به سمت آن می‌رود و همه سعی می‌کنند به هر نحوی که شده مقداری از سرمایه‌های خود را به دلار تبدیل کنند تا بتوانند از رشد این بازار کسب سود کنند. اما به دلیل اینکه حواس اکثریت افراد جامعه بر قیمت دلار متمرکز شده است، کمتر به سایر بازارهای موازی توجه می‌کنند.

در بازه زمانی 5 سال اخیر که دلار افزایش قیمت داشته، بسیاری از مردم از بازارهای بهتری برای سرمایه گذاری مانند صندوق های سرمایه گذاری غافل شده‌اند. یک مثال دیگر هم ورود به بورس در انتهای سال 98 و ابتدای سال 99 است. بسیاری از افراد وقتی رشد قابل توجه بورس را دیدند، فقط به آن توجه کردند و به طور مستقیم وارد آن شدند. در حالی که بهتر بود از صندوق‌های دیگر یا گزینه سرمایه گذاری غیرمستقیم استفاده کنند.

همان طور که اشاره کردیم، دلیل این کار خطای حواس جمعی است. زیرا بسیاری از افراد جامعه فقط روی سرمایه‌گذاری بر یک گزینه متمرکز می‌شوند و از دیگر بازار‌های موازی مانند صندوق های سرمایه گذاری که فرصت خوبی دارند، غافل می‌شوند. به عنوان مثال، صندوق سرمایه گذاری طلا مانند همان گوریلی است که در وسط بازی بسکتبال وارد زمین بازی شد و بینندگان بازی نتوانستند آن را ببینند. برای غلبه بر این موضوع در سرمایه گذاری می‌توان به متنوع‌سازی سرمایه گذاری در صندوق‌های مختلف طلا، درآمد ثابت و سهامی دست زد.

جمع بندی

خطای حواس جمعی بیان کننده این موضوع است که تمرکز کامل بر یک موضوع خاص، چه اجتماعی باشد یا سرمایه گذاری، ممکن است باعث شود که ذهنمان از دیگر اتفاق‌هایی که به صورت همزمان برای ما می‌افتد، منحرف شود. به همین دلیل برای اینکه بتوانیم از این سوگیری نجات یابیم، بهتر است که علاوه بر تمرکز بر موضوع اصلی به سایر اتفاقات دیگر نیز به صورت همزمان نیم نگاهی داشته باشیم.