سوگیری واحد چیست و چه تاثیری روی سرمایه گذاری ما دارد؟

در زندگی ما رفتارهایی وجود دارند که در موقعیت‌های مختلف پدیدار می‌شوند و به ظاهر طبیعی هستند اما نشان از نوعی سوگیری دارند. اگر بعد از مدتی به این رفتارها دقت کنیم، متوجه غیرمعمول بودن‌شان می‌شویم. به عنوان مثال، زمانی را تصور کنید که پیتزا سفارش می‌دهیم و مشغول خوردن برش‌های پیتزا می‌شویم. بارها پیش می‌آید که بعد از خوردن چند برش، گرسنگی‌مان برطرف شده اما خود را ملزم می‌دانیم که تمام برش‌های پیتزا را تمام کنیم. این رفتار که هم برای سلامتی‌مان مضر است و هم پول‌مان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، از نوعی سوگیری به نام سوگیری واحد نشأت می‌گیرد.

این‌که تمایل داریم کاری را تمام و کمال انجام دهیم خصوصا زمانی که تمام کردنش به نفع ما نیست، در واقع دچار سوگیری واحد شده‌ایم. مغز ما عادت دارد هر کاری که شروع می‌کند را کامل کند و با کامل کردن تکه‌های آن کار، یک کل واحد را تشکیل دهد. سوگیری واحد نه تنها در عادات روزانه بلکه در تصمیمات و فرآیندهایی مانند سرمایه گذاری وجود دارد. در این فرصت، برای جلوگیری از سوگیری واحد در سرمایه گذاری به شناخت و بررسی آن خواهیم پرداخت.

سوگیری واحد در سرمایه گذاری

وقتی پای خودمان را به دنیای سرمایه گذاری می‌گذاریم و وارد بازار سهام می‌شویم هم می‌توانیم سوگیری واحد را ملاحظه کنیم. درست است که در این بازار ابعاد فیزیکی وجود ندارند، ولی باز هم یک واحد برای سرمایه گذاری وجود دارد که سهم است. اینجا سوگیری واحد می‌تواند شدیدتر هم باشد. اگر سرمایه گذاری نتواند تحلیل خوب و مناسبی از بازار داشته باشد، ممکن است دچار این مشکل شود که داشتن سهم‌های بیشتر یعنی واحدهای هر چه بیشتر، استراتژی بهینه است.

سوگیری واحد چه طور سرمایه گذاری ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

بیایید یک مثال را با هم ببینیم. فرض کنید قرار باشد چند شرکت را در بازار سهام بررسی کرده و از میان آنها انتخاب کنید و اقدام به سرمایه گذاری نمایید. اگر بنیاد دو سهم را نشناسید و قیمت هر سهم یک شرکت 850 تومان باشد و شرکت دیگری 2850 تومان، کدام را انتخاب می‌کنید؟ بیشتر افراد عادی ترجیح می‌دهند اگر فرضا 8.5 میلیون تومان پول داشته باشند، می‌خواهند 10 هزار سهم از شرکتی که قیمت سهمش ارزانتر است بخرند تا این که 2982 سهم از شرکتی را بخرند که قیمت سهامش گرانتر است. این نیز یکی از مصادیق سوگیری واحد است. یعنی شما می‌خواهید واحدهای بیشتری از چیزی داشته باشید، صرف نظر از این که آنها چطور باشند و این موضوع احساس مثبتی به بسیاری از افراد می‌دهد.

دوباره مثال پیتزا را که برای درک اثر سوگیری مطرح شد در نظر بگیریم. جالب است بدانیم که هر چه برش‌های پیتزا کم‌تر باشد، اثر سوگیری باعث می‌شود تا بیش‌تر به فکر تمام کردن تمام برش‌ها بیافتیم. بنابراین می‌توان در سرمایه گذاری – به ویژه سرمایه گذاری در بورس - این‌طور تصور کرد که ولع خرید سهام یک شرکت ناشر با قیمت پایین باعث شود تا اثر سوگیری واحد بر تصمیم و انجام سرمایه گذاری ما غلبه کند و حس تحت اختیار گرفتن سهام بیشتری از آن شرکت را به ما القا کند. موقعیت‌هایی که سوگیری واحد می‌تواند بر تصمیمات سرمایه گذاری ما تاثیر مستقیم بگذارد، زیاد است.

نحوه غلبه بر سوگیری واحد

تا اینجا با سوگیری واحد آشنا شدیم اما چطور بر سوگیری واحد غلبه کنیم و از تاثیر آن بر سرمایه گذاری ما جلوگیری کنیم؟ می‌توان گفت تنوع در سرمایه گذاری یا انتخاب ابزار مالی نوینی مانند صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی که از تنوع در سرمایه گذاری و انتخاب سهام ارزنده برخوردار هستند، تا اندازه قابل قبولی از غلبه سوگیری واحد در سرمایه گذاری جلوگیری می‌کند، چرا که شما عملا سرمایه گذار غیرمستقیم شده‌اید. صندوق‌های سهامی مانند صندوق آوای سهام کیان و صندوق آهنگ سهام کیان با سبدی متشکل از سهام ارزنده و منتخب بورس به سرمایه گذاران این فرصت را می‌دهند تا بتوانند با سرمایه گذاری در واحدهای سرمایه گذاری که دارند از تاثیر سوگیری‌هایی مانند سوگیری واحد بر سرمایه‌شان جلوگیری کنند.

دومین نکته‌ای که بسیار مهم است و باید به آن توجه کنید، این است که تحقیق کردن را از یاد نبرید. اگر قصد دارید در بازارهای دارایی وارد شوید، یا حتی به سلامت خود اهمیت می‌دهید، در مورد آنچه مصرف یا سرمایه گذاری می‌کنید، تحقیق کنید. این موضوع شما را در برابر آسیب‌های جدی حفظ می‌کند.

نتیجه گیری

شناخت سوگیری‌هایی که در رفتار ما وجود دارد اما از حضورشان بی اطلاع هستیم به ما کمک می‌کند تا بتوانیم از تاثیر آن‌ها بر ابعاد زندگی‌مان مانند تصمیماتی که در فضای سرمایه گذاری می‌گیریم، جلوگیری کنیم و انتخاب‌های هوشمندانه‌تری داشته باشیم. سوگیری واحد هم یکی از سوگیری‌های رایج است که به شناخت و بررسی آن در سرمایه گذاری پرداختیم. سرمایه گذاری متنوع و استفاده از ابزار مالی نوین مانند صندوق سرمایه گذاری به عنوان راهکارهایی برای غلبه بر سوگیری واحد به افراد سرمایه گذار برای حرکت در مسیر سرمایه گذاری درست، به ویژه در بازارهایی مانند بورس کمک می‌کند.