چطور طلای اصل را از قلابی تشخیص دهیم؟

شنیده‌ایم که می‌گویند؛ «قدر زر، رزگر شناسد / قدر گوهر، گوهری». این جمله در مورد شناخت اصالت و ارزش واقعی چیزها است و طبق آن فقط تعداد کمی هستند که ارزش اصل و بدل بودن چیزی را تشخیص می‌دهند و بها و قدر آن را می‌دانند. شناخت اصلی یا تقلبی بودن فلزات گرانبها نیز همین طور است و به دانش و آگاهی در خصوص آن نیاز دارد.

همیشه عده‌‌ای وجود دارند که بخواهند طلای جعلی بفروشند و همواره هم افرادی پیدا می‌شوند که نادانسته این طلاها را بخرند. این موضوع به ویژه زمانی که با افزایش قیمت طلا مواجه باشیم، بیشتر رخ می‌دهد.

اما برای این‌که به دام خرید طلا تقلبی نیفتیم باید بدانیم که چطور طلای اصل را از قلابی تشخیص دهیم. خوشبختانه راهکارهایی وجود دارد که از طریق آن‌ها می‌توان به تشخیص اصل یا تقلبی بودن طلا پی برد. در ادامه با این روش‌ها آشنا می‌شویم.

راهکار اول، مشاهده طلا

فعل «مشاهده کردن» با دیگر افعالی مانند «دیدن» و «تماشا کردن» تفاوتی قابل توجه دارد. مشاهده کردن شامل بررسی ابعاد مختلفی از موضوع مشخصی می‌شود. به عنوان مثال اگر قصدمان از مشاهده، فهمیدن اصل یا تقلبی بودن طلا باشد، این مشاهده دارای ابعاد مختلفی خواهد بود. وزن کردن، اندازه گیری، محاسبه چگالی و بررسی تغییر رنگ فلز طلا همگی از مراحل مشاهده به حساب می‌آیند.

وزن کردن طلا

شاید در مورد طلا، بارها این جمله را گفته یا شنیده باشیم که وزن میزان طلایی که می‌بینیم به حجم آن نمی‌خورد. درست است. طلا از ساختاری متراکم برخودار است و به همین خاطر قطعه‌هایی که از این فلز گرانبها در طلافروشی‌ها می‌بینیم از آن‌چه که به نظر می‌رسند سنگین‌تر هستند؛ بنابراین با استفاده از ترازوی جواهرسازی می‌توان فهمید که قطعه طلای موردنظرمان این ویژگی را دارد یا خیر.

البته راه بهتر برای راستی آزمایی قطعه طلا این است که وزن آن را با وزنی که روی بدنه قطعه طلا حک شده است مقایسه کنیم. یکی از تفاوت‌های طلای قلابی و طلای اصل این است که وزن طلای اصل روی بدنه آن حک می‌شود.

اندازه گیری طلا

اندازه را بسنجیم. از ابعاد دیگر مشاهده طلا برای پاسخ به این سوال که چطور طلای اصل را از قلابی تشخیص دهیم این است که اندازه طلا را نسبت به وزن آن بسنجیم. اندازه طلا باید نسبت به وزن آن کم‌تر باشد. برخی از مواقع زمانی که وارد طلافروشی می‌شویم و از طلافروش می‌خواهیم تا قطعه طلای موردنظرمان را از ویترین بیرون بیاورد و آن را وزن کند و قیمت را اعلام کند، ممکن است متعجب شویم و بگوییم؛ «به قد و قواره‌اش نمی‌خورد این وزن را داشته باشد.». چند راه برای اندازه‌گیری طلا وجود دارد؛

· اگر سکه طلا می‌خریم، به قطر و ضخامت آن‌ها توجه کنیم. ابعاد و ویژگی‌های سکه‌های طلای کلکسیونی در راهنماهای آنلاین وجود دارد. می‌توان اطلاعات اصلی را از آن‌ها به دست آورد.

· شمش‌های طلا در اندازه و ابعادهای مختلف به فروش می‌رسند. ابعاد شمش یک کیلویی معمولا عبارت است از: 8 میلی‌متر ضخامت، 118 میلی‌متر طول و 53 میلی‌متر عرض. البته ممکن است این ابعاد کمی متفاوت هم باشند. بنابراین بهتر است روش‌های تشخیص طلای اصل از بدل را مرور کنیم.

· اندازه و حجم قطعات طلا مانند سکه طلا و شمش طلا مشخص است و زمانی که با افزایش قیمت طلا مواجه هستیم می‌‎توان از وبسایت‌های رسمی قیمت آن‌ها را متوجه شد و وزن و اندازه‌شان را سنجید. این موضوع شامل حال اوراق و سپرده های مشتقه طلا در صندوق سرمایه گذاری طلا هم می‌شود که در وبسایت‌های رسمی از ارزش روز آن‌ها باخبر شویم.

اما برای اندازه‌گیری قطعات طلا که شکل‌ها و ابعاد مختلفی دارند می‌توان از روش‌های دیگر استفاده کرد. به عنوان مثال می‌توان ظرف استوانه‌ای را ( بر اساس 0.1 میلی لیتر) درجه بندی کرد. سپس به اندازه 20 میلی‌لیر در آن آب پر کرد. حال نوبت قرار دادن قطعه طلا در ظرف استوانه‌ای است. از تفاوتی که در سطح آب رخ می‌دهد می‌توان حجم طلا موردنظر را متوجه شد. هر 1 سانتی متر مکعب برابر است با 1 میلی لیتر بالا آمدن آب در ظرف.

محاسبه چگالی طلا

از چگالی طلا هم می‌توان به این سوال که چطور طلای اصل را از قلابی تشخیص دهیم، پاسخ داد. زمانی که با روش‌های گفته شده بتوانیم وزن و حجم طلا را به دست آوریم به راحتی به چگالی قطعه طلایی که در اختیار داریم دست پیدا می‌کنیم. کافی است جرم را تقسیم بر حجم کنیم تا چگالی به دست آید.

لازم است بدانیم چگالی طلای 24 عیار 19.3 گرم بر سانتی متر مکعب است و چگالی طلای 18 عیار 15.6 گرم بر سانتی متر مکعب است. در مورد طلای 14 عیار هم باید گفت که 13.1 گرم بر سانتی متر مکعب چگالی دارد. این روش تشخیص عیار طلا شبیه همان آزمایش معروف ارشمیدس است. در واقع اگر ظرفی داشته باشید که تا لبه پر شده باشد و یک قطعه طلای 10 گرمی داشته باشید می‌توانید این گونه رفتار کنید:

یک قطعه آهنی یا نقره‌ای 10 گرمی را بردارید و در یک ظرف شیشه‌ای کوچک بیندازید. حجم آب خارج شده را ببینید یا نگاه کنید چقدر آب در ظرف مانده است. با توجه به این که طلا چگال‌تر است، باید در حالت دوم آب کمتری از ظرف خارج شود.

بررسی تمبر طلا

تمبر را بررسی کنید. این نکته را به خاطر داشته باشید که وزن طلا، خلوص طلا و نام سازنده آن بر بدنه طلا حک می‌شود. البته جای این مهر یا تمبر بر قلاب جواهرات حک می‌شود. از نشانه‌های عیار معمولی می‌توان به تمبرهای 14K، 10K، 24K اشاره کرد. طلای قلابی ممکن است دارای مهر عیار باشد اما به ندرت می‌توان نام سازنده را بر طلای قلابی دید.

راهکار دوم، آزمایش طلا

از آن‌جایی که با فلزی گرانبها به نام طلا سر و کار داریم، ممکن است از آزمایش روی آن برای تشخیص اصل یا قلابی بودن بترسیم و محتاطانه عمل کنیم. در فیلم‌های قدیمی دیده‌ایم که شخصی از شخص دیگر سکه طلا می‌گیرد و برای این که بداند اصل و یا قلابی است، آن را با دندان امتحان می‌کند و می‌بیند آیا سالم می‌ماند و یا کج می‌شود.

توصیه اول این است که گرچه یکی از این روش هم می‌توان استفاده کرد، بهتر است برای سلامت دندان‌تان هم که شده چنین کاری انجام ندهید. دوم این‌که آزمایش‌های بهتری وجود دارد که می‌توان به کمک‌شان فهمید که چطور طلای اصل را از قلابی تشخیص دهیم.

آزمایش با مغناطیس

در خانه هر کدام از ما تکه مغناطیس و آهنربا پیدا می‌شود که بتوانیم با کمک آن آزمایش موردنظرمان را انجام دهیم. جالب است بدانیم طلا مغناطیسی نیست. یعنی مانند دیگر فلزات به بدنه مغناطیسی نمی‌چسبد. ناخالصی طلا و برخی موادی که در ساخت آن مورد استفاده قرار گرفته است را به راحتی می‌توان با این آزمایش تشخیص داد.

بدون این‌که آسیبی به بدنه قطعه طلا وارد کنیم می‌توانیم آهنربای قوی را که به طور معمول از آهنربای یخچال قوی‌‎تر باشد برداریم و با کمی فاصله به قطعه طلای موردنظر نزدیک کنیم. اگر طلا به طرف آهنربا جذب شد، می‌شود به قلابی بودن آن پی برد. دقت کنید که افزایش قیمت طلا در روزهایی که تورم بالا است، باعث نشود که در خرید قطعات طلا عجله کنید و این دست آزمایش‌ها را انجام ندهید.

آزمایش شناور شدن

همان‌طور که می‌توان فاسد بودن یا نبودن تخم مرغ را با شناور کردن آن در یک ظرف آب فهمید، در مورد قطعات طلا هم می‌توان از این روش استفاده کرد. ظرفی از آب پر کنید و قطعه طلا را در آن بیاندازید.

اگر طلا در آب غرق شد احتمال دارد اصل باشد اما در غیر این صورت و اگر شناور بماند، طلا قلابی است. به یاد داشته باشیم که ساختار طلا متراکم است و وزن سنگینی نسبت به حجمش دارد. به همین دلیل هم روی آب شناور نمی‌ماند.

آزمایش اسید نیتریک یا سرکه

اول از همه باید گفت که این آزمایش را روی قطعات طلای تزئینی که به خود می‎‌آویزید انجام ندهید. این آزمایش برای تکه‌های طلا آب شده به کار می‌آید. بعد از این که عینک مخصوص زدید و دستکش ویژه کار با اسید را پوشیدید، یک خراش کوچک روی قطعه طلا ایجاد کنید و بعد با قطره چکان، کمی اسید نیتریک روی قسمت خراش بمالید.

به طور معمول اگر قطعه ما طلای اصل باشد نباید نسبت به اسید واکنش شیمیایی نشان دهد. در غیر این‌صورت اگر طلا قلابی باشد با رنگ‌های مختلفی مواجه خواهیم شد. به عنوان مثال اگر بعد از مالیدن اسید، رنگ بدنه مایل به سبز شد پس می‌توان این‌طور تشخیص داد که ما با فلزی مانند روی طرف هستیم که با روکش طلا اندود شده است.

و یا اگر بر اثر واکنش به رنگ شیری در آمد پس با نقره استرلینگ با روکش طلا طرف هستیم. برای این‌که اضطراب استفاده از اسید نیتریک را نداشته باشیم می‌توانیم از سرکه برای انجام این آزمایش استفاده کنیم که البته دقت کم‌تری نسبت به اسید نیتریک دارد اما نتایج تقریبا مشابهی را ارائه می‌دهد.

راهکار سوم، ردیابی طلا

یکی از راه‌هایی که می‌توان یک مجرم را پیدا کرد این است ردیابی‌اش کنیم. به دنبال ردپایی برویم که مشکوک است و نشان از هویتی جعلی می‌دهد. طلای قلابی هم از خود ردپا می‌گذارد.

در این مرحله، در پاسخ به این سوال که چطور طلای اصل را از قلابی تشخیص دهیم، باید گفت که هر چقدر هم سازنده طلای قلابی زیرکانه رفتار کند و همه نکات را رعایت کرده باشد، باز هم ردی از خود به جا می‌گذارد و با شیوه‌های ردیابی طلا می‌توانیم پاشنه آشیل آن را پیدا کنیم.

آزمایش ردیابی خط، رگه خاکستری یا رگه طلایی؟

یک کاشی بدون لعاب پیدا کنید و قطعه طلا را روی آن بکشید. به دنبال خطی که با قطعه طلا می‌کشید یک رگه رنگی شبیه به یک علامت مداد باقی می‌ماند. اگر قطعه طلایی که روی کاشی می‌کشیم رگه خاکستری از خود به جا بگذارد، طلا قلابی است. این در حالی است که طلای واقعی از خود یک رگه طلایی براق به جا خواهد گذاشت.

خراش دادن با سکه مسی

برخی از سکه‌‎هایی که به عنوان پول رایج مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جنس مس هستند. به عنوان مثال یک پنی (واحد پول سکه‌ای) از جنس مس است. جالب است بدانیم که اگر با یک سکه مسی روی طلای واقعی را خراش دهیم، آن قطعه طلای واقعی خراش برمی‌دارد.

اما اگر با طلای واقعی روی سکه مسی بخواهیم خراش ایجاد کنیم، آن سکه مسی هیچ خراشی برنمی‌دارد. از این طریق می‌توان فهمید که چطور طلای اصل را از قلابی تشخیص دهیم. هرچند این گزینه و راهکار بالایی به دلیل ایجاد خراش چندان مطلوب نیست.

راهکار چهارم، خرید طلا

دیگر نوبت به خرید طلا رسیده است و همه آزمایش‌ها و مشاهدات را انجام داده‌ایم. اما جالب است بدانیم که در مرحله خرید طلا هم می‌توان راستی آزمایی‌های ویژه این مرحله را انجام داد و فهمید که حتی در زمان خرید طلا چطور طلای اصل را از قلابی تشخیص دهیم؟

ارزش طلای ذوب شده

اگر برای فروش طلا به جواهر فروشی مراجعه کرده باشیم، دیده‌ایم که فروشنده جواهرات و سنگ‌ها را از بدنه قطعه طلای ما جدا می‌کند و بعد به طور معمول آن را مچاله می‌کند و ارزش خالص آن را بدون جواهرات به دست می‌آورد.

اما اگر قطعه طلا را ذوب کنند و اعلام کنند که وزن ذوب شده طلا از وزن اعلام شده قطعه طلا بیش‌تر است باید مراقب باشیم؛ چرا که احتمال دارد با یک قطعه از فلز دیگر که طلا کاری شده رو به رو باشیم.

خرید حضوری طلا

عده‌ای از افراد می‌خواهند با شنیدن خبر افزایش قیمت طلا به سرعت می‌خواهند قطعه طلا یا سکه خریداری کنند. جدا از ایم بحث که کدام نوع سکه را باید خریداری کرد؟ از طرفی به خاطر عجله‌ای که دارند ممکن است در دام افرادی بیفتند که نیت سوء دارند. مراقب باشیم که افراد سودجو در چنین شرایطی کمین کرده‌اند و عجله شما برای آن‌ها به معنای فرصت مناسب است.

اگر می‌خواهیم به سرعت اقدام به سرمایه گذاری کنیم بهتر است جای مطمئنی را بیابیم که می‌توان از طریق آن در طلا سرمایه گذاری کرد. یکی از این راهکارها خرید صندوق‌های طلا است که با استفاده از آنها می‌توان در اوراق مشتقه طلا سرمایه گذاری کرد. در این میان صندوق سرمایه گذاری سکه طلا کیان می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

سبد این صندوق متشکل از 80 تا 90 درصد اوراق مشتقه طلا است. این اوراق بر مبنا و پشتوانه اعتبار سکه طلا صادر می‌شوند. به این معنی که همان سکه‌های طلا هستند و بازدهی مشابه آنها دارند و برای خرید و فروش راحت‌تر و مطمئن‌تر به شکل اوراق درآمده‌اند.

ارزش بازار فعلی طلا

ممکن است گفتن این نکته بدیهی باشد که قیمت طلا بر اساس وزن آن محاسبه می‌شود. اما این‌که دوباره این نکته را یادآوری می‌کنیم به این خاطر است که بگوییم قیمت جهانی طلا به طور مرتب در نوسان است. هر فرد علاقمند سرمایه گذاری در طلا باید به ارزش فعلی طلا در بازار داخلی و خارجی آگاه باشد تا در زمان خرید، طلا را بیش از قیمت تعیین شده نخرد.

برخی فروشگاه‌های معتبر فروش طلا در زمانی که اقدام به خرید طلا می‌کنید قیمت هر اونس طلا را به شما اعلام می‌کنند. این یک واقعیت است که اگر قیمت کالایی نسبت به وزن آن کم‌تر از قیمت بازار باشد، باید از خرید آن خودداری کنیم.