«فیل سفید» سرمایه‌گذاری چیست و چطور می‌‍توان از آن دوری کرد؟

فیل سفید یکی از مفاهیم جالب در جهان سرمایه گذاری است. اما فیل سفید در سرمایه گذاری و مسائل مالی به چه معنا است. پیش‌تر به مفهوم غرق در مغلطه هزینه با این موضوع پرداختیم که اشخاص در جایی ضعیف سرمایه گذاری می‌کنند و هر چه قدر از سرمایه گذاری که کرده‌اند متضرر می‌شوند، باز هم به تزریق پول یا ماندن در گزینه غلط سرمایه‌گذاری ادامه می‌دهند. فیل سپید هم به چنین موضوعی اشاره دارد؛ در این موقعیت، سرمایه گذار در جایی پول‌های خود را سرمایه گذاری می‌کند که هزینه نگهداری و خرج آن سرمایه گذاری بسیار بیش‌تر از سودی است که از محل سرمایه گذاری عایدش می‌شود. در چنین مواقعی، سرمایه گذار به رغم فهمیدن این موضوع، همچنان نمی‌تواند از بند این سرمایه گذاری بی حاصل رها شود.

اصطلاح فیل سفید از کجا می‌آید؟

سال‌ها قبل یکی از درباریان کشور سیام که امروزه آن را به اسم کشور تایلند می‌شناسیم، مورد غضب پادشاه قرار می‌گیرد و از طرف درباریان دیگر طرد می‌شود. از آن جایی که زمان بسیار طولانی، این درباری خدمت‌های بسیار به پادشاه کرده بود، برای این که دوباره دیده شود از طرف پادشاه هدیه‌ای دریافت کرد که این هدیه در ظاهر باعث افتخار بود اما هزینه‌ بسیاری زیادی برای آن درباری به همراه داشت. این هدیه، یک فیل سفید بود که به خاطر شرایط خاصش و کرشمه‌های فراوانی که داشت بیش از زیبایی و کارآمدی‌اش، هزینه‌های عجیب و غریبی برای آن درباری به بار آورد. این اصطلاح در زمینه‌های مالی و دارایی‌ها، زمانی استفاده می‎‌شود که پول برای راه اندازی پروژه‌های گرانی خرج می‌شود و پروژه آن طور که باید برآورد مالی برای سرمایه گذارانش ندارد.

مثال هایی از فیل سفید

مثال‌های فیل سفید را بیش‌تر باید در اقتصاد سیاسی یافت که البته از آن به وفور برای کلک زدن عموم در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. بارها عبارت “رشد اقتصادی” را شنیده‌ایم. بسیاری از کشورهای آفریقایی که از طبیعت و منابع طبیعی بی نظیری برخوردار هستند بارها با شعار “رشد اقتصادی” از طرف کشورهای اروپایی با تاراج رفته‌اند و به عنوان مثال برای ساختن یک ساختمان اداری که چندان کارایی و برآورد اقتصادی را به همراه نداشته است میزان قابل توجه‌ای از منابع بی نظیر طبیعی آن‌ها را نابود کرده‌اند. اصطلاح فیل سفید یادآور این ضرب المثل هم هست که می‌گوید: “برای آویزان کردن یک لباس مندرس از میخ طلا استفاده نکن!”. البته ناگفته نماند که در اقتصاد خرد و پروژه‌هایی که ما شهروندان در بسیاری از موارد به عنوان سرمایه گذاری پول تزریق می‌کنیم نیز فیل های سفید هستند که ما را به مشکل می‌اندازند.

بیشتر بخوانید: بهترین بازار سرمایه‌گذاری هفته اول تیر 1400

پول مان را در فیل سفید نگذاریم

اما چطور می‌توان اسیر نگه داری فیل سفید نشویم؟ یکی از راه حل‌های اساسی برای این که پول مان را خرج فیل سفید نکنیم این است که قبل از راه اندازی یک پروژه، به مکان یابی، مراحل اجرا و موقعیت سنجی آن پروژه به خوبی سنجیده شود که مبادا سوار بر فیل سپید شده باشیم. اما گاهی پیش می‌آید که برای بررسی پروژه‌ای که در ذهن داریم از سواد مالی کافی برخوردار نباشیم. در چنین مواقعی به راحتی می‌توانیم از مشاورهای سرمایه گذاری خبره، به ویژه در برآورد مالی پروژه موردنظر، کمک بگیریم و بی پرده با تمام مسائل کار آشنا شویم.