بهترین راه های سرمایه گذاری در ایران چیست؟ / راه و روش سرمایه گذاری مطمئن
احسان والیان- اشتراک‌گذاری
- 13099
- 0
گزینه‌های درآمد ثابت به روش سرمایه گذاری خاصی گفته می‌شود که در آن مقدار درآمد ثابتی در یک دوره زمانی مشخص به فرد داده می‌شود. برای مثال در بانک این میزان ۱۸ درصد در سال است. اما صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل این که پول خود را در گزینه های سرمایه گذاری متفاوتی قرار می‌دهند، سود متفاوتی می‌دهند.
بهترین راه های سرمایه گذاری در ایران در حال حاضر چیست؟ احتمالا تا حالا به این سوال فکر کرده‌اید. راه و روش سرمایه گذاری سنتی در ایران معمولا خرید طلا و زمین بوده است. اما الان راه های بیشتری وجود دارد. سرمایه گذاری در سهام و صندوق های درآمد ثابت از مواردی هستند که علاوه بر طلا و مسکن می‌توانند انتخاب شوند. با توجه به تورم بالایی که در ایران وجود دارد، اهمیت سرمایه گذاری خیلی بیشتر مشخص می‌شود. اما اگر وارد بازار سهام شده باشید، حتما نوسانات آن را دیده‌اید. چه کنیم که این ریسک ها را به حداقل برسانیم؟ در ادامه سعی می‌کنیم گزینه‌های مختلف سرمایه گذاری را مطرح کنیم و به نحوه حداقل رساندن ریسک اشاره کنیم.
جدال با هیولای تورم
در کشورهایی مانند ایران که تورم مانند یک بیماری مزمن شده است، آشنایی با راه و روش سرمایه گذاری یکی از مهمترین مسائل است. تورم بلندمدت در ایران حدود ۲۰ درصد است و در سال‌های اخیر این میزان از ۳۰ درصد نیز فراتر رفته است. بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه آذر ماه به مرز ۴۵ درصد رسیده است که رقم قابل توجهی محسوب می‌شود. اما این تورم یعنی چه؟
تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت‌ها است. در واقع تورم ۴۵ درصدی یعنی اگر سبد کالایی را در سال گذشته با قیمت یک میلیون تومان می‌خریدید، امروز باید یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان برای خرید همان سبد کالا بپردازید. این موضوع یک نتیجه مهم در پی دارد. اگر پول و حاصل دسترنج خود را در جایی قرار دهید که بازدهی خوبی ندارد و سود مناسبی به شما نمی‌دهد، زیان کرده‌اید! در واقع، خصوصا در شرایط تورمی، هنگامی که بازدهی از تورم پایین‌تر باشد، زیان خواهید کرد. به همین دلیل است که انتخاب بهترین راه سرمایه گذاری اهمیت پیدا می‌کند.
رشد چشمگیر مخارج خانوارهای ایرانی در طول زمان
نگاهی به دخل و خرج سه دهه اخیر، نشان می‌دهد که از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۸ به طور متوسط هزینه خانوارهای شهری ۲۲۷ برابر شده است. بررسی‌های سرمایه پلاس از مراکز آماری ایران نشان می‌دهد هزینه‌های خوراکی این خانوارها در این سه دهه ۱۲۸ برابر و هزینه‌های غیرخوراکی ۳۰۵ برابر شده است. دلیل رشد قابل توجه هزینه‌های غیرخوراکی را نیز می‌توان در رشد قیمت مسکن و اجاره‌بها ریشه‌یابی کرد. در سال ۱۳۶۸ هر خانوار شهری به طور متوسط ۹۱۶ هزار ریال در سال خرج خوراکی می‌کرد. این در حالی است که این میزان در سال ۱۳۹۸ به ۱۷٫۵ میلیون ریال رسید.
نگاهی به هزینه‌های غیرخوراکی نیز نشان می‌دهد که خانوارهای شهری در سال ۱۳۶۸ به طور متوسط یک میلیون و ۱۷۰ هزار ریال خرج می‌کردند که این میزان در سال ۱۳۹۸ به حدود ۳۵۷ میلیون ریال جهش پیدا کرده است. نکته‌ای که این آمار و ارقام در پی دارند آن است که اگر پس انداز به درستی صورت نگیرد و راه و روش سرمایه گذاری را یاد نگیریم، دسترنج و زحمات سال‌های کاری ما توسط تورم بلعیده خواهد شد. در ادامه قصد داریم انواع راه های سرمایه گذاری در ایران و بهترین راه سرمایه گذاری را مورد بررسی قرار دهیم و چشم‌اندازی برای آینده فراهم آوریم.
راه های سرمایه گذاری در ایران
سرمایه گذاران سنتی ایران معمولا گزینه‌های چندانی برای حفاظت از سرمایه خود نمی‌شناسند. آنان عمدتا سه گزینه را در نظر دارند: خرید طلا یا سکه، سپرده‌گذاری در بانک و در آخر خرید مسکن یا زمین. به عبارت دیگر، برای اقشار سنتی ایران بهترین راه های سرمایه گذاری در این سه گزینه خلاصه می‌شود. در واقع آحاد جامعه در کشور به مرور و تجربه با پدیده تورم آشنا بوده‌اند و سرمایه گذاری آنان در این موارد نیز نشان دهنده تجربه آنان از این وضعیت است. با این حال، گزینه‌های بیشتری وجود دارند که با بررسی بیشتر قابل دسترسی هستند.
چطور از دسترنج خود حفاظت کنیم؟
راه های سرمایه گذاری در ایران با توجه به میزان ریسک پذیری یا ریسک گریزی و نیز سطح دانش افراد متفاوت است. هر یک از این سرمایه گذاری ها برای دسته‌ای از افراد مناسب است. به طور کلی این سرمایه گذاری ها شامل بورس، صندوق های سهام، صندوق های درآمد ثابت، خرید طلا و فلزات قیمتی و صندوق های طلا و موارد دیگری از این قبیل است. اما شاید این سوال برای هر فردی پیش بیاید که چطور می‌توان سرمایه گذاری درستی انجام داد و از دسترنج خود حفاظت کرد؟
یکی از بهترین راه های سرمایه گذاری در ایران وارد شدن در بورس است. اما باید پذیرفت که این سرمایه گذاری برای اقشار سنتی چندان مناسب نیست و نیاز به آشنایی با بازار سرمایه و سازوکارهای آن دارد. به همین دلیل نیز پیشنهاد می‌شود در صورت تمایل افراد، در صندوق‌های سهام سرمایه گذاری کنند. یک بررسی ساده نشان می‌دهد در یک سال گذشته (از ۲۹ دی ۱۳۹۸ تا ۲۹ دی ۱۳۹۹) با تمام نوساناتی که بازار سهام شاهدش بوده، حدود ۵۳ درصد از صندوق‌های سهام با عمر بیش از یک سال، عملکرد بهتری نسبت به شاخص کل داشته‌اند و تقریبا ۴۷ درصد نیز از شاخص بدتر عمل کرده‌اند. اگر به طور میانگین هم به صندوق‌ها نگاهی بیندازیم، مشاهده می‌کنیم که میانگین بازدهی صندوق‌های سهام در این یک سال، ۵ درصد بیش از شاخص کل بازار بوده است. صندوق‌های آهنگ و آوای سهام کیان از صندوق‌های معتبر در بازار سهام هستند.
اهمیت توزیع ریسک و سبد متنوع دارایی
علاوه بر مواردی که در بالا بررسی شد، موضوع مهمی نیز در مورد راه های سرمایه‌گذاری در ایران وجود دارد. در سال‌های اخیر اقتصاد ایران با نوسانات و بی‌ثباتی در صحنه اقتصاد کلان روبرو بوده است. همین امر موجب شده است ریسک موجود در بازار، بسیاری از سرمایه گذاران را با ترس از دست دادن سرمایه مواجهه کند. در شرایط ریسک، بسیاری از سرمایه گذاران با وحشت فروش رودررو می‌شوند. اما نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که باید سبدی تشکیل داد که سرمایه گذاری های متنوعی را در بر گیرد. این سبد متنوع ویژگی مهمی دارد که ریسک را توزیع می‌کند. این کار در واقع شبیه نوعی بیمه است. بنابراین بهتر است دارایی‌ها با درجه ریسک مختلف را در این سبد داشته باشید. در ادامه به این سبد و نحوه تشکیل آن اشاره می‌کنیم.
توزیع ریسک و راه و روش سرمایه گذاری بهینه
اختصاص سهم کم به گزینه‌های پرریسک و دارای پتانسیل رشد
همان طور که در بالا گفتیم بهترین راه سرمایه گذاری این است که گزینه‌های مختلف دارایی با ریسک متنوع را در سبدی گرد آورید. برای مثال می‌توانید درصدی از سبد خود را به ارزهای دیجیتال یا گزینه‌ای با ریسک زیاد اختصاص دهید. این سهم نباید خیلی زیاد باشد. ارزهای دیجیتال یا گزینه‌های پرریسک ویژگی خاصی دارند. آنها پتانسیل و احتمال رشد بالایی دارند و در صورتی که در زمان مناسبی خریداری شوند، می‌توانند بازدهی خوبی را در آینده نصیب سرمایه‌گذار کنند. با این حال ریسک سرمایه گذاری در آنها بسیار زیاد است. این ارزها زمانی که شروع به ریزش کنند، تقریبا چیزی جلودارشان نیست و باید با بخشی از سرمایه‌تان خداحافظی کنید. همین امر هم موجب می‌شود اختصاص بخش زیادی از سرمایه به آن کار چندان صحیحی نباشد. بهتر است قبل از ورود به چنین گزینه‌هایی مشورت لازم را با افراد متخصص صورت دهید.
نکات مربوط به سرمایه گذاری در سهام
گزینه دیگری که بهتر است در سبد سرمایه گذاری در نظر بگیرید، سهام است. بازار سهام نیز از گزینه‌هایی است که همراه با ریسک است. با این حال بهتر است چند نکته مهم را در خصوص روش سرمایه گذاری در آن مد نظر قرار داد. نخست اینکه میزان ریسک پذیری یا ریسک گریزی خود را مشخص کنید. اگر ریسک پذیر هستید و با این بازار آشنایی دارید، گزینه‌های بیشتری پیش روی شما قرار دارد. با این حال نکته اساسی دوم آن است که باید در انتخاب سهام کاملا دقت کنید. سهام بنیادی و ارزنده به رغم این که در کوتاه مدت ممکن است دچار نوسانات و افت قیمت شوند، در بلندمدت بازدهی خوبی عاید سرمایه گذار می‌کنند. نکته سوم، دیدگاه بلندمدت در زمینه انتخاب سهام است. در واقع، بهترین راه سرمایه گذاری در سهام آن است که وقتی سهامی مناسب انتخاب کردید، با نخستین نشانه‌های منفی از بازار خارج نشوید.
اهمیت آشنایی با خطاهای شناختی و افزایش سواد مالی
نکته بعدی که در مورد ورود به بازار سهام و روش سرمایه گذاری در آن باید مد نظر قرار دهید آن است که بهتر است با خطاهای شناختی آشنا شوید. در بسیاری از موارد، مغز ما دچار خطای تصمیم‌گیری می‌شود و ممکن است ما را با زیان مواجه کند. افزایش سواد مالی می‌تواند راهکار خوبی برای مقابله با این مساله باشد. انتخاب سهم می‌تواند بخش نسبتا زیادی از پورتفوی شما را به خود اختصاص دهد. در شرایط تورمی و انتظار رشد دلار، این گزینه بسیار مناسب است و انتظار بازدهی خوبی در آن وجود دارد. در واقع بورس ایران با قیمت دلار در بازار آزاد همبستگی بالایی دارد و در صورت رشد احتمالی آن با افزایش بازدهی مواجه خواهد شد. اما نکته مهم در این زمینه آن است که اگر دلار رو به نزول برود نیز وضعیت عوض خواهد شد.
در شرایط افت قیمت دلار و انتظار آن، بازار سهام تهران با ریزش روبرو می‌شود. به همین علت هم هست که باید سناریوهای مختلفی در نظر داشته باشید و در صورت وقوع هر یکی از این سناریوها برای آن آماده شده باشید. به همین علت هم گزینه‌های بعدی را به عنوان سایر گزینه‌ها مطرح می‌کنیم.
سرمایه گذاری در طلا یا صندوق طلا؟
گزینه سومی که می‌تواند در سبد شما قرار بگیرد. گزینه‌ای مانند طلا و فلزات قیمتی است. طلا از جمله دارایی‌ها است که از قدیم به عنوان پایگاهی برای حفظ سرمایه از دستبرد تورم مورد توجه قرار داشته است. قیمت طلا در شرایط تورمی روندی صعودی طی می‌کند و در وضعیتی که دلار نیز روندی افزایشی را بپیماید، به صورت مضاعف رشد می‌کند. اما زمانی که روند دلار نزولی باشد، قیمت طلا هم به سمت پایین حرکت می‌کند. با این حال، با توجه به اینکه میانگین بلندمدت تورم در ایران حدود ۲۰ درصد است، انتظار رشد طلا در بلندمدت همواره متصور بوده است. طلا و فلزات قیمتی را می‌توان به صورت گرمی، سکه یا حتی آب شده خریداری کرد. البته در این زمینه راهکار دیگری هم وجود دارد.
مزایای خرید صندوق های طلا
صندوق‌های طلا گزینه‌ای هستند که می‌توان آنها را برای سرمایه گذاری انتخاب کرد. این گزینه مزایایی نسبت به خرید سکه یا طلای فیزیکی دارد. خرید طلای فیزیکی معمولا با خطراتی همراه است و احتمال تقلب نیز در ان وجود دارد. کارمزد و اجرتی که از خرید طلای فیزیکی گرفته می‌شود نیز بسیار بیشتر از ورود به صندوق‌های طلا است. این صندوق‌ها برعکس طلای فیزیکی قابل سرقت و دزدیده شدن نیستند. نکته دیگری که در مورد خرید این صندوق‌ها قابل توجه است، آن است که در این صندوق‌ها می‌توان با سرمایه گذاری بسیار اندکی وارد شد. این در حالی است که اگر بخواهید طلای فیزیکی یا سکه خریداری کنید، به مراتب هزینه و سرمایه بالاتری نیاز دارید.
علاوه بر موارد ذکر شده، نگاهی به وضعیت صندوق‌های طلا در یک سال اخیر، نشان می‌دهد صندوق‌های طلا در مقایسه با رشد طلای گرمی عملکرد بهتری داشته‌اند. سکه امامی در طول یک سال گذشته ۱۰۳ درصد و هر گرم طلای ۱۸ عیار ۸۷ درصد رشد کرده‌اند. این در حالی است که تمام صندوق‌های طلا بهتر از طلای ۱۸ عیار عمل کرده‌اند. نیمی از این صندوق‌ها نیز بهتر از سکه امامی بوده‌اند. بنابراین، دقت در انتخاب صندوق طلای مناسب در شرایط تورمی می‌تواند سودآوری مناسبی برای شما به همراه داشته باشد. صندوق طلای کیان یکی از صندوق‌های طلا است که از زمان آغاز به فعالیت خود کمتر از سه سال پیش، نزدیک به ۴۱۱ درصد بازدهی داشته است.
سرمایه گذاری مطمئن در صندوق درآمد ثابت
گزینه چهارمی که قصد داریم در اینجا به شما معرفی کنیم، گزینه‌های درآمد ثابت است. گزینه‌های درآمد ثابت شامل بانک و صندوق‌های درآمد ثابت می‌شوند. ویژگی صندوق‌های درآمد ثابت آن است که بسیار کم ریسک هستند. آنها می‌توانند در شرایط چرخش ناگهانی و ریسکی شدن بازار، سرمایه افراد را تا حدودی حفظ کنند.
این چهار مورد گزینه‌های موجود در سبد سرمایه گذاری را تشکیل می‌دهند. البته برخی نیز سرمایه گذاری در مسکن را مورد بررسی قرار می‌دهند که به دلایلی از جمله نقدشوندگی و برخی موارد دیگر، چندان در سبد دارایی لحاظ نمی‌کنیم. اگرچه در بلندمدت با توجه به تورم ایران، گزینه سرمایه گذاری نامناسبی نبوده‌اند.
سرمایه گذاری در مسکن
برخی از افراد نیز در سرمایه گذاری به خرید مسکن یا زمین روی می‌آورند. با این حال، خرید مسکن و زمین ممکن است برای همه مناسب نباشد. دلیل آن هم این است که مسکن به خصوص در شرایط فعلی پول زیادی نیاز دارد و با سرمایه اندک نمی‌توان وارد آن شد. از سوی دیگر، خرید مسکن با دید تقاضای مصرفی معمولا گزینه مناسبی است اما به دلیل رکودهای بعضا چند ساله در این بازار، تقاضای سفته‌بازی یا سرمایه گذاری در آن در برخی سال‌ها توجیه خاصی ندارد. به نظر می‌رسد با افت قابل توجه دلار و چشم‌انداز کاهش آن، در شرایط فعلی بازار مسکن وارد رکود شود و تقاضای سرمایه گذاری در آن بلاموضوع شود. تعیین نقطه ورود مناسب به این بازار مساله مهمی است که برای سرمایه گذاری باید مورد توجه قرار گیرد.
یک نکته مهم در مورد راه و روش سرمایه گذاری
همان طور که گفتیم گزینه‌های بالا می‌توانند سبد دارایی شما را تشکیل دهند. در همین راستا بهتر است بر اساس میزان ریسک گریزی یا ریسک پذیری خود، بخشی از سبد و بودجه تان را به هر یک نسبت دهید. البته در مورد ارزهای دیجیتال چون آشنایی خاصی لازم است، می‌توانید آن را از سبد خارج کنید و روی سه گزینه دیگر فکر کنید. مساله مهمی که در این میان وجود دارد، آن است که همیشه با پول مازاد بر نیاز خود سرمایه گذاری کنید. دلیل این عمل هم روشن است، ریسک سرمایه گذاری نامشخص است و ممکن است نتایج مختلفی پدید آورد. به همین علت هم سرمایه‌ای که برای زندگی نیاز دارید را در گزینه‌های فوق وارد نکنید.
بهترین راه سرمایه گذاری برای کم ریسک ها
یکی از مهمترین موضوعاتی که در زمینه سرمایه گذاری مطرح می‌شود، بهترین راه سرمایه گذاری برای افراد مختلف است. راه‌های زیادی برای حفظ سرمایه و حتی کسب سود وجود دارد، اما انتخاب بهترین راه چالش‌های زیادی به همراه دارد. در انتخاب استراتژی برای کم ریسک ها چند عامل مهم و تاثیرگذار وجود دارد. افراد ریسک گریز به دلیل ماهیت ذهنی خود، تمایل چندانی به سرمایه گذاری در گزینه‌های پرریسک ندارند. این افراد حتی در صورتی که وارد بازارهای فوق شوند، با اندکی نوسان دچار هیجان و اضطراب می‌شوند و بازار را ترک می‌کنند. در این شرایط احتمال زیان دیدن آنان بسیار زیاد است. به همین دلیل هم بازارهایی با نوسانات زیاد به این افراد توصیه نمی‌شود. پس افراد ریسک گریز چه کنند؟
بسیاری از این افراد در بانک سپرده گذاری می‌کنند. اما بانک در شرایط تورمی اصلا گزینه مناسبی نیست. این موضوع چیزی است که به نظر می‌رسد برخی از سرمایه گذاران از آن مطلع نیستند و برخی دیگر نیز به ریسک تقریبا صفر سپرده‌های بانکی توجه دارند. در اینجا قصد داریم این روش سرمایه گذاری را با سایر راه های سرمایه گذاری در ایران مقایسه کنیم. در نهایت نیز به بهترین راه سرمایه گذاری برای این دسته افراد اشاره می‌کنیم.
بانک سرمایه گذاری مناسب یا نامناسب؟
نگاهی به سرمایه گذاری در بانک و عایدی آن نشان می‌دهد در طول یک سال سود بانکی حدود ۱۸ درصد در سال است. این میزان به معنی آن است که بازدهی بانک در هر ماه ۱٫۵ درصد است. این در حالی است که اگر بازده بانک را حداقل در یک سال اخیر با بازدهی سایر راه های سرمایه گذاری در ایران مقایسه کنیم، به نظر می‌رسد بانک بسیار از سایر گزینه ها و حتی از تورم جامانده است. بررسی آمار تورم ماهانه نشان می‌دهد از ابتدای سال جاری تاکنون نرخ تورم کشور از بازدهی ماهانه بانکی جلو بوده است. اما این موضوع به چه معنی است؟
این موضوع بیانگر آن است که اگر پول خود را در بانک قرار می‌دادید، مقدار واقعی پول شما حتی کاهش می‌یافت. این یافته برخلاف شهود افراد عادی است. افراد معمولا فکر می‌کنند بازده مثبت و اسمی بانک‌ها به معنی این است که در حال سود بردن هستند و چون ریسک زیادی نیز متحمل نمی‌شوند، دیدگاه درستی نسبت به سایر گزینه‌ها ندارند. این در حالی است که مروری بر سایر راه های سرمایه گذاری در ایران حاکی از آن است که بازدهی طلا، بورس، سکه و مسکن از بانک و حتی غالبا از تورم ماهانه بسیار بیشتر بوده است.
سرمایه گذاری در صندوق های درآمد ثابت
توصیه ما به ریسک گریزها مواردی بیش از یک گزینه (یعنی بانک) را شامل می‌شود. این افراد به دلیل آنکه به تضمین نسبی بازدهی خود فکر می‌کنند، بیشتر به سوی گزینه‌های درآمد ثابت گرایش دارند و در سبدی که برای آنها توصیه می‌شود، باید وزن بالایی را به این مورد اختصاص داد. گزینه‌های درآمد ثابت به روش سرمایه گذاری خاصی گفته می‌شود که در آن مقدار درآمد ثابتی در یک دوره زمانی مشخص به فرد داده می‌شود. برای مثال در بانک این میزان ۱۸ درصد در سال است. اما صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل این که پول خود را در گزینه های سرمایه گذاری متفاوتی قرار می‌دهند، سود متفاوتی می‌دهند.
مقایسه بازدهی صندوق درآمد ثابت و بانک
به عنوان مثال، میانگین بازده صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت در آبان ماه ۱۳۹۹ حدودا ۱٫۴۶ درصد بوده است که تقریبا برابر با بازده بانکی است. مقایسه این بازدهی در سه ماه، نشان می‌دهد که به طور متوسط صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت بازدهی ۴٫۴۵ درصدی داشته اند که نزدیک به بازدهی ۴٫۵ درصدی بانکی است (با فرض اینکه بانک در سال ۱۸ درصد سود بدهد). اما بررسی سود سالانه صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت حاکی از آن است که این صندوق‌ها توانسته اند در بازده آبان ۱۳۹۸ تا آبان ۱۳۹۹ به طور میانگین ۲۶٫۰۷ درصد عایدی به سرمایه گذاران خود بدهند. این میزان با متوسط بازدهی مرکب از بانک که ۱۹٫۵ درصد است، اختلاف ۶٫۵ درصدی دارد.
علاوه بر این، باید توجه کرد که عدد بالا، میانگین صندوق‌های درآمد ثابت است و در برخی موارد عایدی صندوق‌های درآمد ثابت بسیار بیشتر از این مقادیر بوده و حتی به ۱۶٫۸ درصد در ماه نیز رسیده است. آمار و ارقام نشان می‌دهند که سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت گزینه بسیار مناسب و جایگزین بهتری برای بانک‌ها است. در واقع در عین حال که ریسک این صندوق‌ها تقریبا مشابه بانک است، سود بیشتری نسبت به آن نصیب سرمایه گذاران کم ریسک می‌کند.
نگاهی به عملکرد صندوق‌های درآمد ثابت با عمر بیش از یک سال
مرور صندوق‌های درآمد ثابت در یک سال اخیر نشان می‌دهد از ۷۷ صندوق درآمد ثابت با عمر بیش از یک سال، تنها حدود ۸ عملکرد بدتری از بانک داشته‌اند و ۹۲ درصد آنها بهتر از بانک عمل کرده‌اند. میانگین بازدهی یک ساله صندوق‌های درآمد ثابت در یک سال اخیر بیش از ۳۲ درصد بوده است. این میزان بسیار بهتر از سود بانکی است.
صندوق درآمد ثابت کیان در میان بهترین صندوق‌های درآمد ثابت قرار داشته است. این صندوق از آغاز فعالیت خود که بیش از ۴ سال است، ۱۶۲ درصد بازدهی داده است. صندوق درآمد ثابت کیان توانسته است در یک سال اخیر بازدهی ۳۵٫۴ درصدی را محقق کند. بازدهی این صندوق در ۶ ماه اخیر نیز ۸ درصد بوده است. بازدهی این صندوق در ۳ ماه آخر حدود ۴٫۴ درصد و در یک ماه اخیر ۱٫۸۱ درصد است. همان طور که مشخص است این صندوق بازدهی بالاتری از بانک داشته و ریسک آن نیز بسیار پایین بوده است.
کدام صندوق را بخریم؟
یکی از معیارهای خرید صندوق‌ها توجه به سابقه آنها است. مروری بر سابقه و عملکرد آنها می‌تواند معیاری از برخورداری این صندوق‌ها از مدیران حرفه‌ای باشد. علاوه بر آن، به این ترتیب می‌توان میزان اعتماد مردم به صندوق‌های مختلف را شناسایی کرد. این موضوع در انتخاب صندوق مناسب موثر است. اما نکته دیگری که باید به هنگام سرمایه گذاری مورد توجه قرار داد، بررسی ضرایب آلفا و بتای صندوق‌ها است. این ضرایب چه معنایی دارند؟ این اعداد می‌توانند راهنمایی برای انتخاب بهترین راه سرمایه گذاری پدید آورد.
ضریب بتای صفر و منفی یعنی چه؟
ضریب بتای صندوق نیز نشان دهنده تغییرات ارزش دارایی‌ها در طول زمان در مقایسه با نوسانات بازار است. این ضریب نشان می‌دهد که با داشتن این صندوق چه ریسکی را در مقایسه با بازار پذیرفته‌اید. این عدد می‌تواند مثبت، منفی یا صفر باشد. هر قدر که این عدد بالاتر باشد، حساسیت صندوق سرمایه گذاری نسبت به تغییرات شاخص بازار بالاتر است. این موضوع به معنی آن است که ریسک این سرمایه گذاری نیز بالاتر خواهد بود. با توجه به رابطه مستقیم بین بازدهی و ریسک، بازدهی چنین صندوق‌هایی نیز احتمالا بیشتر است. اگر ضریب بتای صندوق پایین‌تر از ۱- باشد، نوسان صندوق بیش از نوسان بازار است. علاوه بر این، صندوق خلاف جهت بازار حرکت می‌کند. مثلا ضریب بتای ۱٫۵- یعنی اگر بازار رشد ۱۰ درصدی را تجربه کند، صندوق ۱۵ درصد افت می‌کند. اگر هم بازار ۱۰ درصد افت کند، صندوق ۱۵ درصد رشد می‌کند.
ضریب بتای ۱- یعنی نوسان آن صندوق با نوسان بازار برابر است اما در خلاف جهت آن حرکت می‌کند. یعنی مثلا با رشد ۵ درصدی بازار، صندوق ۵ درصد افت می‌کند. با افت ۵ درصدی بازار هم صندوق ۵ درصد رشد می‌کند. ضریب بتای بین ۰ و ۱- حاکی از آن است که نوسان صندوق کمتر از بازار است اما همچنان خلاف جهت بازار حرکت می‌کند. یعنی مثلا اگر ضریب بتا ۰٫۵- باشد و بازار ۱۰ درصد رشد کند، صندوق مورد نظر ۵ درصد افت می‌کند و اگر بازار ۱۰ درصد افت کند، صندوق ۵ درصد رشد می‌نماید. ضریب بتای صفر نیز به معنی این است که نوسانات بازار و صندوق ارتباطی با هم ندارند.
ضریب بتای مثبت یعنی چه؟
اگر ضریب بتا بین صفر و یک قرار بگیرد، نوسان صندوق کمتر از بازار اما هم جهت با آن است. مثلا ضریب بتای ۰٫۵ نشان می‌دهد در صورتی که بازار ۱۰ درصد رشد کند، صندوق فوق ۵ درصد صعود می‌کند. همچنین در صورتی که بازار ۱۰ درصد افت کند، صندوق ما ۵ درصد نزول می‌کند. در صورتی که ضریب بتا برابر با ۱ باشد، هر قدر بازار نوسان کند، به همان اندازه نیز صندوق ما نوسان خواهد کرد و این دو با هم در یک جهت خواهند بود. یعنی اگر بازار ۱۰ درصد رشد کند، صندوق نیز ۱۰ درصد رشد می‌کند. همچنین اگر بازار ۱۰ درصد افت کند، صندوق نیز ۱۰ درصد افت می‌نماید.
در حالت آخر، اگر ضریب بتا بالاتر از ۱ باشد، بازار و صندوق هم جهت نوسان می‌کنند. با این حال، نوسان صندوق بالاتر از نوسان بازار خواهد بود. یعنی اگر ضریب بتا ۱٫۵ باشد و بازار ۱۰ درصد رشد کند، صندوق ۱۵ درصد رشد می‌کند. اگر هم بازار ۱۰ درصد افت کند، صندوق مورد نظر ۱۵ درصد نزول خواهد کرد. ضریب بتا به شما سیگنالی در انتخاب صندوق می‌دهد. اگر ریسک پذیر هستید صندوق‌هایی با بتای بالاتر را انتخاب کنید. اگر هم ریسک گریز هستید، صندوق‌های با بتای کوچکتر مثلا بین ۱- تا ۱ را انتخاب نمایید.
ضریب آلفا چیست؟
از طرفی ضریب آلفا بازده مازاد یک صندوق را در مقایسه با شاخص بازار نشان می‌دهد. یعنی اگر آلفا یک باشد، صندوق سرمایه گذاری فوق یک درصد بهتر از شاخص معیار خود عمل کرده است. اگر هم این عدد مثلا ۰٫۰۳- باشد، عملکرد آن صندوق ۰٫۰۳ درصد از شاخص معیار خود بدتر عمل کرده است. توجه کنید هر چه آلفای صندوق بالاتر و مثبت باشد، به این معنا است که صندوق عملکرد بهتری داشته است.
بیشتر بخوانید: 5 قانون طلایی سرمایه گذاری
جمع بندی: اهمیت آشنایی با راه های سرمایه گذاری در ایران و بهترین راه سرمایه گذاری
در اینجا تلاش کردیم تا اهمیت راه و روش سرمایه گذاری و راه های سرمایه گذاری در ایران را مورد بررسی قرار دهیم. اهمیت این موضوع با توجه به مشکلات تورمی کشور بسیار زیاد است. در واقع، اگر با انواع راه و روش سرمایه گذاری آشنا نباشید، به راحتی سرمایه سال‌ها کار خود را از دست می‌دهید. بنابراین توصیه می‌شود سبدی متنوع از دارایی‌های مختلف با درجه ریسک متنوع تشکیل دهید و سرمایه خود را در مقابل نااطمینانی‌ها و بی‌ثباتی‌های اقتصاد کلان بیمه نمایید.
همان طور که در ابتدا نیز مطرح کردیم، مروری بر دخل و خرج در سه دهه اخیر ایران نشان دهنده این است که تا چه حد سرمایه گذاری می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در بهبود وضعیت اقتصادی خانوارها ایفا کند. در پایان فراموش نکنید سرمایه گذاری امری بلند مدت است. سودهای کلان در کوتاه مدت به معنی افزایش ریسک سرمایه گذاری و احتمال بالای از دست رفتن سرمایه است. بنابراین استراتژی بهینه را با توجه به نکات گفته شده در متن تدوین نمایید.