حباب قیمتی در بورس چیست و چگونه شکل می گیرد؟

هر قمیتی که بدون منطق و توجیه اقتصادی بالا برود حباب قیمتی تلقی می‌شود. حباب قیمت در بورس نیز از این قاعده مستثنی نیست. حباب قیمتی در بورس زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت سهام بدون هیچ توجیه مشخصی از قیمت ذاتی آن بالاتر رود و به نوعی دیگر آن سهام در قیمت جدید ارزنده نباشد. این افزایش قیمت، تنها و تنها، ریشه در هیجانات معاملات و پیش بینی‌های افزایش قیمت دارد. عامل به وجود آمدن این هیجانات یا سودجویان هستند و یا ضعف‌های نهادی و اقتصادی. موضوعی که بیش از همه موجب می‌شود که افراد از حضور حباب آسیب ببینند این است که تا وقتی حباب نترکد بسیاری از افراد نمی‌توانند به ارزش ذاتی سهام موردنظرشان پی ببرند و اصلا از حضور حباب مطمئن شوند. پنداری که در لحظه به وجود آمدن و بادکردن این حباب، ما نیز پشت دیواره‌های نامرئی آن قرار گرفته‌ایم. به هر صورت چه بخواهیم و چه نخواهیم مفهوم حباب قیمت در بورس و یا هر بازار دارایی دیگر به وجود می‌آید. ما نیز برای سرمایه گذاری نیاز داریم که با این مفهوم آشنا شویم و با زوایای آن آشنا شویم. از فهم تاریخچه حباب قیمت گرفته تا دلایل رخ دادن و انواع شناخته شده آن برای هر سرمایه گذار و حتی افراد عادی حائز اهمیت است.

بیشتر بخوانید: بهترین راه های سرمایه گذاری در ایران

تاریخچه حباب قیمتی

این موضوع به قرن 17 میلادی برمی‌گردد. یعنی از قرن نامبرده می‌توان با نگاه به تاریخ متوجه حضور حباب قیمت در سرزمین‌های مختلف شد. نمونه‌های بسیاری از حباب قیمتی در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد. حتی کشورهای توسعه یافته هم از این مساله دور نبوده‌اند. به عنوان مثال ایالات متحده آمریکا میان سال‌های 1998 تا 2000 که به سال سیاه هم مشهور شده بود در مورد شرکت‌هایی که در بستر اینترنت فعال بودند، شاهد حباب قیمتی بود. در این دوران بسیاری از اقتصاددانان شروع به تحقیقات گسترده کردند و بعد از تلاش بسیار متوجه حباب قیمتی پیش آمده شدند. ناگفته نماند که در کشور خودمان ایران نیز در سال 1383 هجری شمسی بازار سهام دچار نزول شد که اقتصاددانان این نزول را ناشی از به وجود آمدن حباب قیمتی می‌دانستند. جالب است که در سال 1387 هم بازار سهام دچار حباب شد. البته این بار بورس با روند مثبت همراه بود. اما این روند مثبت، در واقع فاصله قیمتی بود که سهام از ارزش ذاتی خود گرفته بود. تشخیص حباب قیمت در بازار بورس در همان لحظه‌ای که اتفاق می‌افتد دقیقا امکان‌پذیر نیست و تنها با بررسی داده‌ها و اطلاعات به دست آمده بعد از به وجود آمدن حباب می‌توان این رخداد را تشخیص داد. ممکن است در دوره‌های مختلف زمانی با حباب قیمتی رو به رو شویم. یعنی در واقع این رویداد چندان ارتباطی با فصول و یا زمان خاصی در سال ندارد.

بیشتر بخوانید: برای سرمایه گذاری در بورس از کجا شروع کنم؟

حباب قیمت در بورس چیست؟

افزایش معاملات و قیمت‌های هیجانی و به دور از منطق در بورس یکی از مهم‌ترین دلایل به وجود آمدن حباب قیمت در بورس است. این حالت زمانی است که خرید و فروش سهام در حال افزایش باشد، اما این افزایش با هیچ توجیه منطقی همراه نباشد. از پیش بینی‌ها گرفته تا شایعات و اخبار بی اساس که البته تعدادشان هم کم نیست همگی باعث افزایش هیجانات و ایجاد صف خرید و فروش می‌شوند. گفتنی است که سودجویان هم یکی از به وجودآورندگان این نوع فضاها هستند.حباب قیمت با افزایش نوسانات قیمتی در دوره‌های کوتاه مدت پدید می‌آید که عرضه و تقاضا را تحت تاثیر قرار می‌دهند. انتظار می‌رود که حباب قیمت در سهام زمانی رخ دهد که قیمت سهام از ارزش ذاتی و قیمت واقعی خود فاصله بگیرد. درست است که حباب‌ها عمری کوتاه دارند اما می‌توانند تاثیرات بدی در روند بازارها به وجود بیاورند و باعث به وجود آمدن ارابه موسیقی در سرمایه گذاری نیز شوند. این کار جامعه سرمایه گذاران را متحمل ضرر و بدتر از آن، بی اعتمادی نسبت به امر مهمی به نام سرمایه گذاری کنند.