خرید طلا چه زمانی به صرفه است؟

طلا یکی از دارایی‌هایی است که قرن‌هاست برای سرمایه گذاری و حفظ ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد. تجربه نسل‌های سالمندتر هم این است که قیمت طلا عموما با رشد روبرو بوده و بسیاری از افراد و خانوارها از آن به عنوان سپری در برابر تورم استفاده کرده‌اند. با این حال، چنین اتفاقی همیشگی نیست. خرید طلا همیشه هم به صرفه نیست. کافی است به تجربه سال‌های گذشته نگاهی بیندازید تا ببینید چطور طلا از سقف قیمتی خود فاصله گرفت و اگر در میانه سال 99 سکه یا طلا می‌خریدید، تا مدت‌ها در ضرر بودید. البته در سال 1401 طلا رشد را تجربه کرد، اما در سال 1402 تا حدودی راکد بوده است. در ادامه سعی می‌کنیم به زبان ساده بگوییم خرید طلا چه زمانی به صرفه است. برای این کار توضیح می‌دهیم که قیمت طلا تابع چه عواملی است و روش‌های سرمایه گذاری در طلا را نیز مطرح می‌کنیم.

بهترین زمان خریدن طلا

بهترین زمان خرید طلا هنگامی است که قیمت دلار و بهای جهانی طلا روند صعودی به خود بگیرند. در این شرایط قیمت طلا در داخل نیز بالا می‌رود.

قیمت طلا در داخل کشور از چه چیزهایی تاثیر می‌پذیرد؟

به طور کلی هر عاملی که موجب شود اطمینان به اقتصاد جهانی یا کشور یا منطقه با اختلال روبرو شود، روی بهای طلا تاثیر افزایشی می‌گذارد. شیوع کرونا را می‌توان مثالی از این دست دانست. علاوه بر این، طلا هم مانند سایر کالاها و خدمات به عرضه و تقاضا بستگی دارد. هر عاملی که روی تقاضای طلا و عرضه آن تاثیر بگذارد، می‌تواند قیمت طلا را متاثر کند. قیمت طلا در بازارهای داخلی عموما از دو موضوع تاثیر می‌پذیرد، یکی قیمت جهانی طلا و دیگری نرخ دلار. اگر نرخ دلار در بازار آزاد روندی صعودی طی کند، قیمت طلا در بازار داخلی افزایش پیدا می‌کند. از طرف دیگر، اگر قیمت جهانی طلا هم با رشد روبرو شود، باز هم قیمت داخلی طلا افزایش می‌یابد. هر عاملی که بر این دو تاثیر بگذارد عامل افت یا صعود قیمت طلا محسوب می‌شود.

در شرایط تورم داخلی شدید نیز خرید طلا می‌تواند به صرفه باشد، البته به شرطی که این تورم در نرخ ارز نیز خود را نشان دهد. از سوی دیگر، فروکش کردن هر نوع نااطمینانی اقتصادی در دنیا و یک کشور، برداشته شدن تحریم‌ها، افت قیمت دلار در برابر پول ملی و مواردی از این قبیل می‌توانند شرایطی را به وجود بیاورند که خرید طلا به صرفه نباشد.

قیمت طلا از چه عوامل خارجی تاثیر می گیرد؟

همان طور که گفتیم قیمت طلا از عرضه و تقاضا پیروی می‌کند. به این ترتیب اگر عرضه و تقاضا در سطح جهان با تغییراتی روبرو شود، قیمت طلا هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، افزایش خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی می‌تواند موجب بالا رفتن قیمت طلا شود و کاهش عرضه آن به دلیل افت فعالیت در مناطق دارای طلا نیز می‌تواند تاثیر افزایشی روی بهای فلز زرد داشته باشد.

اگر جهان یا یک کشور در شرایط نااطمینانی اقتصادی نسبتا شدید قرار بگیرد، خرید طلا می‌تواند به صرفه باشد. عوامل خارجی که بر قیمت طلا به طور مستقیم تاثیرگذار هستند شامل ثبات یا عدم ثبات سیاسی و اقتصادی، تقاضای جواهرات، سیاست بانک‌های مرکزی کشورهای قدرتمند اقتصادی، تقاضای طلا برای کاربردهای فناورانه و مواردی از این قبیل می‌شود.

نگاهی به تاریخچه رشد قیمت سکه در ایران

برای این که بدانیم چطور ناآرامی‌های سیاسی و نا اطمینانی‌های اقتصادی بر قیمت طلا در ایران تاثیر می‌گذارند، تاریخچه رشد قیمت سکه در ایران را در یک بازه زمانی بلندمدت بررسی می‌کنیم. برای این کار، رشد قیمت سکه طلای طرح قدیم از سال 1349 تا سال 1401 مورد بررسی قرار گرفته است. در این بازه زمانی 52 ساله، اولین شوک قیمتی طلا در سال 1353 دیده می‌شود.

در سال 1353 شوک نفتی در نتیجه ناآرامی‌های خاورمیانه پدیدار شد و قیمت طلا را در دنیا افزایش داد. بالا رفتن قیمت جهانی روی بهای سکه در ایران نیز تاثیر چشمگیری گذاشت و قیمت هر سکه طرح قدیم دو برابر شد. بازار طلا در ایران در سال‌های بعد رشد ملایمی داشت. اما از سال 1358 همزمان با افزایش قیمت جهانی طلا و تحولات صورت گرفته، قیمت سکه طلا به یک باره رشد عجیب 210 درصدی را تجربه کرد. با این افزایش چشمگیر، قیمت سکه در سال 1358 به 13 هزار ریال رسید.

افزایش دیگر قیمت سکه مربوط به سال 1365 و 1366 است که قیمت ارز در این سال‌ها بالا رفت. موج بعدی رشد قیمت سکه به سال 1373 برمی‌گردد. در این سال هم قیمت ارز در بازار آزاد بالا رفت و نتیجه آن در بازار سکه خود را نشان داد. بار دیگری که قیمت طلا در بازار بالا رفت نیز به سال 1390 و 1391 بازمی‌گردد. در این سال افزایش قیمت جهانی طلا به دلیل بحران مالی جهانی با افزایش نرخ ارز در کشور همگام شد. دفعه بعدی که قیمت سکه در بازار بالا رفت، به سال 1397 بازمی‌گردد. در سال 1397، آمریکا به صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد و قیمت هر سکه طلای طرح قدیم در مدت یک سال 161 درصد رشد کرد. اما این آخرین شوک قیمت طلا نبود. در سال 1399 به دلیل شیوع پاندومی کرونا، اقتصاد ایران و جهان دچار مشکلاتی شد و تقاضا برای طلا افزایش یافت. افزایش تقاضا برای طلا در بازار ایران موجب شد تا قیمت سکه طلا در مدت یک سال 127 درصد رشد داشته باشد.

محرک‌های کلیدی قیمت طلا در بازار جهانی چیست؟

طلا سابقه تاریخی طولانی دارد که تا مصر باستان می‌رسد و کالایی بسیار تأثیرگذار در اقتصاد جهانی است. قیمت طلا توسط نیروهای عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد، اگرچه این فلز فراتر از ارزش فیزیکی نیز عمل می‌کند و به عنوان نوعی ذخیره ارزش اهمیت دارد.

برخی از سرمایه گذاران از طلا به عنوان یک دارایی امن در طول رکود یا دوره‌های عدم اطمینان یا به عنوان پوششی در برابر تورم استفاده می‌کنند. از لحاظ تاریخی، دوره‌های تورم بالا برای قیمت طلا مثبت بوده است، زیرا سرمایه‌گذاران تمایل دارند ارزهای خود را به فلز زرد تبدیل کنند و همین موضوع به معنای افزایش تقاضا برای طلاست البته امسال به دلیل نرخ بهره بالا این اتفاق نیفتاد.

نکته دیگر جهانی که روی قیمت طلا تاثیر می‌گذارد، بروز جنگ و نااطمینانی‌های شدید اقتصادی و سیاسی است. به همین دلیل هم در دوران کرونا شاهد رشد چشمگیر قیمت طلا در بازار جهانی بودیم. سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی اقتصادهای پیشرفته در کنترل تورم نیز عامل کلیدی دیگری در تغییر قیمت طلا به شمار می‌آید. طلا به عنوان یک کالای قابل مبادله با دلار آمریکا قیمت می‌خورد. هنگامی که ارزش دلار آمریکا در برابر ارزی افزایش می‌یابد، طلا برای ساکنان آن کشور گران‌تر می‌شود.

از سوی دیگر، وقتی قیمت دلار در برابر ارزی کاهش می‌یابد، قیمت طلا برای مردم آن کشور کاهش می‌یابد زیرا این فلز برای خریداران کشورهای دیگر ارزان‌تر می‌شود. اگر سیاست پولی بانک مرکزی اقتصادهای پیشرفته این باشد که برای مقابله با تورم دست به بالا بردن نرخ بهره بزنند، به معنای آن است که پول آن کشورها ارزش بالاتری پیدا می‌کند و مردم دنیا می‌توانند اوراق قرضه این کشورها را که ریسک ندارد، بخرند. بنابراین طلا در شرایط بالا گزینه‌ای کمتر جذاب می‌شود. البته با تمام شدن این سیاست پولی در مورد بالا بردن نرخ بهره، قیمت جهانی طلا امکان بالا رفتن پیدا می‌کند. طلا همچنین برای ساخت جواهرات نیز استفاده می‌شود و به ویژه در هند ساخت جواهرات، رونق زیادی دارد. زمانی که تقاضای چین و هند برای طلا افزایش یابد، قیمت جهانی این فلز گرانبها نیز تاثیر خواهد پذیرفت.

تاریخچه رشد قیمت طلا در جهان

قیمت طلا در بازارهای جهانی از سال 1975 تا سال 2022 در سه مقطع زمانی رشد چشمگیری را تجربه کرده است. نخستین رشد ناگهانی قیمت طلا در این بازه زمانی 47 ساله در ابتدای دهه 70 میلادی بود. این اتفاق به دلیل شوک نفتی ناشی از ناآرامی در خاورمیانه و فروپاشی نظام برتون وودز بود.

دومین مقطع زمانی که قیمت طلا رشد بالایی را ثبت کرد به سال 2011 میلادی برمی‌گردد. بین سال‌های 2008 تا 2012 بحران مالی جهانی شکل گرفته بود و همین موضوع در سال 2011 موجب رشد چشمگیر قیمت طلا در بازار شد. سومین مقطع زمانی که قیمت طلا رشد چشمگیری را تجربه کرد، سال 2020 است. این اتفاق به دلیل پاندومی کرونا بود که در پی آن اقتصاد جهانی دچار مشکلاتی شد و برخی از تکانه‌های آن حتی هنوز هم دیده می‌شود. در نمودار زیر رشد قیمت طلا در جهان را در طول زمان مشاهده می‌کنید.

سال 2024 و پیش بینی آینده قیمت طلا

قیمت طلا در روزهای اخیر به بالاترین حد خود رسیده و از مرز 2000 دلار عبور کرده است. مسایل زیادی دست به دست هم داد تا این اتفاق بیفتد. به نظر می‌‎رسد در سال 2024 با کاهش نرخ بهره فدرال رزرو قیمت جهانی طلا تا حدودی رشد کند. در 13 مارس امسال، ANZ Research پیش‌بینی قیمت طلا را ارتقا داد و دلیل آن کاهش چرخه افزایش نرخ بهره فدرال رزرو و همچنین ضعیف‌تر شدن دلار بود. این گروه بانکی پیش‌بینی کرد که معامله این فلز گرانبها تا اواخر سال 2023 به 2000 دلار برسد و تا سپتامبر 2024 به 2075 دلار افزایش یابد. به نظر می‌رسد در صورت تغییرات نرخ بهره بانک‌های مرکزی اقتصادهای قدرتمند جهانی قیمت جهانی طلا رشد کند.

چطور در طلا سرمایه‌گذاری کنیم؟

گروهی از سرمایه گذاران همواره سعی می‌کنند طلا خریداری کنند و سرمایه خود را از تورم در امان نگه دارند. عده دیگری از سرمایه گذاران علاقه بیشتری به سرمایه گذاری کوتاه مدت در بازار طلا را دارند. بازار طلا و سکه به دلیل این‌که به شرایط اقتصادی و سیاسی به سرعت واکنش نشان می‌دهد، با نوسان قیمت روبرو است. اما درست به دلیل همین نوسانات، برخی از سرمایه گذاران می‌خواهند در کوتاه مدت هم از این نوسانات سود کسب کنند. البته این شیوه سرمایه گذاری ریسک بالاتری نسبت به سرمایه گذاری بلندمدت در طلا دارد.

به طور کلی برای سرمایه‌گذاری در طلا دو راه وجود دارد. راه اول که روش مستقیم است، همان خرید طلا و سکه از بازار است. این کار مزایا و معایب خاص خود را دارد. به عنوان مثال، نگهداری کردن از طلا و سکه فیزیکی همیشه خطر سرقت را به دنبال دارد. همچنین ممکن است در فرآیند خرید، جعل صورت بگیرد. کارمزد بالا و اجرت خرید طلای گرمی هم از دیگر مسایل موجود بر سر راه آن است. مزیت آن هم نقدشوندگی بالا و سریع آن است.

روش دوم خرید طلا، سرمایه گذاری در صندوق طلا است. واحدهای این صندوق‌ها با استفاده از کد بورسی قابل خرید هستند. در روش غیرمستقیم افراد واحدهایی از صندوق طلا را می‌خرند. این روش خرید طلا نیز مزایا و معایبی دارد. در این شیوه خریداران روی گواهی سپرده سکه طلا سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

در این شیوه امکان جعل و سرقت وجود ندارد اما برای نقدشوندگی باید آن را در ساعات کاری بورس به فروش برسانید که در این صورت تا رسیدن پول به حسابتان یک روز کاری زمان می‌برد. اما ویژگی بسیار مناسب آن، امکان سرمایه‌گذاری با پول کم در طلا است. با خرید صندوق طلا شما با حداقل 500 هزار تومان نیز می‌توانید در طلا سرمایه‌گذاری کنید. یکی از بهترین صندوق‎‌های طلا در کشور صندوق طلای کیان است که می‌تواند به حفظ ارزش پول‌تان کمک کند.

چگونه با خبر شویم که قیمت جهانی طلا افزایش یا کاهش می‌یابد؟

یکی از گزینه‌هایی که می‌توان از طریق آن متوجه شد که بازار جهانی طلا آیا روند صعودی به خود می‌گیرد یا خیر، رصد کردن اخبار مربوط به تقاضای طلا در جهان است. همان‌گونه که گفته شد بازار داخلی ایران متاثر از بازار جهانی طلا است و قیمت جهانی فلز زرد می‌تواند بر قیمت طلا در ایران تاثیر بگذارد. از سوی دیگر، افت قیمت طلا در بازار جهانی ممکن است اثر منفی بر قیمت طلا در داخل بگذارد البته به شرطی که ارزش دلار در برابر ریال روند معکوسی طی نکند. قیمت جهانی طلا را می‌توان در سایت‌های معتبر خارجی و حتی داخلی مشاهده کرد.

چه ساعاتی از روز مناسب خرید و فروش طلا است؟

طلا فروشی‌ها در ساعات اولیه روز باز نیستند و معمولا چند ساعت بعد از شروع کار رسمی فعالیت خود را آغاز می‌کنند. به همین دلیل هم قیمت روز طلا را با فاصله زمانی قرار می‌دهند تا قیمت بازار به صورت کامل مشخص شود. بنابراین اگر شخصی می‌خواهد طلا خریداری نماید بهتر است این کار را بعدازظهر انجام دهد که قیمت بازار کاملا مشخص شده باشد و دچار ضرر زمانی خرید طلا نشود. البته این در شرایطی است که بازار روند ملایمی داشته باشد و هیجان خرید و فروش در مردم وجود نداشته باشد.

چه زمانی طلا را بفروشیم؟

زمان بهینه برای فروش طلا موقعی است که چشم‌انداز دلار برای مدتی نسبتا طولانی نزولی یا دست کم ثابت باشد و تورم داخلی نیز تثبیت شده به نظر برسد. علاوه بر این، زمانی برای فروش طلا بهتر است که شرایط جهانی به نحوی باشد که قیمت اونس طلا ثبات نسبی داشته باشد.

جمع‌بندی: قیمت خرید طلا چه زمانی به صرفه است؟

در بالا به عوامل قیمتی تاثیرگذار بر طلا اشاره کردیم. بنابراین در جواب این سوال که «قیمت خرید طلا چه زمانی به صرفه است؟» می‌توان گفت اگر گمان می‌کنید قیمت دلار در برابر ریال افزایش خواهد یافت، تورم کشور افزایش می‌یابد یا قیمت جهانی طلا به دلایل مختلفی صعودی است، طلا و صندوق‌های طلا می‌توانند گزینه معقولی برای سرمایه‌گذاری باشند. اما اگر قیمت جهانی طلا نزولی است و مهمتر از آن ثبات اقتصادی در کشور وجود دارد و تورم یا نرخ دلار روندی کاهشی دارند، خرید طلا چندان توصیه نمی‌شود.