منظور از سبد سهام چیست؟

بازار سهام یکی از جذاب‌ترین بازارهای سرمایه بوده و هست. بسیاری از ما برای شروع یک سرمایه گذاری پرسود و البته هیجان انگیز به بازار سهام ورود می‌کنیم. بی شک همه ما علاقه داریم که با ریسک هر چه کم‌تر سرمایه گذاری خود را در سهام شروع کنیم.

به همین خاطر اولین و مهم‌ترین قدمی که باید برداریم و به خوبی آن را تعیین کنیم، سبد سهام است. اگر بخواهیم در آینده میان‌مدت یا بلندمدت سرمایه گذاری پرسودی در این بازار مالی داشته باشیم باید مفهوم سبد سهام را به خوبی درک کنیم و جزئیات آن را به خوبی یاد بگیریم. سعی داریم هر آن چه که در باب این موضوع مهم وجود دارد را در ادامه بررسی کنیم.

سبد سهام چیست؟

خیلی ساده می‌توان این طور تعریف کرد که سبد سهام، به همان پرتفو (مجموعه دارایی ما از سهام شرکت‌های مختلف) می‌گویند که هر روز آن را رصد می‌کنیم و سهام خریداری شده خود را در آن می‌بینیم. همان‌طور که وقتی در فروشگاه خرید می‌کنیم، اقلام و اجناس خریداری شده‌مان را در سبد می‌گذاریم، در فضای سرمایه گذاری آنلاین نیز اقدام به خرید و فروش سهام در سبد سهام خود می‎‌کنیم.

همان‌طور که ترکیب سبد خرید شما را در یک فروشگاه یا مغازه اقلام روزمره و رنگارنگ تشکیل می‌دهد، سبد سهام نیز با توجه به بودجه‌ای که شما برای خرید سهام اختصاص داده‌اید از انواع مختلف سهام تشکیل می‌شود. البته گاهی ممکن است عده‌ای از ما تنها یک یا دو سهم در سبد خود داشته باشیم و گاهی هم می‌بینیم که برخی از دوستان و یا حتی خود ما سبد سهام را تا حدی از سهام مختلف پر کرده‌ایم که مدیریت و بررسی بعضی از این سهام را فراموش می‌کنیم.

باید گفت که نه افراط در مسیر سرمایه گذاری مناسب است و نه تفریط. رعایت تعادل و تنوع و این که اصلا چگونه سبد خود را تشکیل دهیم اولین و مهم‌ترین گامی است که در مسیر سرمایه گذاری در بورس برمی‌داریم.

چگونه سبد سهام خود را تشکیل دهیم؟

این که بهتر است هر چه زودتر بعد از دریافت کد بورسی و احراز هویت دست به کار خرید سهام و تشکیل سبد سهام شویم جای خود دارد. اما مهم‌تر از همه این است که بدانیم چگونه باید این قدم‌های اولیه را برداریم که خاطره تلخی از روزهای اول ورود به بازار سهام پیدا نکنیم. اول از همه برای تشکیل سبد سهام – به ویژه اگر غیر حرفه‌ای بازار بورس هستیم – نباید عجله کنیم.

در مواقعی که عطش خرید سهام در ما شعله می‌کشد به ما پیشنهاد می‌شود که فعلا تا زمانی که به تحلیل درستی از بازار و سهام مختلف نرسیده‌ایم به خرید عرضه اولیه مشغول باشیم. این پیشنهاد برای شروع توصیه خوبی است؛ چرا که با توجه به تجربیات ثابت شده که عرضه اولیه در بیش‌تر مواقع سودآور بوده است. اما بالاخره باید از این لاک منطقی و البته تدافعی در بازار بورس بیرون بزنیم و سراغ خرید سهام دیگر برویم.

اما چطور؟ یکی از مهم‌ترین ابزارها برای این که بدانیم چه سهمی را وارد سبد سهام خود کنیم تحلیل است. باید به خوبی سهم موردنظر را زیر نظر بگیریم و با گزارش‌های معتبر از وبسایت‌های معتبر مانند TSETMC، کدال و رهاورد به این نتیجه برسیم که آن سهم پیشینه و عملکرد خوبی داشته است یا خیر.

البته گفتنی است که قبل از انتخاب سهام باید سنجش ریسک کرد و فهمید که جزو سرمایه گذاران ریسک پذیر هستید یا ریسک گریز. بعضی اوقات با خرید سهامی رو به رو می‌شوید که ممکن است در کوتاه مدت بازدهی خوبی داشته باشد اما در بازه زمانی طولانی‌تر دچار نزول شوند. گاهی افراد بر اساس ریسک پذیر بودن‌شان ترجیح می‌دهند که سبد سهام خود را با سهم‌های پرریسک پر کنند. برخی نیز سهم‌های کم‌ریسک را ترجیح می‌دهند.

عوامل مؤثر بر تشکیل سبد سهام

چند عامل مؤثر وجود دارد که در تشکیل سبد سهام بسیار مهم هستند. اولین عاملی که کمی قبل‌تر با هم بررسی کردیم، همان ریسک پذیری و ریسک گریزی افراد است. بسیاری از افرادی که بر این اساس اقدام به خرید سهم می‌کنند بر اساس یکی از این دو ویژگی اقدام می‌کنند. افرادی که ریسک گریز هستند اغلب به سراغ سهام ارزنده‌ای می‌روند و روند رشدشان یکدست اما پایدار است و کم‌تر دچار نوسان قیمت می‌شوند.

اما افرادی که ریسک پذیر هستند ترجیح می‌دهند به سراغ سهام هیجانی بروند که بازار برای مدتی روی آن‌ها متمرکز شده اما سوددهی هیجانی‌شان آن قدرها هم طول نمی‌‎کشد. عوامل دیگر نیز باز به انتخاب و نوع علاقه فرد سرمایه گذار مرتبط می‌شود. گاهی فرد علاقمند است که در حوزه صنایع مختلف بنا به تخصصی که دارد سهام بخرد و تشکیل سبد سهام بدهد.

انواع سبد سهام

بهتر است بگوییم که انواع سبد سهام از لحاظ ریسک به چه شکل است؟ برخی از انواع سبد سهام را مستعد رشد می‌دانند. این دسته از سبدها تشکیل شده از سهامی است که به عمد برای رشد هر چه سریع‌تر سرمایه انتخاب می‌شوند که به اصطلاح به آن‌ها (Growth Portfolio) می‌گوییم. گفتنی است که این دست سبدها تشکیل شده از سهام پرریسک هستند.

از دیگر انواع سبد باید به سبد سهام درآمدی یا (Income portfolio) اشاره کنیم. این دست سبد سهام معمولا از سهامی تشکیل شده‌ که ریسک کم‌تری دارند و بهترین گزینه برای کسانی است که به دنبال شرکت‌هایی با بازده منظم می‌گردند و می‌خواهند از تشکیل سبد سهام خود و بازده آن درآمد ماهیانه کسب کنند.

سبد سهام در صندوق های سهامی

جدا از پرتفو که به توضیح آن خواهیم پرداخت، گفتنی است که صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی دارای انواع هستند و هر کدام از آن‌ها در تشکیل سبد سهام با عملکرد و هدف مشخصی عمل می‌کنند. به عنوان مثال صندوق شاخصی هم‌وزن کیان بر اساس سهامی که هم وزن هستند و بر اساس شاخص هم‌وزن اقدام به تشکیل سبد سهام می‌کند. در حالی که صندوق‌های سهامی مانند صندوق آوای سهام کیان و صندوق آهنگ سهام کیان با هدف بازدهی بر اساس سهام منتخب اقدام به تشکیل سبد سهام از صنایع موردنظر که به بررسی آن‌ها پرداختند می‌کنند.

نحوه مدیریت پرتفو چگونه است؟

باز به توضیح مهم‌ترین نکته برای ورود به بازار سهام و موفق بودن در آن برمی‌گردیم. این که چگونه باید سبد سهام خود یا همان پرتفوی شخصی‌مان را هدایت کنیم. باید با خود صادق باشیم؛ یعنی اگر وقت و دانش کافی برای تحلیل سهام برای تشکیل سبد سهام داریم، وقت را تلف نکنیم و سریع دست به کار شویم. اما اگر این دو عامل مهم یعنی همان دانش و وقت کافی را برای مطالعه و تحلیل روزانه سهام نداریم، پس بهتر است به سراغ روش غیرمستقیم سرمایه گذاری در بورس برویم. روش غیرمستقیم یعنی سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری.

در میان انواع صندوق‌ها، صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی می‌توانند بهترین گزینه برای مخاطبان بازار سهام باشند. همان طور که گفتیم تشکیل سبد سهام مناسب برای شروع سرمایه گذاری در بورس بسیار اهمیت دارد. صندوق های سهامی با توجه به پشتیبانی یک تیم متخصص به نام ارکان صندوق و تحلیل روزانه سهام موجود در سبد صندوق و دیگر سهام بازار، می‌توانند بهترین گزینه‌ها را از میان تمام سهام انتخاب کنند و ما را نیز منتفع کنند. پس اگر وقت و دانش کافی برای بررسی سهام موجود در بازار را نداریم، سرمایه گذاری در این صندوق‌ها کار را برای ما راحت می‌کند و دیگر نیازی به تحلیل روزانه خودمان و اختصاص دادن وقت نداریم.

انواع چیدمان در سبد سهام

سبد سهام با اهداف و سبک‌های مختلفی تشکیل می‌شوند. از مهم‌ترین انواع چیدمان سبد سهام می‌توان به سبد دفاعی و یا کم خطر و سبد تهاجمی و پرخطر اشاره کرد. در نوع دفاعی، سرمایه گذار به دنبال بازدهی در بلند مدت است و به همین خاطر تلاش می‌کند تا هوشمندانه‌تر اقدام به انتخاب سهام کند. سبد سهام تهاجمی به سفته بازان مربوط می‌شوند که بر اساس شایعات و اخبار به دنبال ریسک و بازدهی بالا اقدام به تشکیل سبد می‌کنند.

مزایای سبد سهام

یا به عبارتی؛ تمام تخم مرغ‌های‌تان را در یک سبد قرار ندهید. به این معنی که مزایای سبد سهام از مهم‌ترین آن‌ها یعنی تنوع در سرمایه گذاری شروع می‌شود. اگر به مفهوم سبد در عبارت «سبد سهام» دقت کنیم، متوجه می‌شویم که منظور از سبد همان وسیله‌ای است که در زمان خرید تمام خریدهای‌مان را در آن قرار می‌دهیم.

بنابراین باید برای انتخاب هر چه که قصد خرید داریم دقت به خرج دهیم. تنوع این که چه محصولاتی را نیاز داریم، این که از کدام چه میزان خرید کنیم باعث می‌شود تا سبد سهام با هوشمندی تشکیل شود و در شرایط مختلف بازار سرمایه، بهترین واکنش را به بازار داشته باشد. تشکیل سبد سهام بنا بر بازه زمانی هم یکی دیگر از مزایای داشتن سبد سهام است. این‌که هدف‌مان از سرمایه گذاری در سهام بلند مدت یا کوتاه مدت باشد هم در انتخاب سهام‌مان تاثیر دارد.