سفته بازی چیست و سفته باز چه کسی است؟

یکی از اصطلاحاتی که در میان فعالان بازار سرمایه وجود دارد و گاهی به گوش می‌رسد، همین عبارت "سفته بازی" و یا "سفته باز" است. اما باید گفت که میان آن چه که ما فکر می‌کنیم تا این اصطلاح در بازار بورس اختلاف بسیاری وجود دارد. درست شنیده‌اید. در بازار بورس، عملی به نام سفته بازی و شخصی به نام سفته باز وجود دارد. سفته بازان اشخاصی هستند که با ریسک بسیار زیادی به فعالیت‌های اقتصادی در بازار بورس می‌پردازند. اما برای آشنایی با این اصطلاح فعال در بازار سهام نیاز به توضیح و تشریح بیش‌تری داریم که سفته بازی چیست؟

سفته بازی چیست و به چه عملی سفته بازی می گویند؟

افرادی که به نام سفته باز در بازار بورس فعالیت می‌کنند با ریسک بسیار بالایی وارد معاملات این بازار می‌شوند. این معاملات ممکن است به قیمت از دست رفتن کل مبلغ سرمایه گذاری شده شود اما موضوع مهم در مورد سفته بازان این است که آن‌ها به شدت نسبت به حوزه سرمایه گذاری که در آن فعال هستند تسلط دارند و به خاطر آگاهی‌شان معمولا بدون ضرر و با سودهای هنگفت از معامله خارج می‌شوند.

در سفته‌بازی به طور کلی مقداری پول نگه داشته می‌شود تا در فرصت مناسب فرد اقدام به خرید یک گزینه برای سرمایه‌گذاری کند. این عمل در بازار سهام به ورود سرمایه و نقدینگی بالای سفته بازان گفته می‌شود. سفته بازان با ورود سرمایه به سراغ خرید سهامی می‌روند که از قبل به نوسان گیری و تحلیل آن‌ها پرداخته‌اند. با ورود سفته بازی به بازار سهام، ارزش سهام موردنظر بالاتر از ارزش قیمتی آن به طور فزاینده‎‌ای بیش‌تر می‌شود.

سفته بازها چه کسانی هستند؟

همان‌طور که گفتیم افرادی که سفته بازی را انجام می‌دهند سفته باز نام دارند. این دست از افراد با ورود کل سرمایه خود وارد بازار می‌شوند. سفته بازان با قرار دادن بخشی از سرمایه خود اقدام به خرید سهام می‌کنند و باعث افزایش قیمت آن می‌شوند. یکی از نشانه‌هایی که می‌توان از طریق آن به حضور سفته بازها در یک سهم پی برد همین افزایش رقم سهم است.

بعد از این که قیمت سهم به وسیله صف خریدی که این افراد تشکیل داده‌اند به بالاترین حد ممکن رسید، اقدام به فروش صورت می‌گیرد؛ در نتیجه همان طور که قیمت سهم موردنظر با سرعت بالا رفته است به همان شدت پایین می‌آید. در مورد سهام بنیادی باید گفت که این خرید و فروش‌ها چندان تاثیری بر قیمت آن‌ها نمی‌گذارد و تقریبا همان روال عادی خود را طی می‌کنند.

تبعات و حد و مرز در سفته بازی

گفتنی است که حضور سفته بازان باعث اتفاقاتی هم در بازار می‌شود که چندان مورد پسند معامله گران و سهام داران نیست. یکی از اتفاقاتی که باعث آن را سفته بازی‌های بی حد و مرز می‌دانند به وجود آمدن حباب‌های قیمتی است. گاهی افزایش قیمت تا به اندازه‌ای بالا می‌رود که باعث به وجود آمدن حباب‌های قیمتی می‌شود.

البته بعضی از سهم‌ها نیز در مجاورت این حباب‌ها به شدت دچار کاهش قیمت می‌شوند. می‌توان گفت که حضور سفته بازان باعث به وجود آمدن بی اعتمادی در بازار می‌شود. تاثیرات مخرب سفته بازی به فرآیند نوسانات سنگین نیز منتهی می‌شود. متاسفانه به دلیل وجود چنین فعالیتی در بازار بورس، سهام بسیاری از شرکت‌های کوچک بازیچه دست سفته بازها می‌شود و در نهایت این سهام منجر به سقوط می‌شوند.

رهایی از دام سفته بازان

ممکن است در حال معامله بعضی از سهامی که داریم به این موضوع برخورده باشیم که سهم یا تعدادی از سهام موجود در پرتفو شخصی و یا در تابلوهای بورسی با رشد قیمت غیر قابل توجیه همراه شده باشند. در فاصله زمانی کوتاه می‌بینیم که تعداد فروشنده‌های آن سهم افزایش پیدا می‌کند. قیمت متوقف می‌شود و سهم موردنظر که با رشد قیمت غیرمنتظره همراه بوده است به طور کامل در دست شخص و یا تعداد محدودی از افراد افتاده باشد.

این اشخاص همان سفته بازان هستند و توانسته‌اند سهامی که مدنظر دارند را با این شیوه از دست بسیاری از سرمایه گذاران بازار سهام خارج کنند. این اتفاق باعث می‌شد تا سرمایه گذاران به طور ناخودآگاهانه اقدام به فروش سهام به این سفته بازان کنند. به طور معمول، افرادی که از دانش و زمانی کافی برای تشکیل پرتفو و سرمایه گذاری مستقیم در بورس برخوردار هستند شروع به تحلیل و خرید و فروش سهام می‌کنند.

اما جالب است بدانیم برای این‌که در دام سفته بازان بازار سهام نیافتیم نیاز به تیمی تحلیل‌گر که مسلط به قسمت بزرگی از بازار سهام هستند داریم. می‌‎شود گفت که تشکیل تیم و گروهی از مشاوران برای هر فرد نه مقرون به صرفه است و نه کاری عاقلانه به نظر می‌رسد. بنابراین باید به دنبال پاسخ مناسب به این سوال بود که برای رهایی از دام سفته بازان - هر چند سرمایه گذار حرفه‌ای بازار سهام باشیم - باید چه شیوه‌ای را به کار بگیریم؟

سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس

تسلط در قسمت‌های متنوع بازار سهام و شناخت واکنش‌ها و نوساناتی که در بازار سهام اتفاق می‌افتد می‌تواند به طور مستقیم بر خرید و فروش سهام ما تاثیر بگذارد و با تمام هوشیاری‌مان باعث متضرر شدن‌مان شود. گفتنی است که سرمایه گذاران حرفه‌ای برای این‌که بتوانند سرمایه گذاری در سهام خود را با وسعت دید بسیار بزرگ‌تری از آن‌چه که می‌دانند انجام دهند به سراغ سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس می‌روند.

برای انجام این نوع سرمایه گذاری در سهام می‌توان از ابزار مالی نوینی به نام صندوق سهامی بهره‌مند شد. صندوق های سهامی با داشتن متخصصین و تحلیل‌گرهای بازار سهام به طور لحظه‌ای برای دارایی سرمایه گذاران خود در سبد متشکلی که دارد برنامه‌ریزی می‌کند و از افتادن در دام سفته بازان و دیگر اتفاقات بازار سهام فاصله می‌گیرد.

ممکن است بتوان به تنهایی اقدام به تحلیل‌های درستی کرد و معامله مناسبی در بازار سهام انجام داد. اما موضوع این است که برای دستیابی به تسلط و دید کافی به بازار سهام باید سرمایه خود را در ابزار مالی مناسبی مانند صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی قرار داد که با توجه به تجربه‌‎هایی که از بازار سهام به دست آورده‌اند بتوانند بهترین واکنش را در زمان‌های مختلف داشته باشند و از سرمایه‌مان محافظت کنند.