صندوق سرمایه گذاری خصوصی چیست؟

کسب و کارهای بسیاری را می‌شناسیم که به خاطر نداشتن سرمایه کافی نتوانسته‌اند ایده‌های هر چند ناب‌شان را جامه عمل بپوشانند. نیاز مالی و جایی که بتواند به عنوان تامین کننده مالی این نیاز مهم را برای شروع و یا تداوم یک کسب و کار برطرف کند حکم کیمیا را دارد.

گفتنی است که به خاطر نبود سرمایه گذاران قابل اعتماد یا نهادهای مالی مناسب، یافتن منبعی برای تامین مالی کسب و کارها به همان میزان دشوارتر می‌شود. در این میان ابزار نوین مالی مانند صندوق سرمایه گذاری خصوصی (Private Equity) به عنوان تامین کننده مالی مورد اعتماد به کمک کسب و کارها می‌آید تا بتوانند نیازهای مالی خود را تامین کنند.

این نوع صندوق از انواع صندوق‌های سرمایه گذاری با علامت اختصاری (PE) شناخته می‌شود. با این حساب نیاز داریم تا با صندوق سرمایه گذاری خصوصی و ویژگی‌های آن آشنا شویم.

تعریف صندوق سرمایه گذاری خصوصی

با آن‌چه که از صندوق سرمایه گذاری خصوصی متوجه شدیم جالب است بدانیم که عملکرد و ساختار آن به چه شکل است. عملکرد این صندوق به این شکل است که قسمتی از سهام شرکت‌های خصوصی و کسب و کارها را می‌خرند و به تملک خود درمی‌آورند و در بازه زمانی مشخصی آن را می‌فروشند یا به عبارتی واگذار می‌کنند.

با این نوع عملکرد به کمک آن شرکت یا کسب و کاری می‌روند که برای تامین نیازهای مالی خود به سرمایه گذار یا ابزار مالی و نهاد سرمایه گذاری نیازمند است.

صندوق سرمایه گذاری خصوصی با نوعی از مشارکت محدود و با تشکیل سبد سرمایه ثابت فعالیت خود را شروع می‌کند. به این معنی که سرمایه گذارانی که سرمایه خود را در سبد صندوق سرمایه گذاری خصوصی قرار می‌دهند، به میزان قابل توجهی از سهام شرکت‌های خصوصی و کسب و کارهای مورد نظری که صندوق دارد، آگاه هستند. البته سهامی هم در سبد صندوق هستند که سرمایه گذاران از آن‌ها بی‌اطلاع هستند. به این قسمت سبد صندوق (blind pool) می‌گویند.

واحدهای سرمایه گذاری صندوق خصوصی

با توجه به عملکرد صندوق خصوصی این باور ممکن است در ما شکل بگیرد که واحدهای سرمایه گذاری آن برخلاف دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری برای کسانی که می‌خواهند سرمایه گذاری کنند، در دسترس نیست.

گفتنی است تصمیماتی در ساختار این صندوق گرفته شده تا برای بیش‌تر شدن میزان نقدشوندگی واحدهای آن سرمایه گذارانی که قصد فروش واحدهای صندوق را دارند بتوانند راحت‌تر به معامله بپردازند و به این ترتیب حضور سرمایه گذارانِ خواهان سرمایه گذاری در این صندوق بیش‌تر شود و نقدینگی در سبد صندوق خصوصی بیش‌تر شود.

شرکت PE

همان‌طور که اشاره شد برخی سرمایه گذاران برای خرید واحدهای صندوق خصوصی اقدام می‎‌کنند. به طور معمول این دست سرمایه گذاران، شرکت PE نامیده می‌شوند.

این نوع شرکت از متخصصینی تشکیل می‌شود که در انجام استراتژی‌های خطرپذیر و رشدی مهارت دارند. این شرکت‌ها اقدام به جمع‌آوری صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی می‌کنند و از طریق شخصیت‌های حقوقی اقدام به مدیریت سرمایه می‌کنند. نکته قابل توجه در مورد شرکت PE این است که سمت‌های کلیدی و مدیریتی را در تمام صندوق‌هایی که خودش تاسیس می‌کند بر عهده می‌گیرد. این قسمت مهم را که مدیریت به عهده می‌‎گیرد شریک مدیریتی یا GP نام دارد.

شرکای LP

LP ها و سرمایه گذاران همان افرادی هستند که قسمت عمده سرمایه سبد صندوق سرمایه گذاری خصوصی را تامین می‌کنند. این سرمایه گذاران مشارکتی غیرفعال در صندوق دارند. به این معنی که تعهدات هر کدام از سرمایه گذاران یا همان شرکای LP به اندازه سرمایه‌ای است که در صندوق قرار داده‌اند. حالا این سوال پیش می‌آید که این نوع سرمایه گذاران به طور معمول چه کسانی یا نهادهایی هستند؟

در پاسخ باید گفت که صندوق‌های بازنشستگی خصوصی و عمومی، بیمه‌ها، خیریه‌ها، شرکت‌ها و بانک‌ها و حتی افراد ثروتمند و فراصندوق‌ها از LPها هستند. این شرکا نمی‌توانند در عملکرد روزانه یا مدیریت صندوق‌هایی که در آن‌ها سرمایه گذاری کرده‌اند دخالتی داشته باشند.

این نوع از سرمایه گذاران متعهد به فراهم کردن سرمایه لازم برای صندوق در زمان فراخوان هستند و در زمان خروج از سرمایه گذاری، در برابر سهمی که در صندوق دارند، بازده موفقی از سرمایه گذاری‌هایی که در صندوق سرمایه گذاری خصوصی انجام داده‌اند دریافت می‌کنند.

شریک مدیریتی GP

پیش‌تر به شریک مدیریتی GP اشاره کردیم. از وظایف اصلی که شریک مدیریتی بر عهده دارد این است که هر آن‌چه که به مدیریت صندوق مرتبط است را به عنوان نوعی متولی و امانت‌دار بر عهده بگیرد. البته این امکان وجود دارد که شریک مدیریتی GP قسمتی از وظایف خود را به تیم سرمایه گذاری یک شرکت PE واگذار کند.

فعالیت صندوق سرمایه گذاری خصوصی

در یک جمع بندی می‌توان گفت که فعالیت صندوق سرمایه گذاری خصوصی جمع‌آوری منابع مالی و سرمایه گذاری در سهام شرکت‌هایی است که موضوع فعالیت آن‌ها از قبل برای صندوق مشخص شده است.

صندوق برای به انجام رساندن اهداف مورد نظر و اجرای سیاست‌های مالی اقدام به این نوع سرمایه گذاری در سهام شرکت‌ها می‌کند و بعد از به نتیجه رسیدن اهداف از سهام شرکت‌های موردنظرش خروج می‌کند.

ویژگی‌های صندوق سرمایه گذاری خصوصی

آشنایی با صندوق سرمایه گذاری خصوصی مشخص می‌کند که ویژگی‌هایی هم شامل حال آن می‌شود. مدیریت حرفه‌ای سرمایه‌ها در ابعاد بزرگ و کوچک، مسئولیت محدود با مبلغ سرمایه گذاری شده، دیدگاه بلندمدت و مدیریت ریسک از ویژگی‌های صندوق سرمایه گذاری خصوصی است.