صندوق در صندوق چیست؟ (فرا صندوق)

شاید تا حالا عروسک‌های روسی زیبا و معروف «ماتریوشکا» را دیده باشید. این عروسک‌ها تو در تو هستند و هر کدام داخل دیگری قرار می‌گیرد. بزرگترین عروسکی که در بیرون قرار می‌گیرد، سایرین را در درون خودش جای داده است. در دنیای سرمایه‌گذاری و صندوق‌ها هم چنین ماتریوشکایی وجود دارد. صندوق در صندوق یا به عبارتی فراصندوق مشابه همین عروسک‌های تو در تو است و ابزار مناسبی برای سرمایه گذاری به حساب می‌آید. قبلا نام صندوق سهامی، درآمدثابت، مختلط و صندوق اهرمی را شنیده‌اید و در مطالب دیگر آنها را به شما معرفی کرده‌ایم. نام فراصندوق در این میان تا حدی ناآشنا مانده است که در این مطلب قصد داریم تا با تمام زوایای آن آشنا شویم.

صندوق در صندوق چیست؟

در ابتدای مطلب به عروسک‌های ماتریوشکا و شباهت آنها با برخی از ابزار سرمایه‌گذاری اشاره کردیم. طور دیگری هم می‌شود به این گزینه نگاه کرد. در واقع برخی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری «تلفیقی» از گزینه‌های دیگر هستند. کلمه تلفیق را در ابعاد دیگری از فعالیت‌های انسانی شنیده‌ایم؛ مانند موسیقی تلفیقی یا هنرهای بصری تلفیقی. در جهان سرمایه گذاری هم ابزار سرمایه گذاری صندوق در صندوق (فراصندوق) به نوعی تلفیقی به حساب می‌آید. در انگلیسی به این صندوق (Fund of Funds) یا به اختصار (FOF) می‌گویند. سبد متشکل این صندوق از پرتفوی چند صندوق دیگر تشکیل می‌شود. به این معنی که فرا صندوق در سایر صندوق‌ها سرمایه گذاری می‌کند و سبد خود را از سبدهای دیگر انواع صندوق های سرمایه گذاری تشکیل می‌دهد. یکی از بهترین اتفاقاتی که می‌‎تواند در مسیر سرمایه گذاری برا هر فرد سرمایه گذار بیفتد، این است که از نتایج تجربه افراد باتجربه و مجرّب بهره‌مند شود و عصاره آن‌چه که به دست آورده‌ است را مبنای سرمایه گذاری خود قرار دهد. فراصندوق نمونه بارزی از همین قابلیت است.

صندوق در صندوق ها چگونه کار می کنند؟

فعالیت اصلی فراصندوق که آن را از دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری متمایز می‌کند این است که صندوق در صندوق یا همان فراصندوق تلاش می‌کند تا بهترین پرتفوها را در بهترین صندوق‌های سرمایه گذاری پیدا کند و سبد خود را از بهترین‌ها تشکیل دهد. این شیوه که جزو سرمایه گذاری‌های غیر مستقیم به حساب می‌آید می‌تواند جایگزین خوبی برای سرمایه نقد افراد باشد. صندوق در صندوق‌ها (FOF) دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام از انواع آن بنا بر ساختار و اهداف خود اقدام به تشکیل پرتفوی خود می‌کند.

صندوق در صندوق (فراصندوق) در دسته صندوق سرمایه گذاری مشترک قرار می‌گیرد.

انواع صندوق در صندوق (فراصندوق)

می‌توان از طریق اساسنامه و امیدنامه انواع صندوق‌ها و فراصندوق‌ها به اهداف و استراتژی و نوع آن‌ها پی برد. در مورد انواع صندوق در صندوق باید گفت ممکن است صندوق دسته خاصی را مشخص نکند و توان سرمایه گذاری در هر نوع از فراصندوق به یک اندازه تنظیم شده باشد. با همه احوال این صندوق در دنیا به 5 دسته تقسیم می‌شود؛

1. فراصندوق‌های سرمایه گذاری پوشش ریسک (Hedge Fund FOF)

2. فراصندوق‌های امانت‌داری سرمایه گذاری (Investment Trust FOF)

3. فراصندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی (Private Equity FOF)

4. فراصندوق‌های سرمایه گذاری مشترک (Mutual Fund FOF)

5. فراصندوق‌های سرمایه گذاری خطر پذیر (VC FOF)

نحوه سرمایه گذاری صندوق در صندوق ها

نحوه سرمایه گذاری در صندوق در صندوق‌ها یا همان فراصندوق‌ها به شیوه‌های مختلف امکان‌پذیر است. می‌توان نحوه سرمایه گذاری فراصندوق را با توجه به حد نصاب ترکیب‌های دارایی این نوع صندوق سرمایه گذاری به شکل زیر دسته بندی کرد؛

1. واحدهای منتشر شده از طرف صندوق‌های موجود در اوراق بهادار با درآمد ثابت با حداکثر 50% درصد از کل دارایی‌های صندوق.

2. سرمایه گذاری در واحدهای صندوق با حداقل 85% از کل دارایی‌های صندوق.

3. واحدهای منتشر شده از طرف یک صندوق با حداکثر 30% از تعداد واحدهای صندوق سرمایه پذیر که در اختیار سرمایه گذار است.

4. سپرده بانکی و گواهی سپرده بانکی با حداکثر 15% از کل دارایی‌های صندوق

5. سرمایه گذاری در واحدهای صندوق‌ها با حداقل 85% از کل دارایی‌های صندوق

مزایای صندوق در صندوق

اولین و مهم‌ترین مزیتی که فراصندوق در تمام انواع‌اش دارد این است که از تیمی حرفه‌ای برای انتخاب بهترین پرتفوها برای تشکیل سبد خود استفاده می‌کند. گرد آوردن سرمایه و استفاده آن‌ها برای خرید از بهترین پرتفوها نه تنها خیال سرمایه گذار را از آینده سرمایه گذاری‌اش آسوده می‌کند بلکه این امید را می‌دهد که بازدهی قابل توجهی از سرمایه گذاری انجام شده نصیب‌مان خواهد شد. بسیاری از مدیران صندوق‌های سرمایه گذاری برای تشکیل سبد به تحلیل اوراق بهادار می‌پردازند اما مدیر فراصندوق یک گام فراتر می‌رود و اقدام به تحلیل پرتفوی صندوق‌های دیگر می‌کند. البته صندوق در صندوق از مزایای دیگری هم برخوردار است؛

· اداره آسان

· امکان ورود به تمام صندوق‌های سرمایه گذاری

· مدیریت حرفه‌ای بورس

· معاف از مالیات

ریسک های صندوق در صندوق ها:

باید گفت که هر چند صندوق در صندوق‌ها از ساختاری انتخابی و هوشمندانه پیروی می‌کنند اما نباید ریسک را کنار گذاشت. معمولا عملکرد فراصندوق‌ها با کاهش ریسک در سرمایه گذاری همراه است اما با توجه به بالا و پایین شدن بازارها باید منتظر ریسک هم بود. از دسته ریسک‌های موجود در صندوق در صندوق می‌توان به 3 مورد زیر اشاره کرد؛

· ریسک نکول

· ریسک نوسان بازده بدون ریسک

· ریسک کاهش ارزش دارایی در صندوق‌ها

· ریسک نقدشوندگی

نکته؛ کارمزد صندوق در صندوق به صورت مضاعف است. به این معنی که یک بار کارمزد دریافت شده در صندوق محاسبه می‌شود و بار دیگر زمانی است که قرار باشد بر اساس اهداف و استراتژی، صندوق دیگری به صورت جداگانه از منبع سرمایه افراد سرمایه گذار به وجود بیاید. گفتنی است که این میزان کارمزد در برابر بازدهی و مزایای فراصندوق قابل چشم پوشی است.

نحوه سرمایه گذاری در صندوق در صندوق ها

انجام سرمایه گذاری در صندوق در صندوق‌ها یا فراصندوق‌ها بی شباهت به دیگر انواع صندوق‌های سرمایه گذاری نیست. فراصندوق‌ها از دو نوع قابل معامله و غیر قابل معامله تشکیل شده‌اند که هر دو بر اساس قاعده صدور و ابطال واحدهای سرمایه گذاری کار می‌کنند. این که ما کدام نوع را انتخاب کنیم بسته به اهداف و مسیر سرمایه گذاری‌مان دارد.