نسبت p/e چیست؟

در یک سال و نیم گذشته بورس وضع خوبی نداشته و بسیاری از سرمایه‌گذاران این بازار، به خصوص تازه‌واردان، با زیان روبرو شده‌اند. مواجه شدن با زیان دلایل بسیاری دارد اما یکی از علل اصلی آن کمبود آموزش و دانش سرمایه گذاران تازه وارد به آن بوده است. از سوی دیگر، بازار سهام در بلندمدت بهترین بازدهی را داشته است، بنابراین اگر قصد فعالیت در بورس را دارید، بهتر است با مفاهیم آن آشنا شده و دانش خود را در این خصوص تقویت کنید. یکی از پرکاربردترین مفاهیمی که در بورس شنیده می‌شود و بسیاری هنوز با آن آشنایی ندارند، نسبت p/e است. این نسبت اهمیت زیادی در تحلیل برای خرید سهام دارد. در ادامه این نسبت مهم را شرح می‌دهیم.

آشنایی با مفهوم p/e

نسبت p/e به زبان ساده عبارت است از نسبت قیمت سهم به سود هر سهم. در واقع، حرف p مخفف کلمه price به معنی قیمت و حرف e مخفف earning per share یا درآمد به ازای هر سهم است. اما این نسبت چه چیزی به ما می‌گوید؟ این نسبت به نوعی بیان می‌کند که یک سهم چقدر ارزنده است. به عبارت دیگر، p/e نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به ازای یک واحد سود سهم حاضرند چقدر در ازای آن پرداخت کنند. همچنین این نسبت به نحوی گویای انتظاراتی است که سرمایه‌گذاران از آینده یک سهم دارند. یک مفهوم دیگر که نسبت بالا به آن اشاره می‌کند، آن است که پس از خرید یک سهم چقدر زمان می‌برد تا سرمایه اولیه افراد برگردد. این نسبت در گزارش‌های شرکت‌ها درج می‌شود و مورد تحلیل کارشناسان بازار قرار می‌گیرد.

EPS چیست؟

در محاسبه نسبت p/e از eps نیز استفاده می‌شود. این عبارت به معنی پیش‌بینی درآمد هر سهم در سال مالی آتی است. محاسبه eps به این صورت است که سود شرکت را پس از این که مالیات از آن کم شد، بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم می‌کنند. در این صورت سود هر سهم محاسبه می‌شود. Eps به دو صورت وجود دارد: یکی eps پیش‌بینی شده و دیگری eps محقق شده. در مورد eps پیش‌بینی شده، می‌توان گفت مقدار سودی را نشان می‌دهد که یک شرکت می‌تواند در یک سال مالی خود بسازد. در واقع، این میزان تخمینی از عملکرد شرکت است و یک پیش‌بینی از شرایط آن ارائه می‌کند. شرکت‌ها معمولا در ابتدای سال مالی سود هر سهم خود را پیش‌بینی می‌نمایند. از سوی دیگر، eps محقق شده سودی است که شرکت توانسته به آن دست یابد.

یک مثال برای p/e

برای روشن شدن بحث، کار خود را با یک مثال ادامه می‌دهیم. فرض کنید درآمد به ازای هر سهم برای یک شرکت 300 ریال و قیمت سهم نیز به 1500 ریال رسیده باشد. در این صورت، p/e شرکت فوق برابر است با 5. یعنی سهامدار راضی است به ازای یک ریال سود از این سهم، 5 ریال بپردازد تا آن را بخرد.

کابرد نسبت p/e چیست؟

همان طور که گفتیم، یکی از معیارهای خوب برای ارزنده بودن یک سهم، نسبت p/e است. همان طور که می‌دانیم رشد یک شرکت به معنای افزایش سودآوری است و از این طریق در نسبت p/e نیز نمود پیدا می‌کند. اگر p/e یک سهم بسیار بیش از میانگین صنعتی باشد که آن شرکت در آن فعالیت می‌کند، به آن معناست که انتظار می‌رود این سهم در آینده رشد کند. اما این موضوع یک خطر هم دارد. در صورتی که انتظارات به هر دلیلی تحقق پیدا نکنند، قیمت سهم بالا می‌تواند به شدت کاهش یابد.

علاوه بر آنچه گفته شد، از این نسبت برای مقایسه سهم‌های مختلف و انتخاب یک سهم خوب می‌توان کمک گرفت. این کار به شما امکان می‌دهد گزینه‌هایی که فرصت خرید می‌دهند را شناسایی کنیم. به عنوان مثال، اگر p/e یک شرکت از میانگین آن برای شرکت‌های یک صنعت کمتر باشد، این سهم پتانسیل رشد و رسیدن به آن متوسط را دارد و باید آن را به خوبی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. اگر نسبت قیمت به درآمد 5 باشد و قیمت سهم به 1800 ریال رسیده باشد، از p/e سهم فراتر رفته و خرید آن منطقی و معقول نیست. از سوی دیگر، اگر قیمت به 1200 ریال برسد، خرید آن سهم منطقی و عقلایی است.

p/e بالاتر بهتر است یا پایین‌تر؟

نکته اول که باید به آن توجه کنیم این است که صرفا نباید بر اساس نسبت قیمت به درآمد سرمایه‎‌گذاری کنیم بلکه باید معیارهای دیگری را نیز در نظر بگیریم. با این حال، این نسبت دید خوبی به ما می‌دهد. بیایید به مثال قبل برگردیم. هر چه p/e بالاتر باشد، نشان می‌دهد به طور کلی چشم‌انداز خوبی برای یک سهم متصور است (البته به شرطی که تمام مولفه‌های آن از همه سو مورد بررسی قرار گیرد). در مورد p/e های کوچک، می‌شود گفت در طول زمان این شرکت‌ها سودشان کاهش می‌یابد. با این همه، از یاد نبرید علاوه بر شرکت، به صنعت فعالیت شرکت و موارد بنیادی سودسازی توجه کنید.

انواع p/e کدام اند؟

در سایت‌های معتبر، p/e به 3 دسته تقسیم شده است. این سه دسته عبارتند از p/e دنباله‌دار، p/e برآوردی و p/e میانگین. مورد اول یعنی p/e دنباله‌دار، به معنای آن است که خریداران به ازای هر یک ریال سود چند ریال می‌پردازند. مورد دوم با توجه به مواردی مانند نرخ بهره بانکی، میزان تورم و سود شرکت برآورد می‌شود و انتظاری است به آن معنا که در طول زمان سهام باید به این هدف دست پیدا کند. در واقع این نسبت در مورد دوم پیش‌بینی به حساب می‌‎آید. مورد سوم عبارت است از تقسیم قیمتی که یک سهم در حال حاضر دارد، تقسیم بر میانگین سودی که در 6 ماه قبل محقق شده و eps که برای شش ماه آینده پیش‌بینی شده است.

جمع‌بندی

در این مطلب با نسبت قیمت به درآمد هر سهم یا همان p/e آشنا شدیم. این نسبت در تحلیل‌های ما برای خرید کمک می‌کند و برای ما راهگشا است. با این همه، قبل از اقدام به خرید بهتر است دیدی همه جانبه نسبت به امور داشته باشید و از پارامترهای تکمیلی هم استفاده کنید.