همه چیز درباره خرید اوراق ارزی بانک مرکزی

تا امروز هرکسی در ایران اگر تمایل داشت در بازار ارز سرمایه گذاری کند و دلار بخرد، باید به صورت فیزیکی دلارهای مورد نیاز خود را از بازار آزاد تامین می‌کرد. البته در شرایطی هم امکان خرید به صورت ارز مسافرتی یا توافقی وجود داشت.

اما حالا بانک مرکزی قصد دارد ابتکاری در بازار دلار به خرج دهد. دلیل اینکه بسیاری از افراد جامعه قصد دارند در بازار دلار سرمایه‌گذاری کنند این است که به دنبال بازاری هستند که سرمایه‌های آنان را در برابر تورم افسار گسیخته در امان نگه دارد.

در ماه‌های اخیر به دلیل اینکه دلار با افزایش قیمت نسبتا قابل توجهی روبرو شده، بانک مرکزی سیاستی را اتخاذ کرده است تا بتواند این آشفته بازار دلار را با سامان دهد. سیاست جدید بانک مرکزی عرضه اوراق ارزی یا اوراق دلاری است. در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم که اوراق ارزی چیست و اوراق دلار را بخریم یا نه؟ و چگونه قیمت واقعی دلار را تخمین بزنیم؟

اوراق ارزی چیست؟

هدف از اوراق ارزی همانند دیگر اوراقی که بانک مرکزی به بازار ارائه می‌کند، تامین مالی است. افرادی که قصد دارند در بازار دلار سرمایه‌گذاری کنند دیگر لازم نیست خود، دلار را به صورت فیزیکی از بازار تهیه کنند بلکه می‌توانند با خرید این اوراق از سود بازار دلار بهره‌مند شوند؛ که با اوراق قرضه تفاوت دارد.

در بازار اوراق ارزی، نهاد منتشر کننده (یعنی بانک مرکزی) تضمین می‌دهد که در تاریخ سررسید اوراق، میزان مابه التفاوت قیمت دلار را در زمان سررسید نسبت به زمان انتشار به دارنده اوراق پرداخت نماید. یعنی مثلا اگر شما اوراق دلاری را به قیمت 34 هزار تومان در بازار ارز توافقی خریداری کرده‌اید و دلار آن موقع در آنجا به 36 هزار تومان برسد، دولت مابه‌التفاوت دو هزار تومانی را نیز همراه با اصل پولتان به شما می‌پردازد.

همچنین کسانی که تمایل دارند دلار داشته باشند، می‌توانند در زمان سررسید به صورت فیزیکی دلار‌های خریداری شده را از بانک مرکزی تحویل بگیرند، البته به شرطی که در ادامه خواهیم گفت.

اوراق ارزی را از کجا بخرم؟

بانک مرکزی اعلام کرده است در تاریخ 28 آبان سال 1401 اوراق دلار را در شعبه‌های ارزی بانک ملی منتشر می‌کند.

چه کسانی می توانند اوراق دلار بخرند؟

طبق اعلام بانک مرکزی افرادی که اصالتا ایرانی و دارای 18 سال تمام باشند می‌توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی اقدام به خرید اوراق منتشر شده دلاری کنند.

حداکثر و حداقل مبلغ اوراق دلار چقدر است؟

طبق آنچه اعلام شده است، حداکثر میزان خرید اوراق دلاری معادل 4000 دلار است همچنین حداقل میزان خرید اوراق دلاری 1000 دلار اعلام شده است. البته کسانی که تمایل دارند میزان اوراقی بین 1000 دلار و 4000 هزار دلار بخرند، حتما این مقدار باید مضربی از 100 دلار باشد؛ یعنی 1100، 1200 و به همین ترتیب.

پرداخت وجه برای خرید اوراق

بانک مرکزی اعلام کرده است که برای خرید اوراق دلار، خریداران باید میزان وجه خود را با واحد پول ملی کشور یعنی ریال پرداخت نمایند.

نحوه تسویه اوراق دلاری توسط بانک مرکزی چگونه است؟

بانک مرکزی هنگام سررسید اوراق دلاری عرضه شده به دو صورت با دارندگان این اوراق تسویه خواهد کرد. روش اول به این صورت است که بانک مرکزی به صورت نقدی اوراق را از دارندگان خریداری می‌کند. قیمتی که مبنای تسویه بانک مرکزی با دارندگان اوراق دلار است، قیمت پایانی روز قبل از سررسید در بازار ارز توافقی خواهد بود.

در روش دوم، بانک مرکزی با دریافت 7 درصد حق الوکاله، مبلغ دلاری اوراق را به صورت دلار نقد به دارندگان اوراق پرداخت می‌نماید. البته حق الوکاله، 7 درصد مبلغ ریالی قیمت دلار در سررسید خواهد بود.

مثلا اگر هزار دلار به قیمت 34 هزار تومان از این طریق بخرید و در موقع سررسید دلار در بازار توافقی 36 هزار تومان باشد یا می‌توانید 36 میلیون تومان نقد بگیرید و دو میلیون تومان سود کرده باشید یا این که باید 7 درصد به هر دلار 36 هزار تومانی اضافه کنید و با آن قیمت دلار را از بانک مرکزی تحویل بگیرید.

در حالت دوم قیمت دلار برای شما 1.07*36000 یا به عبارتی 38 هزار و 520 تومان تمام می‌شود. در واقع اگر بخواهید هزار دلار را تحویل بگیرید باید 4.5 میلیون تومان پرداخت کنید چرا که ارزش هزار دلار در موعد سررسید با حساب حق‌الوکاله بانک مرکزی 38.5 میلیون تومان شده است و شما 34 میلیون تومان پرداخت کرده بودید.

زمان سررسید اوراق چه موقع است؟

زمان سر رسید اوراق ارزی بانک مرکزی 25 بهمن سال 1401 است. به این معنی که در روز 25 ام بهمن سال جاری بانک مرکزی اقدام به تسویه اوراق ارزی عرضه شده خود با مالکان این اوراق خواهد کرد.

اوراق ارزی را می‌توان خرید و فروش کرد؟

اوراق دلاری که بانک مرکزی منتشر می‌کند با نام و غیرقابل انتقال به غیر است. به این معنی که اگر فردی اوراق دلاری خریداری نماید، دیگر نمی‌تواند این اوراق را در بازار بفروشد. اما بانک مرکزی می‌تواند این اوراق را قبل از سررسید از دارنده آن باز خرید نماید. ویژگی دیگری که اوراق دلاری دارند این است که معاف از مالیات هستند.

مزایای خرید اوراق دلاری

برای سرمایه‌گذاری در اوراق دلاری بانک مرکزی دیگر لازم نیست به صورت فیزیکی دلار را در منزل نگه‌داری کرد. هنگام خرید دلار در بازار ممکن است دلاری که به شما تحویل داده می‌شود تقلبی باشد اما با خرید اوراق دیگر چنین ریسکی متوجه صاحب آن نیست. از سوی دیگر به دلیل اینکه سرمایه‌گذاری انجام شده روی اوراق است دیگر ریسک دزدیده شدن دلار وجود ندارد.

معایب اوراق ارزی

بزرگترین مشکلی که اوراق ارزی دارند این است که هر فرد حداکثر می‌تواند 4000 دلار اوراق خریداری کند. به عنوان مثال اگر شخصی بخواهد سرمایه خود را در بازار دلار سرمایه‌گذاری کند نمی‌تواند بیش از 4000 هزار دلار اوراق خریداری کند.

این شخص برای اینکه بیشتر از 4000 دلار در بازار ارز سرمایه‌گذاری کند باید به بازار غیررسمی مراجعه کند. مشکل دیگری که وجود دارد این است که این حق الوکاله ممکن است قیمت دلار را به شدت بالا ببرد و همانند دریافت ارز از بازار آزاد یا حتی به قیمت بالاتر از آن بازار کند. در نهایت این که اگر قیمت دلار پایین برود، مکانیسم خاصی اعلام نشده است و شاید دارنده آن با زیان روبرو شود.

در تمام راهکارهای ارائه شده اگر شما دانش مالی و زمان لازم برای پیگیری را ندارید، بهترین روش این است که از صندوق های درآمد ثابت استفاده کنید تا به نسبت مطمئن برای سرمایه شما برنامه کند.