درس‌هایی از مبتکر صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی

صندوق شاخصی یکی از ابتکاراتی است که در دنیای سرمایه‌گذاری تنها چند دهه سابقه دارد. در این صندوق‌ها معمولا یک شاخص بازار سهام در نظر گرفته می‌شود و سعی می‌کنند بازدهی مطابق با آن حاصل شود. اعتبار ابداع اولین مورد صندوق شاخصی به فردی به نام جک بوگل برمی‌گردد که در میانه دهه 70 میلادی دست به این کار زد. بسیاری از اقتصاددانان و کارشناسان بازارها این نوع صندوق را ابتکار جالبی می‌دانند، به طوری که پل ساموئلسون، برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 1970، این کار را همگام با اختراع چرخ، الفبا و ماشین چاپ گوتنبرگ به شمار می‌آورد. در ادامه با جان بوگل، ابتکار وی و درس‌های موفقیت و شکست او بیشتر آشنا می‌شوید.

جک بوگل کیست؟

جک بوگل یکی از مشهورترین سرمایه‌گذاران در جهان محسوب می‌شود که گروه ونگارد را بنیان گذاشت و از مدافعان مهم سرمایه‌گذاری شاخصی نیز بود. البته نام اصلی این سرمایه‌گذار مشهور «جان» بود، اما بیشتر با اسم جک شناخته می‌شود. وی در دنیای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک انقلابی ایجاد کرد که ناشی از ابداع صندوق سرمایه گذاری شاخصی بود. هدف بوگل از این کار آن بود که سرمایه‌گذاری را راحت‌تر کند و هزینه متوسط را برای فردی که اقدام به چنین کاری می‌کند، پایین بیاورد. او در سال 2019 در 89 سالگی از دنیا رفت.

اهمیت پررنگ بوگل برای جهان سرمایه‌گذاری

کاری که بوگل برای سرمایه‌گذاری کرد، ایجاد ساختاری جدید برای مالکیت بود که بر اساس آن، سهامداران صندوق‌های مشترک مالک بخشی از صندوق‌هایی می‌شدند که در آنها سرمایه‌گذاری کرده بودند. خود این صندوق‌ها در اصل بنگاه‌های سرمایه‌گذاری بودند که سرمایه‌گذارهای خود را به مالکان غیرمستقیم و به عبارتی سرمایه‌گذاران غیرمستقیم تبدیل می‌کردند. همان طور که اشاره کردیم، این ساختار باعث می‌شد هزینه‌های سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران پایین بیاید.

در سال 1976، بوگل شرکت معروف خود ونگارد 500 را افتتاح کرد. کار این شرکت آن بود که بازده اس اند پی 500 (فهرستی از 500 شرکت برتر فعال در بازار سهام نیویورک و نزدک) را دنبال کند و تبدیل به نخستین صندوق شاخصی شد که در اختیار خرده سرمایه‌گذاران قرار می‌گرفت و بابت خریدهای سرمایه‌گذاری کمیسیونی از افراد نمی‌گرفت. صندوق ونگارد 500 در ابتدای راه‌اندازی خود و نخستین پذیره‌نویسی‌اش، 11 میلیون دلار جمع کرد. تا سال 2020 وجوه تحت مدیریت این صندوق به 7 هزار میلیارد دلار رسیده است.

رهاورد سرمایه‌گذاری غیرفعال

بوگل نقش مهمی در محبوبیت سرمایه‌گذاری همگام با شاخص داشت. فلسفه بوگل مبنی بر این که غلبه بر بازار در طول زمان برای سرمایه‌گذاران متوسط دشوار است، او را به مسیری کشاند که هزینه‌های سرمایه‌‎گذاری افراد را با ایجاد صندوق‌هایی کاهش دهد. سرمایه‌گذاری غیرفعال یا منفعل در برابر سرمایه‌گذاری فعال قرار می‌گیرد که برای بهتر از بازار عمل کردن نیازمند مدیران هستند. صندوق‌های شاخصی مبنای دارایی‌های خود را روی اوراق بهاداری قرار می‌دهند که در فهرست معینی شاخص‌بندی شده‌اند.

سرمایه‌گذاران وارد شده به این صندوق‌ها از مزیت تنوع در سرمایه‌گذاری نیز بهره‌مند خواهند شد و همین مساله ریسک آنان را پایین‌تر می‌آورد. صندوقی که بوگل مطرح کرده بود، کم و بیش خودگردان بود و به همین دلیل هم به آن غیرفعال می‌گویند. مدیران صندوق تنها باید مطمئن باشند که دارایی‌های آنها با شاخصی که به آن متعهد هستند، همخوانی دارد و منطبق است. این موضوع باعث می‌شود معاملات چنین صندوقی به طور کلی کمتر از صندوق‌های فعال باشد.

8 نکته مهم برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها

اگر بخواهیم از بوگل به عنوان یکی از چهره‌های بزرگ سرمایه‌گذاری چیزهایی یاد بگیریم، باید بدانیم که او 8 عنصر اساسی را برای موفقیت معرفی کرده است. او که بیشتر در زمینه صندوق‌ها فعال بود توصیه‌های خود را چنین شرح می‌دهد: انتخاب صندوق‌های کم‌هزینه، محاسبه دقیق هزینه‌های مشاوره، عدم اغراق در عملکرد گذشته صندوق، استفاده از عملکرد گذشته برای تعیین ریسک، آگاهی از ستارگان سرمایه‎گذاری (مدیران و صندوق‌هایی که عملکرد درخشانی دارند)، آگاهی از اندازه دارایی یک صندوق، عدم سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بسیار و در نهایت تشکیل سبد خود و نگهداری آن. رعایت این 8 نکته برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها می‌تواند سرمایه‌گذاری مناسبی را برای شما رقم بزند.

درس‌هایی از یک غول سرمایه‌گذاری

شاید جالب باشد بدانید بار اولی که قرار شد صندوق شاخصی بوگل پذیره‌نویسی شود، استقبال مردم بسیار کمتر از حد انتظار بود. اولین بار که بوگل تلاش کرد سرمایه جذب کند، تنها 7 درصد از آنچه در نظر داشت، جمع شد. با این حال، بوگل کار خود را ادامه داد و امروزه شرکتی به جای گذاشته که میلیاردها دلار دارایی را مدیریت می‌کند. نخستین درسی که از زندگی او می‌توان یاد گرفت این است که سرمایه‌گذاری مانند یک سفر طولانی است که حتی می‌تواند تا پایان عمر ما طول بکشد. این مسیر طولانی پر از موفقیت، شکست، امید، رویا و برخی چیزهای دیگر است. دومین نکته این است که هیچ گاه برای سرمایه‌گذاری یا بهبود وضعیت دیر نیست. یادتان باشد بوگل صندوق شاخصی را در 47 سالگی راه‌اندازی کرد. در ادامه با درسی از شکست این سرمایه‌گذار بزرگ در سال‌های قبل آشنا می‌شوید.

سرمایه‌گذار افسانه‌ای در چنگال ارابه موسیقی

پیش از آن که بوگل دست به راه‌اندازی صندوق شاخصی بزند، در شرکت‌های سرمایه‌گذاری دیگری از جمله صندوق ولینگتون کار می‌کرد. در دهه 60 میلادی بود که فضای وال‌استریت رفته رفته گرم شد و نسل جدید شروع به سرمایه‌گذاری کردند. مدیریت این صندوق تصمیم گرفت که زمان تغییر فرا رسیده است و تصمیم گرفت همگام با بازار حرکت کند. بوگل می‌گوید در آن سال‌ها بسیار بی‌محابا عمل کرده و اثر ارابه موسیقی روی او هم اثر گذاشته بوده است. ابتدای کار، استراتژی‌های آنها جواب داد و سود عاید این شرکت شد. اما با فرا رسیدن سال 1969 همه چیز دگرگون شد. بازار سهام به هم ریخت و در مدت 18 ماه 36 درصد افت کرد. کم کم مشخص شد گزینه‌هایی که روی آنها سرمایه‌گذاری کرده بودند، چطور با زیان روبرو شده‌ و از جمع 500 شرکت برتر خارج شده‌اند. زیان شرکت تا 11 سال بعد جبران نشد.

جمع‌بندی

در این مطلب به بررسی زندگی جک بوگل پرداختیم و مهمترین ابتکار او یعنی صندوق شاخصی را مطرح کردیم. علاوه بر این به خطاهایی که ممکن است یک نفر، هرچند با تجربه، در سرمایه‌گذاری مرتکب شود، اشاره کردیم. میراث جک بوگل، یعنی صندوق شاخصی، هنوز هم گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران، به خصوص افراد تازه‌کار محسوب می‌شود.