سرمایه گذاری جمعی (crowdfunding) چیست؟

اگر از کسی که صاحب ایده‌ای است و می‌تواند آن را به حرفه تبدیل کند، پرسیده شود که چرا اقدام به کارآفرینی نمی‌کند، در بسیاری از موارد پاسخ خواهد داد چون سرمایه مالی لازم را برای شروع و راه‌اندازی کسب و کار ندارد. ممکن است فرد صاحب ایده یا حرفه که قصد شروع کسب و کار خود را دارد، مدت زیادی هم به دنبال تامین سرمایه از طرف سرمایه گذار بوده است اما نتیجه‌ای حاصل نشده باشد. چنین اتفاقی نه تنها برای ما بلکه برای بسیاری از افراد در سراسر جهان افتاده است. به همین خاطر در سال 2008 به دنبال بحران مالی که در جهان اتفاق افتاد، پدیده‌ای به نام سرمایه گذاری جمعی (crowdfunding) به وجود آمد تا افرادی که می‌خواهند کسب و کار داشته باشند اما سرمایه مالی کافی ندارند بتوانند از این طریق اقدام به جذب سرمایه کنند. تامین مالی سرمایه اولیه برای راه‌اندازی کسب‌وکار یا اجرای یک ایده - آن هم در زمان رکود، بحران یا دیگر اتفاقات اقتصادی و سیاسی - کار بسیار دشواری به نظر می‌رسد. به طور معمول، در شرایط بالا بانک‌ها و سازمان‌هایی که توان تامین مالی افراد و کسب و کارها را در این موقعیت‌ها دارند، از ارائه سرمایه به آن‌ها سر بازمی‌زنند. در این حالت تامین مالی جمعی به چند صورت به کمک افراد و کسب‌وکارها می‌آید و تامین سرمایه برای آن‌ها را به عهده می‌گیرد.

سرمایه گذاری جمعی به طور معمول به صورت اینترنتی انجام می‌شود. به این شکل که کسب‌وکارها با راه‌اندازی پلتفرم‌های آنلاین به معرفی خود و ایده‌ای که برای راه‌اندازی دارند، می‌پردازند. سپس سرمایه گذاری جمعی از طریق همان پلتفرم انجام می‌شود. به این صورت که جمعیت به اندازه توانی که دارد به کمک مالی کسب‌وکار می‌آید و هر کس با توجه به توان مالی خود، مبلغی را به آن‌ها می‌دهد. سرمایه گذاری جمعی با نام‌های دیگر مانند سرمایه گذاری اجتماعی و جذب سرمایه مردمی هم شناخته می‌شود. اما گفتنی است که سرمایه گذاری جمعی به روش‌های متنوع قابل انجام است.

سرمایه گذاری جمعی، اهدا

از انواع سرمایه گذاری جمعی می‌توان به اهدا اشاره کرد. در این روش، تامین مالی جمعی به صورت حمایت‌های خیریه‌ای انجام می‌شود. مانند بسیاری از انواع خیریه‌هایی که تا به حال دیده‌ایم، کسب‌وکارها در مقابل کمکی که از سوی مردم برای راه‌اندازی آن‌ها انجام گرفته، وظیفه پاداش یا بازپرداخت ندارند. از پلتفرم‌های برتر جهان که نوع اهدای سرمایه گذاری جمعی را انجام می‌دهند می‌توان به گیوفوروارد، فاندلی و کرادرایز اشاره کرد.

تامین مالی جمعی، پاداش

در نوع پاداش سرمایه گذاری جمعی، سرمایه گذاران یا بهتر بگوییم مشارکت‌کنندگان به خاطر حمایتی که از کسب و کار انجام می‌دهند انتظار پاداش دارند. گفتنی است که میزان پاداش هر مشارکت‌کننده به میزان مشارکت او بستگی دارد. تامین مالی جمعی به نوعی به عنوان سرمایه گذار پروژه هم به حساب می‌آید. حمایت مالی در نوع پاداش می‌تواند به این صورت باشد که محصول کسب‌وکار به صورت پیش فروش به حامی‌های مالی فروخته شود و آن‌ها بعد از به ثمر رسیدن پروژه و تولید، اولین نسخه محصول را در اختیار داشته باشند.

خرید سهام جمعی

همان‎‌طور که در نوع پاداش، اولین محصول به سرمایه گذاران و حامی‌های مالی تعلق می‌گیرد، در خرید سهام جمعی که از انواع سرمایه گذاری جمعی به حساب می‌آید، اولین سهام به سرمایه گذاران آن کسب و کار ارائه می‌شود. سرمایه گذاران در نوع خرید سهام جمعی به طور مستقیم از سود کسب‌وکاری که از آن حمایت کرده‎اند، بهره‌مند نمی‌شوند؛ بلکه مشارکت‌شان در سود و زیان آن کسب و کار است. به این معنی که اگر کسب‌وکار سود کند، مشارکت‌کننده به عنوان سهامدار از سود سهام بهره‌مند می‌شود و اگر ضرری اتفاق بیفتد، ارزش سهام مشارکت‌کننده با افت همراه می‌شود.

وام‌دهی جمعی

این نوع از سرمایه گذاری جمعی برای اولین بار در سال 2005 میلادی به عنوان خیریه برای اهداف غیرمادی به وجود آمد. وام‌دهی جمعی نوعی قرض محسوب می‌شود که هدف اصلی آن افرادی است که در کشورهای در حال توسعه به دنبال راه‌اندازی کسب‌وکار هستند. این وام‌دهی نوعی تامین سرمایه خرد است که این امکان را به افراد می‌دهد تا بتوانند از آن به عنوان وام بدون وثیقه استفاده کنند. افرادی که در کشورهای در حال توسعه برای کسب و کار و اجرای ایده‌های‌شان به دنبال تامین مالی هستند، می‌توانند از وام‌دهی جمعی بهره‌مند شوند و سپس وامی که دریافت کرده‌اند را با بهره برگردانند. سرمایه گذاری جمعی در هر نوعی که باشد می‌تواند مزایایی به همراه داشته باشد. از سود بالا گرفته تا ریسک کم و سرمایه گذاری آسان تا فرصت‌های مالی از مزایای سرمایه گذاری جمعی به حساب می‌آیند.

سود بالا و ریسک کم

تامین مالی و سرمایه گذاری در پروژه‌هایی که افراد با اجرای آن‌ها به دنبال راه‌اندازی کسب و کار خود هستند، می‌تواند سوددهی بسیار بالایی را هم برای وام دهنده و هم وام‎گیرنده همراه داشته باشد. سرمایه گذاران به طور معمول به دنبال سرمایه گذاری هستند که ریسک کم‌تری دارد. زمانی که تامین مالی به صورت جمعی انجام می‌شود می‌توان در سرمایه گذاری جمعی شرکت کرد.

سرمایه گذاری آسان

این‌‎که با هر میزان بودجه می‎‌توان در جمعی از سرمایه گذاران قرار گرفت و در پویش‌های سرمایه گذاری جمعی به کسب‌وکارها کمک کرد به نوعی آسان شدن سرمایه گذاری به حساب می‌آید. از طرفی، نسبت به اهداف کسب‌وکارها آگاه هستیم و از طرف دیگر با سرمایه گذاری می‌توانیم به سود جمعی دست پیدا کنیم.

جمع‌بندی

سرمایه گذاری جمعی به عنوان پدیده‌ای مالی می‌تواند نقطه قوتی برای افرادی باشد که به دنبال تامین سرمایه برای راه‌اندازی کسب‌وکار و اجرای ایده هستند. انواع سرمایه گذاری جمعی هم دست وام دهنده و هم وام گیرنده را باز می‌گذارد تا به روشی که تمایل دارند به تامین یا دریافت سرمایه بپردازند.