دو سال آینده چقدر مسکن در کشور تولید می‌شود؟

تامین مسکن را به جرات می‌توان بزرگترین معضل حال حاضر خانوارهای کشور دانست. تامین سرپناه با توجه به رشد چشمگیر قیمت مسکن در سال‌های اخیر برای افراد جامعه بسیار دشوار شده است تا حدی که بخش بزرگی از درآمد افراد متوسط و ضعیف جامعه صرف پرداخت اجاره‌بها می‌شود.

به همین دلیل است که تحولات مسکن برای خانوارهای کشور اعم از ساکنان تهران و سایر نقاط کشور با اهمیت است. در ادامه به بررسی تحولات پروانه‌های ساختمانی صادر شده در تهران و مناطق دیگر کشور می‌پردازیم، چرا که میزان عرضه و تولید مسکن جدید را در یک تا دو سال آینده نشان می‌دهد و می‌تواند تاثیر مستقیمی روی قیمت آینده و تحولات بخش مسکن بگذارد.

تحولات پروانه‌های ساختمانی در تهران

یکی از مهمترین مسایل در بخش مسکن، تولید مسکن در هر سال است چرا که باید در پاسخ به افزایش تقاضا و زیاد شدن خانوارها تعداد خانه‌ها هم افزوده شود. پروانه ساختمانی را می‌توان شاخصی برای میزان افزایش مسکن در یک تا دو سال آینده دانست.

در واقع، پروانه‌ی ساختمانی جواز ساخت ساختمان است كه از طرف شهرداری‌ها يا ساير مراجع ذيصلاح صادر مي‌شود. بر اساس گزارش مرکز آمار طبق اطلاعات بدست آمده از شهرداری تهران، این شهرداری در سال 1400 تعداد 5 هزار و 701 پروانه ساختمانی صادر کرده است.

از این تعداد پروانه صادر شده در شهر تهران 5 هزار و 683 پروانه که حدود 99.7 درصد پروانه‌ها را شامل می‌شود مربوط به احداث ساختمان بوده است. طبق این گزارش پروانه های احداث ساختمان صادر شده از سوی شهرداری تهران در سال 1400 نسبت به سال گذشته 17.7 درصد کاهش را نشان می‌دهد. در بهار 1401 نیز 739 پروانه ساختمانی صادر شده که نسبت به فصل زمستان 1400 حدود 50 درصد و نسبت به بهار 1400 حدود 47 درصد کمتر شده است.

تولید مسکن در تهران چه تغییری کرده است؟

تعداد واحدهای ساختمانی پیش بینی شده برای پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌های مختلف تهران در سال 1400 حدودا 44 هزار و 549 واحد بوده است. این تعداد واحد ساختمانی پیش بینی شده برای پایتخت در سال 1400 نسبت به سال گذشته 16.2 درصد کاهش را تجربه کرده است.

همچنین تعداد واحد مسکونی پیش بینی شده در مجوزهای صادره برای تهران 11.3 درصد کل واحد‌های ساختمانی کل کشور را شامل می‌شود. معنای این گزارش آن است که در یک تا دو سال آینده تهران شاهد تولید دست کم 44549 مسکن جدید خواهد بود.

البته با توجه به روند کاهشی پروانه‌های ساختمانی در پایتخت، این مساله می‌تواند خانه را با کمیابی روبرو کرده و روی قیمت آن در سال‌های آینده اثر بگذارد. تعداد واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده برای پروانه‌های ساختمانی بهار 1401 در تهران نیز 5954 واحد تخمین زده می‌شود که یک تا دو سال آینده محقق خواهند شد و نسبت به بهار 1400 حدود 46 درصد کمتر شده است. این یعنی بخش مسکن با افت شدید سرمایه گذاری برای ساخت روبرو شده و می‌تواند در آینده پیامدهای مهمی داشته باشد.

ساخت و ساز در کدام مناطق تهران بیشتر می‌شود؟

در میان مناطق مختلف پایتخت بیشترین تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده در سال 1400 متعلق به منطقه 15 است که 618 پروانه ساخت برای آن صادر شده است. این تعداد پروانه‌ها حدودا 11 درصد کل جواز‌های ساخت مسکن شهر تهران را شامل می‌شوند.

از طرفی منطقه 19 با 123 پروانه ساختمانی کمترین تعداد پروانه صادر شده را به خود اختصاص داده است. اما نکته قابل توجه این است که تعداد واحد‌های مسکونی پیش بینی شده از پروانه‌های ساختمانی در منطقه 4 بیشتر از مناطق دیگر بوده است.

تعداد واحد‌های مسکونی پیش بینی شده برای منطقه 4 در سال 1400 برابر با 4 هزار و 738 واحد بوده است. این اتفاق به دلیل تعداد طبقات ساخته شده در هر پروانه ساختمانی بوده است. کمترین سهم از تعداد واحد‌های پیش بینی شده در شهر تهران متعلق به منطقه 19 بوده که شامل 726 واحد است.

این در حالی است که در بهار 1401 تعداد واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده در منطقه 20 بیشترین مقدار و در منطقه 22 کمترین مقدار بوده است. با این حساب، مهمترین تحول در تولید مسکن تهران برای سال آینده را می‌توان افزایش قابل توجه تقاضا برای ساخت در منطقه 20 دانست.

پروانه‌های ساختمانی و تولید مسکن در کل کشور

بر اساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار در سال 1400 تعداد 138 هزار و 522 پروانه ساختمانی توسط شهرداری‌های کل کشور صادر شده است. این تعداد پروانه ساختمانی برای کل کشور در سال 1400 نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیر 26.7 درصدی را به ثبت رسانده است.

طبق بررسی‌های صورت گرفته پروانه‌های صادر شده برای ساختمان در استان اصفهان 14 هزار و 722 پروانه بوده که بیشترین تعداد در میان استان‌های کشور را داشته است و استان ایلام با 958 پروانه ساختمانی صادره کمترین تعداد را در میان سایر استان‌ها به خود اختصاص داده است. در بهار 1401 نیز 31497 پروانه ساختمانی صادر شده که باز هم بیشترین مقدار متعلق به استان اصفهان و کمترین میزان متعلق به استان ایلام بوده است.

یک تا دو سال آینده چقدر مسکن در تهران و کشور تولید می‌شوند؟

تعداد کل واحد‌های مسکونی تعیین شده در پروانه‌های ساختمانی صادر شده کل کشور در سال 1400 حدود 395 هزار واحد بود که نسبت به سال گذشته 19.5 درصد کاهش داشته است. در واقع، پیش‌بینی می‌شود این تعداد واحد مسکونی در یک تا دو سال آینده در کشور تولید شوند.

بیشترین میزان پیش‌بینی تولید مسکن در سال 1400 متعلق به استان تهران است که به 67 هزار واحد مسکونی می‌رسد. این به معنای آن است که احتمالا بین یک تا دو سال آینده 67 هزار واحد مسکن در تهران تولید خواهد شد. از طرف دیگر، بر اساس اطلاعات پروانه‌های بهار 1401 تعداد واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده حدود 94 هزار واحد است که نسبت به بهار سال قبل 9544 واحد کمتر شده است.

البته ممکن است برخی طرح‌های دولتی مسکن موجب افزایش عرضه آن در مناطق مختلف کشور در سال‌های آتی شوند.

جمع‌بندی: تاثیر پروانه‌های ساختمانی سال 1400 بر مسکن در آینده

همان طور که مشخص است، بر اساس گزارش مرکز آمار تعداد پروانه‌های ساخت واحدهای مسکونی برای تهران و سایر استان‌ها در سال 1400 نسبت به سال گذشته کاهش قابل توجهی داشته است. با توجه به اینکه میانگین زمانی برای ساخت یک ساختمان حدودا یک تا دو سال است می توان دریافت که در سال 1402 عرضه واحد‌های جدید مسکونی در تهران و استان‌های دیگر کشور رقم زیادی را تجربه نخواهند کرد.

طبق اصول اقتصادی، با کاهش عرضه هر کالا و خدماتی از جمله مسکن قیمت برای آن افزایش خواهد یافت. در نتیجه اگر شرایط موجود در کشور تا یک سال آینده تغییر خاصی نکند، مشکلی در بخش مسکن به وجود خواهد آمد.

زیرا از یک سو با توجه به ازدواج و مهاجرت، نیاز به مسکن در حال افزایش است و از سوی دیگر، کاهش سرمایه گذاری و تولید مسکن جدید منجر به کمیاب‌تر شدن واحدهای مسکونی می‌شود. در چنین شرایطی احتمال افزایش قیمت برای مسکن دور به خصوص در بخش اجاره وجود خواهد داشت.