ارزش دفتری چیست؟

میان تمام ابزارها و گزارش‌هایی که سرمایه گذاران برای سنجش و اندازه‌گیری ارزش سهام استفاده می‌کنند، ارزش دفتری هم جای خود را دارد. ارزش دفتری، از بخش‌هایی است که در ترازنامه شرکت ثبت می‌شود و به نام «دفتر بهای خالص» هم شناخته می‌شود. می‌توان گفت که ارزش دفتری از بایدهایی است که سرمایه گذاران برای سنجش ارزش سهام شرکت‌های ناشر از آن بهره می‌برند.

تعریف ارزش دفتری

ارزش دفتری به انگلیسی (Book value) از تقسیم حقوق صاحبان سهام در ترازنامه بر تعداد سهام به دست می‌آید. زمانی که شرکت منحل می‌شود و بعد از این‌که تمام بدهی‌های شرکت پرداخت می‌شود، ارزش هر سهم به سهامداران بر اساس ارزش دفتری پرداخت می‌شود.

ارزش دفتری از اصطلاحات و ابزارهای مالی است که در دیگر کشورها هم با نام‌های متفاوت استفاده می‌شود. به عنوان مثال در انگلستان به ارزش دفتری، ارزش خالص دارایی می‌گویند.

مزایای ارزش دفتری

این میزان از اهمیت ارزش دفتری در محاسبات ارزش سهام نشان می‌دهد که مزایای دیگری هم شامل حال این مفهوم مالی می‌شود. مزایای ارزش دفتری، با توجه به کارکرد آن، به طور مجزا شامل موارد زیر می‌شود.

معایب ارزش دفتری

تنها حضور مزایا نیست. ارزش دفتری مانند هر نوع سنجش دیگر دارای معایبی هم هست.

میزان اهمیت ارزش دفتری

سرمایه گذارانی که برای سرمایه گذاری در بورس، تمایل به دانستن ارزش سهام مورد نظرشان دارند. برای بررسی ارزش سهام، به طور معمول از ارزش دفتری سهام استفاده می‌کنند. گفتنی است که زمانی ارزش دفتری ثبت شده در ترازنامه ارزش دارد که ترازنامه رقم واقعی را نشان دهد. میزان اهمیت ارزش دفتری هنگامی است که ارزش دفتری یک شرکت بیش‌تر از ارزش سهام آن شرکت باشد. برای بسیاری از سرمایه گذاران مهم است که ارزش دفتری سهم موردنظرشان را به درستی بدانند.

ارزش دفتری دارایی

در ترازنامه هر شرکت، ارزش یا بهای خالص دارایی در چارچوب ارزش دفتری دارایی آورده شده است. این ارزش بعد از کم شدن هر گونه هزینه استهلاک انباشته از قیمت خرید یا بهای آن در بازه زمانی محاسبه شده است. ارزش دفتری دارایی از معیارهای کلیدی برای سرمایه گذاران است تا بتوانند به اندازه‌گیری ارزش سهام موردنظرشان بپردازند.

محاسبه ارزش دفتری

برای به دست آوردن ارزش دفتری، نیاز به انجام محاسبه است. محاسبه ارزش دفتری چطور انجام می‌شود؟ ارزش دفتری هر سهم با تقسیم کردن مجموع حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام منتشر شده و ارزش دفتری دارایی‌ها از کسر استهلاک انباشته از بهای تمام شده دارایی به دست می‌آید. البته باید در نظر داشت که در این محاسبه باید سهام ممتاز را از مجموع سهام کم کرد.

ارزش دفتری منفی چیست؟

زمانی که میزان بدهی‌ها و هزینه‌های شرکت از دارایی‌های آن بیش‌تر باشد، ارزش دفتری منفی می‌شود. به این معنی که شرکت زیان دیده است.

تفاوت ارزش دارایی و بهای تمام شده

هر دو روش برای ثبت قیمت و ارزش دارایی شرکت هستند. ارزش دارایی به بررسی و اندازه‌گیری ارزش منصفانه می‌پردازد اما بهای تمام شده بر مبنای ارزش بازار به محاسبه و بررسی ارزش سهام شرکت می‌پردازد.

شناسایی ارزش دفتری در شرکت ها

برای شناسایی ارزش دفتری می‌توان از معیار مقایسه‌ای استفاده کرد. به عنوان مثال اگر ارزش دفتری یک شرکت نسبت به شرکت دیگری بسیار پایین‌تر است، می‌توان به این نتیجه رسید که انجام معامله در همان موقعیت، یک فرصت به حساب می‌آید. شناسایی ارزش دفتری در شرکت‌های می‌تواند به سرمایه گذاران درباره سودآور بودن سرمایه گذاری در سهام آن‌ها کمک کند. البته باید دقت داشت که ارزش دفتری یک شرکت در مقایسه با شرکت‌های دیگر که در همان صنعت فعالیت دارند، فاصله زیادی نداشته باشد. در غیراین‌صورت مشخص می‌شود که ارزش دفتری شرکت موردنظر بیش از ارزش واقعی آن ارزش‌گذاری شده است.

کدام شرکت ها ارزش دفتری خوبی دارند؟

شرکت‌هایی که ابزار و دستگاه‌های زیادی دارند، از شرکت‌هایی هستند که ارزش دفتری خوبی نسبت به دیگر شرکت‌ها دارند.

کدام شرکت ها ارزش دفتری خوبی ندارند؟

به طور معمول شرکت‌هایی از ارزش دفتری بالایی برخوردار هستند که از ابزار و دستگاه‌های گسترده برخوردار هستند. در میان بخش‌های دارایی، شرکت‌هایی که دارایی قابل شمارش دارند از ارزش دفتری بالاتری برخوردار هستند.

آیا ارزش دفتری معادل ارزش بازاری سهام است؟

باید در نظر داشت که ارزش کل دارایی‌های شرکت منهای بدهی‌های شرکت مساوری با ارزش دفتری است. بهای خالص یا ارزش بر مبنای سهم به حساب می‌آید. حقوق سهامداران شرکت تقسیم بر تعداد سهم می‌شود و عددی که به دست می‌آید، ارزش دفتری هر سهم خواهد بود.