صندوق سرمایه‌گذاری بخشی دارو کیان (فارما کیان) چیست و چه مزایایی دارد؟

چند ماهی است صندوق‌های بخشی در کشور بیشتر فعال شده‌اند و شرکت‌های مختلف اقدام به راه‌اندازی صندوق‌های بخشی کرده‌اند. در ادامه به معرفی صندوق‌های بخشی می‌پردازیم و سپس در مورد اولین صندوق بخشی دارویی کشور با نماد فارما کیان توضیح می‌دهیم.

صندوق بخشی چیست؟

صندوق بخشی به صندوقی گفته می‌شود که بین 70 تا 95 درصد از دارایی آن باید در یک صنعت یا بخش خاص سرمایه گذاری شود. به این بخش معمولا در عنوان صندوق هم اشاره می‌شود. به عنوان مثال اگر قرار باشد صندوقی در بخش دارو فعالیت کند، باید دست کم 70 درصد از دارایی خود را به خرید سهام شرکت‌های دارویی اختصاص بدهد. مابقی دارایی صندوق نیز در گزینه‌های دیگری مانند سپرده بانکی، وجه نقد یا سایر سرمایه گذاری‌ها جای می‌گیرد.

صندوق بخشی فارما کیان چیست؟

صندوق بخشی فارما کیان صندوقی بخشی است که می‌خواهد بخش اعظم دارایی خود را در صنعت دارو سرمایه گذاری کند. صندوق فارما کیان نخستین صندوق بخشی دارویی به حساب می آید. در ادامه شرح خواهیم داد که چرا بخش دارو می‌تواند برای سرمایه گذاری مناسب باشد و چشم‌انداز سرمایه گذاری در این صنعت چگونه است. به همین دلیل ابتدا نگاهی به صنعت دارو و عوامل موثر بر آن در طول زمان می‌اندازیم که عمدتا روی تغییرات جمعیت و سن افراد متمرکز هستند.

صنعت دارو چقدر بازدهی داشته است؟

نگاهی به بازدهی دلاری شاخص قیمتی صنایع مختلف نشان می‌دهد مواد دارویی در فاصله سال‌های 1391 تا 1401 سالانه به طور متوسط 14.9 درصد رشد داشته است. از نظر شاخص سود دلاری نیز متوسط رشد سالانه صنعت دارو 4.8 درصد بوده است.

برای توضیح بازدهی دلاری با یک مثال شروع می‌کنیم. فرض کنید دو نفر برای سرمایه گذاری تصمیمات متفاوتی گرفته‌اند. یکی از آنها پولش را به دلار تبدیل می‌کند و با 50 میلیون تومان، هزار دلار می‌خرد. دیگری در گزینه‌ دیگری سرمایه گذاری می‌کند. یک سال بعد، فرضا قیمت دلار از 50 هزار تومان به 60 هزار تومان رسیده و فرد اول همان هزار دلار (که حالا 60 میلیون تومان می‌ارزد) را دارد، اما فرد دوم با کسب بازدهی 30 درصدی از سرمایه گذاریش حالا 65 میلیون تومان دارد که معادل با 1083 دلار می‌شود. به این ترتیب فردی که گزینه دوم را انتخاب کرده، 83 دلار در این مدت سود کرده، یعنی بازدهی آن بر اساس دلار 8.3 درصد است.

از طرف دیگر، سود دلاری در اینجا برحسب رشد سود صنایع بر مبنای نرخ ارز رسمی هر سال تعریف می‌شود که بین سال‌های 1397 تا 1401 همان نرخ دلار نیما بوده است.

صنعت دارو از نظر بازدهی ریالی هم در سال‌های اخیر بسیار موفق عمل کرده است. نگاهی به بازدهی ریالی صنایع مختلف نشان می‌دهد از ابتدای سال 1390 تاکنون شاخص قیمتی صنعت دارو 158 برابر شده است. این رشد قابل توجه صنعت دارو را در میان صنایع موفق قرار می‎دهد.

حفظ سود دلاری در دوره‌های مختلف

در دهه گذشته، اقتصاد ایران با مشکلات زیادی روبرو بوده است. تحریم‌های گسترده، برجام و خروج از برجام و پیامدهای گسترده آن مانند افزایش چشمگیر تورم از مسایلی بوده که روی سرمایه و بازارهای دارایی تاثیر گذاشته‌اند. در دوره‌های مختلف با توجه به تحولات فوق، ریسک‌ها و مزایای متفاوتی برای گزینه‌های سرمایه گذاری مختلف ایجاد شده است. نکته مهم این است که صنعت دارو در تمام ادوار موفق عمل کرده و تولیدکنندگان محصولات دارویی چه در دوران جهش ارزی و چه در دوره ثبات ارزی در 13 سال اخیر سود دلاری خود را حفظ کرده‌اند.

نگاهی به آینده صنعت دارو در کشور

نگاهی به بازار دارو از نظر تعداد و ارزش آن در سال‌های اخیر حاکی از این است که بازار دارو در ایران در حال بزرگ شدن است. این بزرگ شدن یک نتیجه مهم دارد و آن هم این است که با افزایش ارزش بازار دارو، شرکت‌های فعال در این حوزه هم بزرگ‌تر خواهند شد. همین موضوع می‌تواند سرمایه گذاری در شرکت‌های دارویی را معنادار کند. دلایل زیادی برای رشد آینده صنعت دارو در سال‌های اخیر و نیز آینده وجود دارد:

افزایش مصرف دارو

نگاهی به روند مصرف دارو در کشور حاکی از این است که تعداد داروی مصرفی از 41 میلیارد عدد در سال 1393 به 61 میلیارد عدد در سال 1401 رسیده است. پیش‌بینی می‌شود این تعداد در سال 1402 به 66 میلیارد عدد برسد. این افزایش چشمگیر به معنای آن است که به طور متوسط تعداد داروی مصرفی ایرانیان سالانه 5.2 درصد افزایش یافته است. البته این داروهای مصرفی دسته‌بندی مختلفی دارند و دامنه آنها از کپسول تا قرص و تزریقی را در برمی‌گیرد.

افزایش ارزش بازار دارو

مروری بر بازار دارو نشان می‌دهد که ارزش بازار دارو از 2.2 میلیارد دلار در سال 1393 به 4.5 میلیارد دلار در سال 1401 افزایش یافته است. البته این دلار بر اساس دلار نیمایی محاسبه شده است. برخی پیش‌بینی‌ها نیز حاکی از این است که در سال 1402 ارزش دلاری بازار داروی کشور به 4.7 میلیارد دلار برسد. در فاصله سال‌های 1393 تا 1401 به طور متوسط هر ساله 3.1 درصد رشد داشته است.

افزایش جمعیت کشور

همان طور که آمارهای کشور نشان می‌دهند، جمعیت ایران در طول زمان رشد کرده است. با افزایش جمعیت میزان نیاز به دارو نیز بیشتر می‌شود و به همین دلیل، مصرف دارو در کشور بالاتر می‌رود. طبق برآوردها جمعیت ایران در سال 2012 حدود 77.3 میلیون نفر بود که تا سال 2017 به 84.5 میلیون نفر رسید و در سال 2022 حدود 88.6 میلیون نفر شد. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2027 جمعیت ایران به 91.5 میلیون نفر افزایش پیدا کند.

بالا رفتن سن امید به زندگی در کشور

یکی دیگر از مواردی که در کشور روند صعودی دارد، افزایش سن امید به زندگی است. سن امید به زندگی در ایران از 74 سال در سال 2012 به 76 سال در سال 2017 رسیده است. انتظار می‌رود تا سال 2027 امید به زندگی در ایران تا سال 2027 به 78 سال افزایش پیدا کند. افزایش سن امید به زندگی می‌تواند روی مصرف دارو نیز تاثیر بگذارد و تقاضا برای آن را بالا ببرد.

بالا رفتن میانه هرم سنی جمعیت

نکته پایانی در مورد چشم‌انداز صنعت دارو این است که دهه شصتی‌ها به مرور در حال پیر شدن هستند. با پیر شدن آنها و با توجه به نرخ بارآوری فعلی، جمعیت ایران در دهه‌های آتی پیرتر خواهد شد. بر اساس برآوردها، میانه هرم سنی ایران که در سال 2012 حدود 28 سال بود، تا سال 2017 به 30 سال رسید و در سال 2022 با 2 سال افزایش به 32 سال صعود کرد. پیش‌بینی می‌شود این عدد در سال 2027 با 3 سال افزایش به 35 سال برسد. این رشد در چند دهه آتی بیشتر نیز خواهد شد.

در واقع، اگر نگاهی به هرم سنی جمعیت بیندازیم، خواهیم دید که در سال 1392 افراد بالای 55 سال کمتر از 13 درصد کل جمعیت را تشکیل می‌دادند. این عدد در سال 1402 به 16.7 درصد رسیده و 10 سال بعد، یعنی در سال 1412 حدود 22.9 درصد از جمعیت کل کشور را تشکیل خواهد داد. این تعداد افراد که به سمت سالمندی می‌روند، احتمالا موجب افزایش تقاضا برای دارو در کشور شوند.

این نکته را هم باید اشاره کرد که دارو در اوایل دهه 90 حدود 2 درصد از کل مخارج خانوارهای ایرانی را تشکیل می‌داد اما اکنون این سهم به 2.5 درصد افزایش پیدا کرده است.

احتمال حذف ارز 28500 تومانی

در کنار مسایل مربوط به تغییرات جمعیتی، حذف نرخ ارز 28500 تومانی برای دارو نیز می‌تواند در سال آینده اتفاق بیفتد. در صورت چنین رخدادی، صنعت دارو می‌تواند با نرخ‌های فروش قابل ملاحظه‌ای روبرو شود.

چرا سرمایه گذاری در صندوق بخشی دارویی بهتر از خرید مستقیم سهام دارویی است؟

صنعت دارو در کشور مختصات خاص خود را دارد. در این صنعت، تولیدکنندگان زیادی وجود دارند و رقابت بین آنها بالا است. در نتیجه این رقابت شدید، سهم بازار شرکت‌ها به مرور عوض می‌شود. گاهی این نوسانات ناشی از مدیریت شرکت‌های دارویی نیز هست. به عنوان مثال، نمودار زیر تغییر سهم بازارها را در طول زمان نشان می‌دهد.

با توجه به این مباحث، در مجموع می‌توان گفت اگر کسی در این زمینه بخواهد فعالانه به کسب سود کوتاه‌مدت بپردازد (active return به دست آورد)، با دشواری‌هایی روبرو می‌شود و اطلاعات زیادی برای تصمیم‌گیری صحیح و مناسب ندارد. این در حالی است که صندوق فارما کیان تلاش کرده تا با ایجاد یک صندوق هم وزن دارویی، این صنعت را به طور کامل تحت پوشش قرار دهد و پتانسیل سود بردن از بازار دارو را برای سرمایه گذاران فراهم کند. صندوق فارما کیان 47.8 درصد از بازار داروی کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد و به همین دلیل هم می‌تواند گزینه خوبی برای پوشش دادن تغییرات بازار محصولات دارویی باشد.

استراتژی و پورتفوی صندوق بخشی دارویی فارما کیان چگونه است؟

استراتژی صندوق فارما کیان این است که هم وزن دارویی باشد اما علاوه بر آن نیمه فعال نیز است. در واقع 70 درصد از آن منفعل و 30 درصد آن فعال است.

صندوق بخشی دارویی فارما کیان قصد دارد پورتفوی خود را از 44 شرکت دارویی بورسی و فرابورسی تشکیل دهد و به این ترتیب این بازار را تحت پوشش کامل قرار دهد. اسامی این شرکت‌ها به تفکیک بورسی یا فرابورسی بودن آنها در نمودار زیر نشان داده شده است. صندوق قصد دارد وزن نرمال 2.27 درصد را به هر سهم تخصیص دهد اما در صورت تمایل و صلاحدید، این مقدار می‌تواند اندکی تغییر کند، به این صورت که مجموع مقادیر منحرف شده از وزن نرمال می‌تواند حداکثر 20 درصد وزن نرمال باشد.

در نمودار زیر نیز سهم انواع دارو از کل بازار محصولات دارویی و صندوق بخشی دارویی فارما کیان نشان داده شده است. دامنه داروهای تحت پوشش فارماکیان بسیار متنوع است و از آنتی‌بیوتیک‌ها گرفته تا مکمل، ضد انعقاد، دیابت نوع دو، مسکن، انسولین و بسیاری موارد دیگر را شامل می‌شود. صندوق فارماکیان این ویژگی را دارد که به نحوی در انواع محصولات دارویی سرمایه گذاری کرده است تا رشد و بازدهی انواع بخش‌های دارو را تحت پوشش خود قرار دهد. به همین منظور هم این گزینه برای سرمایه گذاری بهتر از سرمایه گذاری مستقیم در سهام دارویی است. در نمودار زیر اکسپوژر صندوق فارماکیان و بازار دارو در حوزه‌های مختلف درمانی نشان داده شده است.

مزایای صندوق هم وزن دارو چیست؟

طبق آنچه گفته شد، استراتژی صندوق فارما کیان این است که صندوقی هم وزن از دارو را تشکیل دهد. صندوق هم وزن دارو به معنای این است که سبد تشکیل شده این صندوق بدون توجه به بزرگی و کوچکی ارزش بازار شرکت‌های دارویی مختلف، وزن یکسانی از سبد خود را به آن شرکت‌ها اختصاص می‌دهد. این در حالی است که اگر برحسب ارزش بازاری شرکت‌های دارویی می‌خواستیم سبد آن را تشکیل دهیم، باید از شاخص موزون دارو استفاده می‌کردیم. اما استراتژی هم وزن دارو چه فایده‌ای دارد؟

بازدهی قابل توجه

اگر از سال 1390 تا پایان شهریور 1402 به شاخص کل بورس نگاهی بیندازیم، خواهیم دید متوسط بازدهی آن سالانه 6 درصد است. شاخص هم وزن دارو نیز در این دوره زمانی بازدهی متوسط سالانه 13 درصدی داشته است. این در حالی است که شاخص مواد دارویی در همین بازه زمانی متوسط بازدهی سالانه 11 درصدی را کسب کرده است. نتیجه این مقایسه آن است که شاخص هم وزن دارو بازدهی بهتری در مقایسه با شاخص کل و شاخص مواد دارویی داشته است.

نمودار زیر بازدهی ریالی شاخص های کل بورس، هم وزن دارو و صنعت دارو را مقایسه می‌کند. همان طور که مشاهده می‌شود شاخص هم وزن دارو بازدهی بهتری در مقایسه با شاخص مواد دارویی و شاخص کل بورس داشته است.

ریسک مناسب نسبت به صنعت دارو

همان طور که گفتیم، یکی از ویژگی‌های صندوق فارما کیان آن است که 44 شرکت دارویی کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد. استراتژی هم وزن دارو باعث می‌شود بازدهی دلاری (به قیمت بازار آزاد) آن بسیار مطلوب‌تر از خرید مستقیم سهام دارویی شرکت‌های مختلف باشد. ریسک شاخص هم وزن دارو نیز در مقایسه با بسیاری از شرکت‌های دارویی کمتر است و از میان 44 شرکت مورد بررسی رتبه هفتم را از نظر کم بودن ریسک دارا است.

در نمودار زیر بازدهی تعدیل شده با ریسک نمادهای تحت پوشش صندوق فارما کیان به تفکیک حوزه فعالیت از ابتدای سال 1391 تا پایان شهریور 1402 نشان داده شده است.

کاهش ریسک پورتفولیو

در نهایت، یک مزیت دیگر برای سرمایه گذاری در صندوق فارما کیان این است که صنعت دارو ریالی است و در کوتاه‌مدت هم جهت با نرخ ارز حرکت نمی‌کند. به همین دلیل هم صنعت دارو همبستگی کمی با بسیاری از صنایع دیگر دارد. همین موضوع سبب می‌شود اگر کسی بخواهد پورتفویی از سهام شرکت‌های مختلف تشکیل دهد و ریسک خود را پایین بیاورد، صندوق فارما کیان را یک گزینه مناسب برای چنین کاری بداند.

اهمیت صنعت دارو برای مدیران برتر سرمایه گذاری

یکی دیگر از مزایای صنعت دارو برای سرمایه گذاری آن است که بازار دارو برای مدیران سرمایه گذاری برتر کشور نیز جذابیت دارد. در نمودار زیر سهم ارزش بازار صنعت دارو به کل بازار و سهم آن در 5 صندوق برتر ترسیم شده است. سهم بالای صنعت دارو در صندوق‌های برتر گواهی بر اهمیت صنعت دارو است.

ریسک های سرمایه گذاری در صنعت دارو چیست؟

صنعت دارو با وجود مزایای فراوانی که دارد، بدون ریسک نیست. برخی از این ریسک‌ها در شکل زیر نشان داده شده‌اند. از جمله این ریسک‌ها می‌توان به ریسک‌های اقتصاد کلان و اقتصاد سیاسی، ریسک‌های اقتصاد خرد و ریسک‌های سطح بنگاه، ریسک‌های مدیریتی و حاکمیت شرکتی، ریسک بازار، ریسک‌های اقتصاد جهانی، ریسک کاهش جریان وجوه نقد قابل تقسیم، ریسک ارزشگذاری و ریسک نقدشوندگی سرمایه گذاری هستند. برخی از این ریسک‌ها با سرمایه گذاری غیرمستقیم در صنعت دارو قابل رفع هستند.

صندوق فارما کیان برای چه کسانی مناسب است؟

صندوق فارما کیان برای کسانی که به دنبال سرمایه گذاری بلندمدت در صنعت دارو هستند، یک گزینه مناسب است. علاوه بر این، صندوق دارویی بخشی فارما کیان برای بیمه‌ها و صندوق‌های بازنشستگی یا شرکت‌های تامین آتیه هم مناسب هستند. این صندوق برای کسانی که سهام دارویی می‌خواهند و تمایل دارند نقدشوندگی بالاتری نسبت به خرید مستقیم سهام داشته باشند هم مناسب است. علاوه بر این، این صندوق برای کاهش ریسک پورتفولیو هم مناسب است و می‌تواند به عنوان یک گزینه در سبد سرمایه گذاری افراد حرفه‌ای استفاده شود چرا که همبستگی آن با صنایع بزرگ و شاخص کل کم است.

چطور صندوق فارما کیان بخرم؟

پس از اعلام پذیره نویسی صندوق فارما کیان، برای خرید صندوق باید اکانت بورسی داشته باشید. سپس از طریق مراجعه به کارگزاری خود یا از طریق اپلیکیشن کیان دیجیتال می‌توانید صندوق را خریداری کنید.

برای سرمایه گذاری در فارما کیان حداقل چقدر سرمایه لازم است؟

برای سرمایه گذاری در صندوق فارما کیان حداقل 500 هزار تومان لازم است.

برای شرکت در پذیره‌نویسی فارما کیان چه کنم؟

برای شرکت در پذیره نویسی فارما کیان می‌توانید در تاریخ 9 تا 11 بهمن ماه 1402 به اپلیکیشن کیان دیجیتال یا پنل کارگزاری خود مراجعه کنید و درخواست خرید را پر کنید.