صندوق کالایی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

صندوق کالایی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که دارایی سبد آن از سپرده کالایی تشکیل شده است. همان‌طور که صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی، سبدی از سهام دارند یا صندوق‌های درآمد ثابت، سبدی متشکل از اوراق بادرآمد ثابت دارند، صندوق کالایی، سبدی متشکل از اوراق بهادار مبتنی بر سپرده کالایی دارد.

خرید واحدهای سرمایه گذاری صندوق کالایی مانند دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری در بورس امکان‌پذیر است. سرمایه گذاران با دریافت کد بورسی می‌توانند اقدام به خرید واحدهای سرمایه گذاری این صندوق کنند. صندوق‌های کالایی در ایران در حال حاضر شامل کالاهایی مانند طلا یا زعفران هستند. صندوق کالایی با نام (Commodity Fund) هم شناخته می‌شود.

صندوق چند کالایی چیست؟

علاوه بر صندوق کالایی که سبدی متشکل از اوراق مبتنی بر کالاهایی مانند طلا یا زعفران دارد، صندوق چند کالایی هم در بازارهای دارایی فعال است. صندوق چند کالایی (Multi Commodity Fund)، سبد دارایی خود را از انواع گواهی سپرده کالایی مانند زعفران، طلا، نفت، زیره، پسته، شکر و کالاهای دیگر کالاها تشکیل می‌دهد. به همین دلیل، به این نوع صندوق سرمایه گذاری، صندوق چند کالایی می‌گویند. بنابراین با سرمایه گذاری در صندوق چند کالایی می‌توان به راحتی، سبدی متنوع از کالاهای ارزشمندی را برای سرمایه گذاری انتخاب کرد.

از نکات قابل توجه در سرمایه گذاری در صندوق چند کالایی (Multi Commodity Fund)، همین مزیت است که می‌توان با تنوع در سرمایه گذاری با کمک این صندوق از میزان ریسک سرمایه گذاری کم کرد.

مزایای صندوق های کالایی در بورس

صندوق سرمایه گذاری کالایی به عنوان یکی از ابزارهای نوین مالی دارایی مزایایی هستند. برشماری این مزایا می‌تواند به شناخت بهتر و آشنایی بیش‌تر با این صندوق کمک کند. مزایای صندوق‌های کالایی در بورس شامل قابل معامله در بورس بودن، امکان سرمایه گذاری با پول کم، کاهش هزینه‌ها و کارمزدها، امکان معامله در بازارهای ثانویه، قدرت نقدشوندگی بالا، افزایش تنوع پرتفوی و وجود پشتوانه قوی است که به طور جداگانه به بررسی هر کدام خواهیم پرداخت.

قابل معامله در بورس

یکی از مزایای صندوق‌های کالایی بورسی قابل معامله در بورس بودن آنهاست. این ویژگی باعث می‌شود آنها به راحتی و با امنیت خاطر قابل معامله شدن باشند.

امکان سرمایه گذاری با پول کم

یکی از مزایای سرمایه گذاری در صندوق کالایی طلا، امکان سرمایه گذاری با پول کم در آن است. به خوبی می‌دانیم که خرید هر گرم طلا نیازمند داشتن وجه نقد قابل توجه است. بنابراین بسیاری از افراد، بر خلاف میل‌شان، به خاطر نداشتن اندوخته کافی از سرمایه گذاری در طلا منصرف می‌شوند. اما صندوق‌های سرمایه گذاری طلا با توجه به ساختاری که دارند، این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند تا بتوانند سرمایه گذاری با پول کم در طلا را انجام دهند. هر واحد سرمایه گذاری صندوق طلا را می‌توان با هزینه‌ای بسیار کم‌تر از هر گرم طلا خرید.

کاهش هزینه‌ها

یکی از مزایایی که صندوق‌های کالایی برای سرمایه گذاران خود فراهم می‌کنند، کاهش هزینه‌ها است. این کاهش هزینه‌ها به این دلیل است که اگر شما می‌خواستید مستقیما زعفران بخرید، باید هم از نظر هزینه و هم از نظر وقت و تخصص بسیار متحمل هزینه می‌شدید. این در حالی است که صندوق‌های کالایی چنین کاری را بسیار راحت برای شما انجام می‌دهند.

امنیت بالا در سرمایه گذاری

هیچ کدام از صندوق‌های سرمایه گذاری بدون مجوز و نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار، امکان فعالیت ندارند. بنابراین سرمایه گذاری در صندوق‌های طلا از امنیت بسیار بالایی برخوردار است. از طرفی دیگر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید گزارش‌های مالی خود را در سامانه‌های آنلاین معتبر مانند کدال به صورت دوره‌ای منتشر کنند. ارائه این گزارش‌ها به این معنی است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به ویژه صندوق سرمایه‌گذاری طلا، از شفافیت بالایی برخوردار است.

امکان معامله در بازارهای ثانویه

مزیت دیگ صندوق‌های کالایی این است که در بازارهای ثانویه قابل معامله هستند. به این شیوه، افراد می‌توانند اوراق بهادار خود را به سایر سرمایه گذاران بفروشند.

قدرت نقدشوندگی بالا

خرید و فروش طلا یا زعفران به صورت فیزیکی در بازار ممکن است دشواری‌هایی را برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد. این در حالی است که واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌های طلا یا زعفران از نقدشوندگی بالایی برخوردار هستند. واحدهای سرمایه گذاری این صندوق‌ها را می‌توان به راحتی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بدون نیاز به مراجعه حضوری نقد کرد. ریسک‌های دیگری هم مانند جعلی بودن یا سرقت سکه طلای فیزیکی از بین می‌رود.

در مورد خرید زعفران هم باید توجه داشت که خرید آن به طور مستقیم و به صورت کالا برای بسیاری از سرمایه گذاران، گزینه مناسبی به شمار نمی‌آید. نگهداری و شرایط خاص این گیاه ارزشمند برای هر فردی امکان‌پذیر نیست. بنابراین سرمایه گذاری در صندوق زعفران به عنوان جایگزین مناسب برای سرمایه‌گذاران به حساب می‌آید. از طرفی خرید و فروش زعفران به صورت کالای فیزیکی نیازمند تخصص و آشنایی با بازار آن دارد. در حالی که برای خرید و فروش واحدهای سرمایه گذاری صندوق سرمایه‌گذاری زعفران نیازی به پیدا کردن بازار مربوط به آن نیست و می‌توان به راحتی در بورس به خرید و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق با نقدشوندگی بالا پرداخت.

افزایش تنوع پورتفوی

یکی دیگر از مزایای صندوق‌های کالایی، افزایش تنوع پورتفوی است. به عنوان مثال، در صندوق‌های طلا، امکان سرمایه گذاری در شمش و سکه وجود دارد. این موضوع سرمایه گذاری در سکه و طلا را متنوع‌تر می‌کند و حباب سرمایه‌گذاری را پایین‌تر می‌آورد.

وجود پشتوانه قوی

یکی دیگر از مزایای صندوق‌های کالایی پشتوانه قوی آنها است. دلیل این موضوع هم آن است که صندوق‌های کالایی در بازار سهام فعالیت می‌کنند و اوراق مربوطه را از بورس کالا خریداری می‎نمایند.

عملکرد صندوق کالایی چگونه است؟

صندوق کالایی با تشکیل سبد متشکل از گواهی سپرده کالایی، امکان سرمایه گذاری را بدون خرید مستقیم و فیزیکی کالاها فراهم می‌کند. از آن‌جایی که نوسانات در بازار کالایی وجود دارد، قیمت واحدهای صندوق کالایی هم از این تغییرات تاثیر می‌پذیرد.

انواع صندوق های کالایی

صندوق‌های کالایی به طور کلی در دو کالای زعفران و طلا فعالیت دارند. به عنوان مثال صندوق طلای کیان از صندوق‌های کالایی به حساب می‌آید که سبدی متشکل از اوراق گواهی سپرده کالایی سکه بورسی و اوراق مبتنی بر شمش طلا دارد.

صندوق‌هایی هم وجود دارند که سبدی متشکل از اوراق گواهی سپرده کالایی مبتنی بر زعفران دارند. این صندوق‌ها هم از انواع صندوق‌های کالایی به شمار می‌آیند.

صندوق های تک کالایی

در ایران همان طور که اشاره کردیم، صندوق‌های تک کالایی فعال هستند که در دو زمینه طلا و زعفران فعالیت می‌کنند.

صندوق سرمایه گذاری طلا

در میان صندوق‌های کالایی، صندوق سرمایه‌گذاری طلا هم وجود دارد. صندوق طلا، سبدی متشکل از اوراق گواهی سپرده سکه بورسی و اوراق مبتنی بر شمش طلا دارد. صندوق طلای کیان از این نوع صندوق کالایی به حساب می‌آید. سرمایه گذاری در صندوق طلا مزایایی دارد. این صندوق ها بازدهی مشابه سرمایه گذاری در سکه طلا دارند. سرمایه‌گذاری مستقیم در طلا یا همان خرید فیزیکی طلا می‌تواند خطراتی مانند سرقت و گم شدن را برای دارایی سرمایه‌گذار به همراه داشته باشد. بنابراین می‌توان صندوق سرمایه‌گذاری طلا را به عنوان گزینه‌ای مطمئن که بازدهی مشابه سرمایه‌گذاری در سکه طلا دارد، جایگزین روش سرمایه‌گذاری مستقیم در طلا کرد.

صندوق سرمایه گذاری زعفران

در میان صندوق‌های کالایی، صندوق سرمایه گذاری زعفران هم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. صندوق سرمایه گذاری زعفران به عنوان یک ابزار مالی نوین، با سازوکار مشخص، به جمع‌آوری وجوه نقد از طرف سرمایه‌گذاران می‌پردازد و دارایی جمع‌آوری‌شده را به دارایی‌های مبتنی بر زعفران مانند گواهی سپرده کالایی زعفران و اوراق مشتقه مبتنی بر دارایی پایه زعفران اختصاص می‌دهد. سرمایه گذاری در این نوع صندوق کالایی دارای مزایایی است که از آن جمله می‌توان به نقدشوندگی بالا، مدیریت حرفه‌ای، حمایت از کشاورزی، تنوع سرمایه گذاری و حفظ و ارتقای کیفیت اشاره کرد.

چگونه در صندوق های کالایی سرمایه گذاری کنیم؟

با دریافت کد بورسی می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های کالایی کرد. سرمایه‌گذاران می‌توان از سامانه معاملات آنلاین مانند کارگزاری‌ها، مانند خرید سهام، با جستجوی نماد صندوق کالایی موردنظر خود اقدام به خرید واحدهای سرمایه گذاری آن کنند.

ریسک خرید صندوق کالایی

صندوق‌های کالایی دارای ریسک عملیاتی هستند. ریسک عملیاتی به متغیرهایی مربوط می‌شود که در اقتصاد کلان اتفاق می‌افتد. انواع دیگری از ریسک در صندوق‌های کالایی وجود دارد؛

· ریسک عملیاتی

· ریسک نظارتی

· ریسک بازخرید صندوق

· ریسک مدیریت غیرفعال صندوق

· ریسک‌های معاملاتی صندوق در بازار

· ریسک خسارت به کالای صندوق

کارمزد سرمایه گذاری در صندوق کالایی

صندوق کالایی 3 نوع کارمزد دارد؛ کارمز پذیره نویسی صندوق های کالایی، کارمزد بازارگردان در معاملات صندوق های سرمایه گذاری کالایی و کارمزد ثبت و پذیرش صندوق های سرمایه گذاری کالایی. در هر معامله صندوق طلا، خریدار و فروشنده هرکدام به اندازه 0.00125 از کل مبلغ خرید یا فروش خود باید کارمزد پرداخت نمایند اما این کارمزد برای صندوق‌های کالایی دیگر 0.00115 است.