همه چیز درباره حباب قیمت دارایی‌ها

احتمالا پیش آمده است که خودتان یا یکی از آشناهایتان پس از شنیدن خبری در مورد بازدهی و سود بالای یک بازار وارد آن شده و دارایی خود را در آن سرمایه‌گذاری کرده باشید. در این حالت احتمال می‌دادید سود خوبی عاید شما شود اما به یکباره نه تنها سود نکرده‌اید، بلکه زیان هم دیده‌اید. حتما در این شرایط از خود سوال کرده‌اید که چرا و چه اتفاقی افتاده است. احتمالا شما در شرایطی این دارایی را خریداری کرده‌اید که بازار دچار حباب قیمت بوده است. حباب قیمت و نحوه تشکیل و شناخت آن یکی از مهم‌ترین مباحثی است که باید نسبت به آن آگاهی داشته باشید تا سرمایه‌گذاری شما کمتر در معرض زیان باشد.

حباب قیمت یک دارایی چیست؟

حباب به وضعیتی گفته می‌شود که قیمت بازاری یک دارایی مانند سهام یا مسکن از ارزش ذاتی آن بیشتر باشد. حباب قیمتی معمولا به دو دلیل عمده ایجاد می‌شود. دلیل اول انتظارات تورمی است، انتظارات تورمی باعث می‌شود فعالان بازار گمان کنند در آینده نه چندان دور نرخ تورم یا بالاتر می‌رود. در نتیجه برای اینکه بتوانند از فرسایش قدرت خرید سرمایه‌های خود جلوگیری کنند اقدام به شروع سرمایه گذاری شدید در یک بازار خواهند کرد. به دلیل اینکه عرضه در هر بازاری محدودیت‌های خاص خود را دارد، اگر مازاد تقاضا ایجاد شود قیمت بازاری از قیمت ذاتی فاصله خواهد گرفت. در نتیجه حباب قیمتی ایجاد می‌شود.

دلیل دوم را می‌توان به تقاضای سفته بازی نسبت داد، تقاضای سفته بازی باعث می‌شود افراد برای کسب سودهای زیاد اما کوتاه‌مدت وارد بازار خاصی شوند. به دلیل ورود این افراد و افزایش تقاضا، قیمت بازاری از قیمت ذاتی بیشتر می‌شود. این اختلاف قیمت ذاتی و بازاری همان حباب قیمتی است.

حباب قیمتی مثبت و منفی چیست؟

حباب قیمت می‌تواند مثبت یا منفی باشد. حباب قیمتی مثبت زمانی ایجاد می‌شود که قیمت بازاری یک دارایی بالاتر از ارزش ذاتی آن باشد. اما هنگامی که قیمت بازاری دارایی پایین‌تر از ارزش ذاتی آن باشد، این دارایی خاص در آن بازه زمانی حباب قیمتی منفی دارد.

ترکیدن حباب قیمتی چیست؟

همانگونه که بیان شد حباب قیمت ناشی از فاصله گرفتن قیمت بازار از قیمت ذاتی یک دارایی یا کالا است. به وجود آمدن حباب قیمت ممکن است به دلیل وجود انتظارات تورمی یا تقاضای سفته بازی باشد، اگر این دو عامل مهم توسط سیاست گذاران اقتصادی تعدیل شوند باعث می‌شود قیمت بازاری به قیمت ذاتی نزدیک شود. در برخی مواقع افت قیمت‌ها بسیار شدید است و اصطلاحا به آن ترکیدن حباب قیمتی می‌گویند.

محاسبه حباب قیمتی بازارهای مختلف

محاسبه حباب قیمتی بازارهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه به بررسی نحوه محاسبه حباب قیمتی در بازار مسکن و سکه می‌پردازیم.

محاسبه حباب در بازار مسکن

بازار مسکن یکی از بازارهای مهم برای سرمایه گذاری است. بازار املاک و مستغلات همچون دیگر بازارها ممکن است دچار حباب قیمتی شود. برای به دست آوردن حباب قیمتی در بازار مسکن کافی است که قیمت مسکن مورد نظر را بر اجاره آن تقسیم کرد. این عدد اگر بالای 25 باشد نشان دهنده حباب در بازار مسکن است و به طور کلی به معنای این است که اجاره مسکن بسیار بهتر از خرید است. کمتر از 15 بودن این عدد هم نشان می‌دهد خرید مسکن بهتر از اجاره آن است.

محاسبه حباب قیمتی در بازار طلا

بازار طلا بر خلاف بازار مسکن، نوسانات قیمتی بالایی دارد. زیرا هرگونه خبر سیاسی، امنیتی و اقتصادی باعث می‌شود سرمایه گذاران به سرعت واکنش نشان دهند. برای به دست آوردن حباب قیمتی در بازار سکه طلا، کافی است که ارزش ذاتی قیمت سکه را از ارزش معاملاتی آن کسر کنیم. اما نکته مهمی که وجود دارد این است که چگونه باید ارزش ذاتی قیمت سکه را به دست آورد؟ برای محاسبه ارزش ذاتی قیمت سکه می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد.

۵ مرحله شکل‌گیری حباب قیمت

برای پرهیز از به دام حباب‌ها افتادن آشنایی با نحوه شکل‌گیری آنها لازم است. به طور کلی تشکیل حباب ۵ مرحله دارد که در زیر به آنها می‌پردازیم.

۱- جابجایی

جابجایی زمانی اتفاق می افتد که سرمایه گذاران به دلیلی مانند پدیدار شدن یک فناوری جدید یا تغییرات نرخ بهره یا عوامل اقتصادی دیگر وسوسه شوند تا وارد بازاری شوند.

۲- رونق

پس از جابجایی، قیمت‌ها در ابتدا به آرامی افزایش می‌یابند، اما پس از ورود هرچه بیشتر متقاضیان و سرمایه‌گذاران به بازار، قیمت رفته رفته شتاب می‌گیرد و وارد مرحله رونق می‌شود. در این مرحله، دارایی پربازده تحت پوشش گسترده رسانه‌های مختلف قرار گرفته و توجه همه را به خود جلب می‌کند. ترس از دست دادن موقعیتی که می‌تواند فقط یک بار در زندگی رخ دهد، تعداد فزاینده‌ای از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران را به خود جذب می‌کند.

۳- سرخوشی

در این مرحله، با سر به فلک کشیدن قیمت دارایی، احتیاط سرمایه‌گذاران بر باد می‌رود. در این شرایط ارزیابی‌ها و معیارهای جدیدی برای توجیه افزایش بی‌وقفه قیمت دارایی صورت می‌گیرد و این ارزیابی‌ها به بالاترین سطح ممکن توجیه می‌رسند.

۴- سود بردن

در این مرحله، سرمایه‌گذاران هوشمندتر شروع به فروش و نجات سود خود می‌کنند. آنان می‌دانند حباب در حال ترکیدن است اما برآورد زمان دقیق آن دشوار است. در واقع در اینجا زنگ خطر به صدا درآمده است اما همه نمی‌توانند صدای آن را بشنوند.

۵- وحشت

مرحله آخر حباب، وحشت است. در این مرحله فقط با یک اتفاق نسبتاً کوچک، حباب ممکن است شروع به ترکیدن کند. در مرحله وحشت، قیمت دارایی‌ حبابی با همان سرعتی که صعود کرده‌ بود، شروع به ریزش می‌کند. اینجا است که سرمایه‌گذاران و معامله‌گران سغی می‌کنند با کمترین سود یا حتی کاهش ارزش دارایی خود، آن را بفروشند و دارایی خود را نقد کنند. هر چه عرضه دارایی بیشتر از تقاضای آن شود، قیمت دارایی‌ با شدت بیشتری کاهش پیدا می‌کند.

نکته‌های کلیدی:

-سعی کنید در سرمایه‌گذاری خود به ریسک بازار هم توجه کنید. ورود چشم بسته به یک بازار و بدون در نظر گرفتن پیامدهای آن شما را با زیان روبرو می‌کند.

-از مشاوران اقتصادی و دانش آنان بهره ببرید. صرفا نگاه کردن به بازدهی و روند قیمت بازار شاید در کوتاه‌مدت سود عاید شما کند، اما در بلندمدت احتمالا منجر به زیان شما می‌شود.

-سعی کنید سبدی از سرمایه‌گذاری‌های مختلف داشته باشید تا با زیان یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری زیان تمام عیار نکنید.