ریسک گریزی چیست؟

مفهوم ریسک گریزی به سرمایه گذاری اشاره دارد که اولویت فرد بیشتر بر حفظ سرمایه است و بازدهی‌های امن‌تر را انتخاب می‌کند، حتی اگر سود آنها کمتر باشد. موضوعی که باید در سرمایه گذاری‌های پر ریسک در نظر داشت این است که ریسک و نوسان با هم برابر است. به این معنی که هر چه میزان نوسان در یک بازار مالی بالا باشد به همان میزان خطر ریسک نیز بالاتر می‌رود.

یک سرمایه گذاری بی ثبات هم می‌تواند سرمایه فرد را افزایش دهد و او را به ثروت برساند و هم این قابلیت را دارد که به اژدهایی تبدیل شود و تمام پس انداز و سرمایه ما را یک جا ببلعد! در مقابل، یک سرمایه گذاری محافظه کارانه و یا بهتر بگوییم با سود ثابت مانند صندوق درآمد ثابت می‌تواند با گذشت زمان، به آرامی و با ثبات تقریبا حساب شده‌ای، موجب رشد سرمایه شما را فراهم کند.

درک اصطلاح ریسک پذیری

ریسک گریزی یا خنثی سازی خطر و یا ریسک پذیری همه به خصوصیات فردی یا ویژگی‌های آموخته شده فرد ارتباط دارند. علاوه بر این، نقش دانش و آگاهی هم بر آنها تاثیر می‌گذارد. سرمایه گذاری ریسک پذیر با توجه به بازدهی‌های تحلیل شده و مورد انتظار، ریسک نزول را نادیده می‌گیرد و به نفع دریافت میزان بازده بیش‌تر از حریم امن دست می‌کشد.

ریسک پذیری و ریسک گریزی

برای درک بهتر مفهوم ریسک گریزی و ریسک پذیری بهتر است به تقسیم بندی افرد بر اساس ریسک گریزی و ریسک پذیری‌شان بپردازیم و نمونه‌های مشخصی از افراد در این دو دسته داشته باشیم. قبل از این‌که به نمونه‌‎هایی از افراد ریسک‌پذیر و ریسک گریز بپردازیم، گفتنی است قبل از این‌که انواع افراد در ریسک پذیری و ریسک گریزی قرار بگیرند، در یکی از دو گروه سرمایه گذار فعل و غیرفعال قرار می‌گیرند. به این معنی که میزان فعال بودن ما در انواع زمینه‌های سرمایه گذاری نشان‌دهنده این است که در کدام دسته ریسک پذیری و ریسک گریزی قرار می‌گیریم.

سرمایه گذار فعال و غیر فعال

بیش و کم دیده‌ایم افرادی را که در بازارهای سرمایه فعالیت می‌کنند. نوع رفتار آن‌ها مشخص می‌کند که از دسته سرمایه گذاران فعال هستند یا غیر فعال. به عنوان مثال اگر شخصی را می‌بینیم که به طور روزانه به معالمه کردن در بازارهایی مانند بازار سهام مشغول است و تلاش می‌کند سود روزانه دریافت کند، این شخص در گروه سرمایه گذار فعال قرار می‌گیرد.

این‌طور برداشت می‌شود که سرمایه گذاران فعال در دسته افراد ریسک پذیر قرار بگیرند. تاثیرات روانشناختی و فکری و احساسی که این دسته از افراد در زندگی‌شان دریافت کرده‌اند این حالت را برای‌شان ایجاد کرده است که بتوانند با روحیه سرمایه گذاری ریسک پذیر و پیش رونده - بیش از این‌که به دنبال امنیت در سرمایه گذاری باشند - به کسب سود بیش‌تر فکر کنند. می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که ریسک پذیری و ریسک گریزی به نوعی ریشه ذاتی و انتسابی در افراد دارند. البته می‌شود گفت که با تغییر موقعیت و شرایط، افراد در این دو دسته جابه‌جا می‌شوند و شخصیت سرمایه گذاری‌شان با تغییراتی مواجه می‌شود.

ریسک پذیرها و ریسک گریزهای آشنا در سرمایه گذاری

یکی از مشخص‌ترین انواع شخصیت سرمایه گذاری که در دسته ریسک گریزها قرار می‌گیرند، افراد سالمند هستند. با گذر زمان این اتفاق طبیعی است که افراد با ورود به سال‌های سالمندی و بازنشستگی ریسک گریز شوند. این افراد تمایل به قرار دادن سرمایه خود در زمینه سرمایه گذاری کم یا بدون ریسک دارند با سود ماهانه دارند.

البته افراد ریسک پذیر دیگری هم هستند که برای روزهای بازنشستگی به دنبال چنین سرمایه گذاری هستند که بتوانند سود ماهانه بیش‌تر از بانک دریافت کنند. به عنوان مثال صندوق درآمد ثابتی که تقسیم سود ماهانه هم دارد از بهترین گزینه‌های سرمایه گذاری برای افراد ریسک گریز به حساب می‌آیند. صندوق ندای ثابت کیان با سود 22 تا 23 درصدی سالانه می‌تواند گزینه مناسبی برای انواع شخصیت‌های ریسک گریز باشد. این تمایل در افراد ریسک پذیر وجود دارد که بخواهند به طور سالانه هم اقدام به برداشت سود خود نکنند تا بتوانند سود موثر دریافت کنند.

پاداش صبر برای ریسک گریزها

جالب است بدانیم که شکیبایی افراد ریسک گریز برای‌شان بازدهی بیش‌تری در سرمایه گذاری به همراه خواهد داشت. سود موثر در ابزار مالی نوینی مانند صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت برای این دسته امکان‌پذیر است. به عنوان مثال اگر تقسیم سود ماهانه صندوق ندای ثابت کیان را برداشت نکنیم و با همان سود اقدام به خرید واحدهای سرمایه گذاری همین صندوق کنیم، می‌توانیم در پایان سال سرمایه گذاری‌مان انتظار سود 25 درصد سالانه را داشته باشیم.

برای کسانی که از ریسک متنفرند!

افرادی که به شدت ریسک گریز هستند و اساسا از هر نوع ریسک بیزار هستند، بیش‌تر به سمت سرمایه گذاری‌های باثبات‌تر مانند حساب‌های پس انداز، گواهی سپرده و اوراق قرضه و برخی از سهام شرکت‌‎ها گرایش دارند. تمام گزینه‌ها به استثنای سهام همگی از سرمایه گذاری‌های با درآمد ثابت به حساب می‌آیند. به این معنی که در هر زمانی، فرد سرمایه گذاری که اقدام به برداشت سرمایه خود به صورت وجه نقد کند به علاوه اصل پول سرمایه گذاری شده‌اش می‌تواند بازده مشخصی که به طور روزشمار از سرمایه گذاری به دست آورده است را برداشت کند. اگر مایلید بدانید ریسک گریز هستید یا نه، می‌توانید از سنجش ریسک پذیری کیان استفاده کنید.

برآورده کردن سطح تورم و بالاتر از آن

تعدادی از افراد هستند که ریسک پذیر هستند و بدون توجه به ریسک‌های بالقوه وارد بازارهای مالی پر ریسک برای سرمایه گذاری می‌شوند. اما تعداد زیادی از سرمایه گذاران تنها می‌خواهند روی موج تورم سوار شوند و پول نقدشان را در جایی سرمایه گذاری کنند که در زمان برداشت، ارزشی معادل تورم موجود و یا کمی بالاتر از میزان تورم داشته باشد.

دسته دوم باید وجوه نقد خود را برای سرمایه گذاری در سپرده‌ها و اوراق بهادار آماده کنند. گزینه‌هایی مانند حساب‌های پس‌انداز بانک هستند که با میزان بازدهی مشخص سالیانه این امکان را به سرمایه گذاران می‌دهند که بدون نگرانی بابت اصل پول سرمایه گذاری شده خود اقدام به باز کردن حساب کنند. اما بسیاری از این حساب‌های پس انداز، سود به دست آمده را به صورت روز شمار ارائه نمی‌کنند و تنها در پایان موعد مقرر میزان سود را با اصل پول به سرمایه گذار ارائه می‌دهند.

در مقابل، صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر همین سپرده‌ها و اوراق بهادار مانند صندوق های درآمد ثابت این امکان را ایجاد کرده که سرمایه گذاران امکان برداشت سود روز شمار خود را در هر تاریخی از زمان شروع سرمایه گذاری‌شان داشته باشند و موعد مقرری وجود ندارد. تقریبا تمام حساب‌های پس انداز بانکی در زمان افتتاح حساب این نکته را گوش زد می‌کنند که مثلا تا فلان تاریخ حق دسترسی به اصل پول‌تان را ندارید اما صندوق های درآمد ثابت نقدشوندگی سریع دارند و چنین محدودیت‌هایی برای سرمایه گذاران خود قائل نیستند.

ریسک پذیرها و فرصت ها

ممکن است در میان افراد ریسک پذیری که دیده‌ایم، بیش‌تر با شخصیت‌های سرمایه گذاری ریسک پذیری مواجه شده باشیم که در سرمایه گذاری و معامله کردن به طور هیجان‌زده عمل می‌کنند و نداشتن دانش و زمان کافی باعث می‌شود تا متضرر شوند. اما جالب است بدانیم که در میان انواع ریسک پذیرها، سرمایه گذاران ریسک پذیری هستند که آگاهانه عمل می‌کنند و با این‌که سرعت معامله‌هایی که انجام می‌دهند بالا است اما هم دانش کافی دارند و هم از فرصت‌های تخصصی استفاده می‌کنند.

ریسک‌پذیرهایی که آگاهانه اقدام به سرمایه گذاری در بازارهایی مانند بازار سهام می‌کنند به جای این‌که خودشان زمان را برای تحلیل انواع سهام اختصاص دهند، به سراغ صندوق‌های سهامی می‌آیند که از تیم متخصص و تحلیل‌گران بازار سهام برخوردار هستند. با سرمایه گذاری در صندوق‌های سهامی می‌توان از دانش و زمان متخصصین حاضر در صندوق بهره‌مند شد و به نوعی از مشاور سرمایه گذاری آن‌ها استفاده کرد.