ضریب بتای بورس چیست و محاسبه ضریب بتای منفی چطور انجام می شود؟

یکی از مهمترین نکاتی که افراد باید برای یک سرمایه گذاری اصولی بدانند، آشنایی با مباحث بنیادی بازارها است. این موضوع به ویژه در مورد بازار سهام که تخصص بیشتری نیاز دارد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این مطلب قصد داریم شما را با ضریب بتا و ضریب بتای منفی آشنا کنیم.

شناخت ضریب بتا در بورس

سرمایه گذاری همواره ریسک دارد. برخی از این ریسک‌ها ریسک سیستماتیک و برخی دیگر ریسک غیرسیستماتیک هستند. ریسک غیر سیستماتیک را می‌توان با استفاده از متنوع سازی دارایی‌ها تا حد قابل قبولی کاهش داد. اما ریسک سیستماتیک به این آسانی قابل رفع نیست. برای اینکه بتوان ریسک سیستماتیک را کاهش داد باید به وضعیت سیاسی و کلان اقتصادی توجه شود. این گونه عوامل دخیل در ریسک سیستماتیک از اختیار سرمایه گذار خارج است و آن را با ضریب بتا (β) تعریف می‌کنند.

فرمول ضریب بتا در بورس

برای بدست آوردن ضریب بتای یک سهم بورسی باید از فرمول زیر استفاده کرد.

کاربرد ضریب بتا در بورس

ضریب بتا در بورس نشان دهنده نوسان بازدهی یک سهم در بازار اوراق بهادار نسبت به شاخص کل بازار است. در واقع این ضریب نشان دهنده بازده دارایی نسبت به بازار است.

ضریب بتا صندوق سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه گذاری یک سبد سرمایه گذاری دارند. برای محاسبه ضریب بتا صندوق سرمایه گذاری باید ابتدا ضریب بتای تمامی سهم ها را بدست بیاوریم و سپس از ضرایب بتا به دست آمده میانگین موزون بگیریم.

ضریب بتا منفی در بورس

ضریب بتا منفی به معنی حرکت سهم در خلاف جهت بازار است. به عنوان مثال اگر بازار 1 درصد رشد داشته باشد و یک سهم بتای منفی داشته باشد، به این مفهوم است که سهم مورد نظر در این بازه زمانی 1 درصد کاهش قیمت داشته است.

ضریب بتا مثبت

ضریب بتای مثبت به معنی این است که روند حرکت سهم در جهت بازار است. اگر بازار رشد داشته باشد سهم نیز در حال رشد است.

تحلیل بازه های ضریب بتا

ضریب بتا به صورت کلی به دو دسته مثبت و منفی تقسیم می‌شود. ضریب بتای مثبت به معنی این است که روند حرکت سهم در جهت بازار و بتای منفی به مفهوم حرکت سهم در خلاف جهت بازار است. اما بتای مثبت یا منفی دارای بازه‌هایی هستند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

ضریب بتا کمتر از یک

دسته اول ضریب بتای کمتر از یک تا صفر است. وقتی این ضریب مثبت است یعنی بازار و سهم در یک جهت حرکت می‌کنند، اما میزان حرکت آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال اگر ضریب بتای یک دارایی کمتر از 1 باشد به این معنی است که اگر بازار یک درصد رشد داشته باشد سهم کمتر از یک درصد رشد کرده است.

ضریب بتا بیشتر از یک

دسته دوم ضریب بتای بیشتر از یک است. این ضریب وقتی مثبت باشد یعنی بازار و سهم در یک جهت حرکت می‌کنند. اما میزان حرکت آن‌ها باز هم با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال اگر ضریب بتای یک دارایی بیشتر از یک باشد به این معنی است که اگر بازار یک درصد رشد کند سهم بیشتر از یک درصد صعود می‌کند.

ضریب بتای یک

ضریب بتای یک به معنی این است که سهم و بازار نه تنها در یک جهت حرکت می‌کنند بلکه دقیقا به یک اندازه نیز رشد یا کاهش پیدا کرده‌اند.

ضریب بتای صفر

ضریب بتای صفر به این مفهوم است که میزان تغییرات سهم را نمی‌توان از طریق تغییرات بازار توضیح داد و این سهم و بازار ارتباطی با یکدیگر ندارند.

ضریب بتای منفی یک

بتای منفی به معنی حرکت خلاف جهت سهم نسبت به بازار است. اگر بتا منفی یک باشد یعنی سهم دقیقا به اندازه رشد یا کاهش بازار کاهش یا رشد داشته است.

ضریب بتا کمتر از منفی یک

ضریب بتای کمتر از منفی یک یعنی سهم به میزان بیشتری از بازار در خلاف جهت بازار حرکت کرده است. به عنوان مثال اگر بازار یک درصد رشد داشته باشد و ضریب بتای سهم کمتر از منفی 1 باشد یعنی سهم بیش از یک درصد کاهش داشته است. علاوه بر این، اگر بازار یک درصد افت کند، سهم بیشتر از یک درصد رشد می‌کند.

ضریب بتا بیشتر از منفی یک

ضریب بتای بیشتر از منفی یک یعنی سهم به میزان کمتری از بازار در خلاف جهت بازار حرکت کرده است. به عنوان مثال اگر بازار یک درصد رشد داشته باشد و ضریب بتای سهم بیشتر از منفی 1 باشد یعنی سهم کمتر از یک درصد کاهش داشته است. در مورد یک درصد افت بازار هم سهم کمتر از یک درصد رشد می‌کند.

بهترین عدد برای ضریب بتای سهام

انتخاب بهترین عدد برای ضریب بتای سهم کمی دشوار است. سهمی که بتواند به اندازه رشد یا کاهش بازار افزایش یا کاهش قیمت را تجربه کند (ضریب بتای آن یک باشد)، شاید بهترین ضریب بتا را داشته باشد. علت این است که سهم دارای ضریب بتای بیشتر از یک هرچند ممکن است در زمانی که بازار روند رو به رشد دارد، رشد بیشتری را تجربه کند اما هنگامی که بازار در حال نزول است، کاهش قیمت بیشتری نیز دارد. به همین دلیل بتای بیشتر از یک باعث افزایش ریسک سهم می شود.

اما سهمی که بتای یک داشته باشد می‌تواند در جهت بازار و به اندازه تغییر آن رشد یا کاهش یابد.

ضریب بتا و ریسک چه ارتباطی با هم دارند؟

ضریب بتا در واقع بیان کننده ارتباط بین ریسک و بازده انتظاری از یک دارایی است.

چه زمانی بر روی سهام با ضریب بتای منفی سرمایه گذاری کنیم؟

هرگاه سهمی ضریب بتای منفی داشته باشد یعنی خلاف جهت بازار حرکت می‌کند. اگر سرمایه گذار با توجه به برخی عوامل مهم پیش بینی کند که بازار در حال ریزش است، می‌تواند در سهم‌های با بتای منفی سرمایه گذاری کند، زیرا این نوع از سهم ها در خلاف جهت بازار حرکت می‌کنند.