نقدینگی چیست و چگونه افزایش پیدا می‌کند؟
احسان والیان- اشتراک‌گذاری
- 2691
- 0
در مفاهیم اقتصادی، نقدینگی تعریف خاصی دارد. برحسب این تعریف، به جمع پول و شبه پول، نقدینگی گفته می‌شود. اگر دقیق‌تر بخواهید بدانید، منظور از پول، مجموع اسکناس و سکه‌های فلزی در دست مردم به علاوه سپرده‌های دیداری و سپرده‌هایی است که قابل چک کشیدن هستند.
واژه نقدینگی را بارها در موقعیت‌های مختلف شنیده‌ایم. عده‌ای هم برای آن‌که بگویند سطح سواد بالایی دارند به جای این‌که خیلی راحت بگویند؛ «پول ندارم!» می‌گویند؛ «شرمنده، الان نقدینگی کافی ندارم!». گرچه این جمله به اشتباه استفاده نشده است. پول نقدی که همراه ما هست و می‌توانیم در لحظه خرج کنیم هم نقدینگی به حساب می‌آید. به طور کلی هر دارایی که بتوانیم در کم‌ترین زمان ممکن به وجه نقد – البته بدون تغییر در ارزش اصلی آن – تبدیل کنیم به مفهوم نقدینگی (liquidity) نزدیک‌تر خواهد بود. پولی که در حال حاضر در دسترس شما هست و این قدرت را به شما می‌دهد تا بتوانید در آن واحد معامله دلخواه‌تان را انجام دهید، همان نقدینگی شما است. یک موضوع دیگر که مشابه نقدینگی نوشته می‌شود اما با آن تفاوت دارد، نقدشوندگی است. در بازارهای سرمایه‌گذاری، یکی از عواملی که امتیاز بزرگی به حساب می‌آید، میزان نقدشوندگی است. به عنوان مثال املاک و مستغلات با تمام پیشرفتی که در افزایش قیمت داشته است باز هم آن طوری که باید از ویژگی نقدشوندگی برخوردار نیست و در بستر نقدشوندگی جایگاه خاصی به دست نمی‌آورد. اما تاثیر و خلق نقدینگی در زندگی و اقتصاد دارای ابعاد قابل بحثی است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
نقدینگی چیست؟
در مفاهیم اقتصادی، نقدینگی تعریف خاصی دارد. برحسب این تعریف، به جمع پول و شبه پول، نقدینگی گفته می‌شود. اگر دقیق‌تر بخواهید بدانید، منظور از پول، مجموع اسکناس و سکه‌های فلزی در دست مردم به علاوه سپرده‌های دیداری و سپرده‌هایی است که قابل چک کشیدن هستند. از سوی دیگر، شبه پول به دارایی‌هایی گفته می‌شود که مستقیما قابل نقد شدن نیستند اما می‌توان آنها را به صورت نقد یا سپرده‌های قابل چک کشیدن درآورد و تبدیل کرد.
خلق نقدینگی
موضوعی که قبل از خلق نقدینگی باید در نظر گرفته شود این است که حجم نقدینگی باید با میزان تولید کالا و همچنین خدمات برابر باشد. زمانی که این برابری به بار بنشیند می‌توان در مورد خلق نقدینگی صحبت کرد. افزایش نقدینگی در جامعه با استفاده از ضریب فزاینده پولی محاسبه می‌شود. از این منظر، هر چه بانک‌ها بیش از میزان سپرده‌ای که دارند اقدام به خلق پول کنند، نقدینگی را افزایش داده‌اند. در بخش بعد به بررسی تاثیر نقدینگی در اقتصاد می‌پردازیم و به اهمیت ضابطه‌مندی چاپ پول و خلق نقدینگی اشاره می‌کنیم.
تاثیر نقدینگی در اقتصاد
می‌توان قبل از هر توضیحی حدس‌هایی در مورد تاثیر نقدینگی در چرخه اقتصاد زد. یکی از دیدگاه‌ها و حدس‌های درست در این رابطه این است که هر چه مردم قدرت نقدینگی بالاتری داشته باشند به همان مقدار هم سرعت معاملات و میزان تقاضا در جامعه بیش‌تر می‌شود. این اتفاق در صورتی که بخش عرضه هم در یک کشور پویا و فعال باشد و به طور صحیحی انجام گیرد، مساله خاصی نیست. اما اگر بخش عرضه و تولید دچار مشکل باشد یا خلق نقدینگی به صورت بی‌ضابطه‌ای با استفاده از چاپ پول انجام شود، بیماری‌هایی برای اقتصاد در پی خواهد داشت. نقدینگی بیش از حد و غیرمنطقی می‌تواند عاملی برای تورم باشد. حبس نقدینگی نیز مساله مهم دیگری است که می‌تواند به دلیل چاپ بی‌قاعده پول رخ دهد. در این شرایط، پول افراد به جای آن که در جاهای مناسب مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا بخش تولید سرمایه‌گذاری شود و موجب رونق اقتصاد و افزایش سطح رفاه عمومی شود، در برخی گزینه‌ها مانند مسکن حبس می‌شود. این موضوع در بلندمدت برای اقتصاد مناسب نیست.
