چرا صندوق سهامی بخریم؟

تورم سال‌های اخیر نشان داده است که تورم چطور به قاتل سریالی سرمایه‌های مردم تبدیل شده و دارایی و قدرت خرید آنها را چطور کاهش می‌دهد. این تجربه را همه ما داریم. اما چه راهکارهایی برای غلبه بر تورم وجود دارد؟ بازار سهام به عنوان بهترین و پربازده‌ترین بازار در بلندمدت مطرح است و به بسیاری از مردم توصیه می‌شود در آن سرمایه گذاری کنند.

اما تجربه سال 99 برای بسیاری از افراد و ضرر کردن آنها در بازار سهام تجربه ناخوشایند و متفاوتی به آنها داده است. ضررهایی قابل توجه به خصوص برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد آنها را از این بازار دلسرد کرد. با تمام این حرف‌ها، راهکاری برای سود بردن از این بازار وجود دارد. در ادامه به این راه اشاره می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چرا بهتر است صندوق سهامی بخریم.

داستان یک افت طولانی

نیمه سال 99 بود که با داغ شدن اخبار رشد بورس، پای بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به بازار سهام باز شد. کسانی که پیش از مرداد 1399 وارد این بازار شدند، سودهای قابل توجهی در دارایی خود مشاهده کردند. این اخبار دهان به دهان چرخید و پای تازه‌واردان دیگری هم به بازار باز شد. اما این رشد بالاخره متوقف شد و از مرداد ماه سال 99 بازار شروع به ریزش کرد.

شاخص کل بورس که تا 2 میلیون واحد هم رسیده بود، به مرور افت کرد و در ابتدای خرداد 1400 به کمتر از 1.1 میلیون واحد تنزل پیدا کرد. با این حال، وضعیت این طور نماند و شاهد رشد بازار بودیم. پس از مدت‌ها افت و خیز، از آبان ماه 1401 بار دیگر بازار شاهد رشد خوبی بود و شاخص کل بورس تا پایان آذر ماه امسال به حدود 1.5 میلیون واحد برگشت. در دی ماه نیز شاخص کل به مرز 1.6 میلیون واحد رسیده است.

با وجود این افزایش در دو ماه اخیر همچنان بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار سهام در ضرر هستند. در اینجا دو سوال پیش می‌آید. اول این که واقعا بازار سهام بهترین بازار از نظر بازدهی است؟ دوم این که اگر این بازار بهترین بازدهی را داشته چطور می‌توان حتی با دانش کم از بازار سهام از آن سود برد؟

نگاهی به بازدهی بازار سهام: کارشناسان مالی درست می‌گویند؟

این که کارشناسان مالی می‌گویند بازار سهام پربازده‌ترین بازار سرمایه‌گذاری است، تا چه حد درست است؟ برای فهمیدن درستی یا نادرستی این مطلب کافی است بازده دارایی‌های مختلف را در یک بازه 5 ساله با هم مقایسه کنیم.

اگر آخر آذر سال 96 پولتان را در جاهای مختلف سرمایه‌گذاری می‌کردید، به نظرتان کدام بازار سود بیشتری می‌داد؟ دلار؟ مسکن؟ طلا؟ یا بانک؟ پاسخ بورس است. اگر نگاهی به رشد ارزش سرمایه‌گذاری‌ها در این بازه بیندازیم، خواهیم دید که ارزش دلار در این مدت حدودا 9.5 برابر و ارزش سکه امامی حدودا 13.4برابر شده است. ارزش متوسط مسکن در شهر تهران نیز حدود 9.5 برابر شده اما پولی که در بانک مانده با فرض نرخ 16 درصد حدودا 2.1 برابر شده و با فرض نرخ 18 درصد 2.3 برابر شده است.

جالب است بدانید شاخص کل بورس در این بازه تقریبا 15.7 برابر شده است! بنابراین کارشناسان مالی درست می‌گویند که بازار سهام پربازده‌ترین بازار در بازه بلندمدت است. این در حالی است که سطح عمومی قیمت‌ها در این مدت 5.1 برابر شده است.

بنابراین، اگر بازار سهام بهترین بازار بوده و علاوه بر جبران تورم، دارایی و قدرت خرید سرمایه‌گذاران را افزایش داده، پس چطور عده‌ای در آن زیان دیده‌اند و چه راهی برای سود بردن از آن وجود دارد؟

نکاتی در مورد سرمایه‌گذاری در بازار سهام

در مرحله اول بهتر است بدانیم بازار سهام ریسک دارد. این ریسک برای همه وجود دارد اما برای کسانی که اطلاع درستی از بازار ندارند، بسیار بیشتر است. زمان خرید یا فروش یک دارایی، نحوه تشخیص یک شرکت معتبر، تحلیل شرایط بازار و وضعیت اقتصاد کلان همگی نیاز به وقت و دانش دارد. این موضوعات بسیاری از افرادی که زمان کمی دارند یا تخصصی ندارند را با چالش روبرو می‌کند.

بسیاری از کسانی که اکنون زیان دیده‌اند، در شرایطی نامساعد وارد بازار شده‌اند و البته وضعیت کلی اقتصادی نیز به این وضعیت دامن زد. اما آیا راهی وجود دارد که بتوانیم از بازار سود ببریم، حتی اگر وقت و زمان کافی یا دانش بسیار بالایی نداریم؟ به نظر می‌رسد راه آن سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سهام یا خرید صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی باشد. اما واقعا این گزینه سودآوری مناسبی دارد؟

مقایسه سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس و خرید صندوق‌های سهامی

بالاتر گفتیم که بازار سهام بهترین بازدهی را در میان بازارهای مختلف داشته است. بگذارید حالا این سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را با سرمایه‌گذاری مستقیم مقایسه کنیم. صندوق آوای سهام کیان که یکی از معتبرترین و بهترین صندوق‌های سهام است را در نظر بگیرید.

مقایسه عملکرد ماهانه صندوق آوای سهام کیان و شاخص کل بازار سهام را از ابتدای سال 98 در نمودار زیر مشاهده می‌کنید. در بیشتر ماه‌های این بازه زمانی بازدهی صندوق آوای سهام کیان از بازدهی شاخص کل بورس بهتر بوده، یعنی یا در موقع رشد بیش از آن رشد کرده یا در موقع افت کمتر از آن افت کرده است.

در 4 ماه متوالی اخیر نیز عایدی صندوق آوای سهام کیان بهتر از شاخص کل بوده است. اگر بازدهی ماهانه را از ابتدای 1401 ملاک قرار دهیم نیز در 6 ماه بازدهی صندوق آوای سهام کیان بهتر از شاخص کل بوده است.

در بازه بلندمدت سوددهی صندوق آوای سهام از شاخص کل بورس بسیار بالاتر هم می‌رود. گفتیم که در بازه 5 ساله، شاخص کل بورس حدود 15.7 برابر شده، خوب است بدانید که در این بازه ارزش صندوق آوای سهام کیان 21.87 برابر شده است.

مقایسه صندوق‌ها و بازدهی بورس در دو سال و 4 ماه اخیر

شاید بگویید درست است که بازار سهام در بلندمدت سوددهی خوبی دارد، اما در دو سال و 4 ماه اخیر و پس از افت بازار وضعیت چطور بوده است؟

فرض کنید حدود دو سال و 4 ماه پیش و در اوج رشد بازار سهام، یعنی در بدترین شرایط سرمایه خود را وارد بورس کرده بودید. آخر مرداد سال 1399 شاخص کل بازار سهام حدود یک میلیون و 757 هزار واحد بود. در پایان آذر 1401 این عدد به یک میلیون و 496 هزار واحد رسید و هم اکنون هم نزدیک 1.6 میلیون واحد قرار دارد.

این یعنی اگر شما در روزهایی که ورود به بازار خطرناک و شاخص کل بسیار بالا بود، وارد بازار شده‌ و سبد سهام خود را طوری انتخاب کنید که نماینده‌ای از شاخص کل باشد، آخر آذر ماه امسال یعنی پس از گذشت دو سال و 4 ماه حدودا 15 درصد از اصل سرمایه خود را از دست داده‌اید.

مثلا اگر 100 میلیون تومان در آخر مرداد 99 در بازار سهام داشتید، این مقدار آخر آذر امسال حدودا 85 میلیون تومان شده بود. البته این عدد مقدار اسمی پول است و تورم دو سال اخیر قدرت خرید این پول را کمتر کرده است.

باید به یاد داشت که بسیاری از سرمایه‌گذاران خصوصا تازه‌واردان نمی‌‎توانند به اندازه شاخص کل بازدهی بگیرند و به همین دلیل احتمالا میزان زیان آنها بیش از مقداری است که در بالا گفته شد. اما اگر در همان روزهای اوج بازار به جای سرمایه‌گذاری مستقیم، صندوق سهامی مانند آوای سهام کیان را خریده بودید، چطور؟

اگر آخر مرداد سال 99 صندوق آوای سهام کیان را می‌خریدید، در پایان آذر امسال نه تنها ضرر نکرده بودید، بلکه حدود 16.7 درصد هم سود کرده بودید. در این صورت، سرمایه‌گذاری 100 میلیون تومانی شما حدود 116.7 میلیون تومان شده بود. درست است که در این شرایط سود 16.7 درصدی از مرداد 99 شاید چندان جالب نباشد اما فراموش نکنید که سرمایه گذاری در بازار سهام نیاز به دید بلندمدت دارد و خروج از این شرایط می‌تواند پتانسیل‌های خوبی را برای بازارها فراهم کند.

نکته جالب این مقایسه آن است که اگر در بدترین شرایط بازار هم وارد شده بودید و حتی اگر به اندازه شاخص کل بازدهی می‌گرفتید، باز هم بسیار عقب‌تر از سرمایه‌گذاری در صندوق سهامی مانند آوای سهام کیان بودید.

در دو ماه آبان و آذر امسال که شاخص کل به ترتیب رشد 8 و 6 درصدی را تجربه کرده، صندوق آوای سهام کیان در هر ماه بیش از 9 درصد عایدی کسب کرده است.

جمع‌بندی

در این مطلب به اهمیت سرمایه‌گذاری در بازار سهام و مقایسه آن با سایر بازارها پرداختیم و دیدیم که بازار سهام در بلندمدت پربازده‌ترین بازار بوده است. سپس صندوق آوای سهام کیان را بررسی کرده و بازدهی آن را با بازار سهام در بلندمدت مقایسه کردیم.

علاوه بر این، مشاهده کردیم که در دو سال و 4 ماه اخیر که وضعیت بازار سهام با ریزش همراه بوده است، حتی اگر به اندازه شاخص کل هم بازدهی گرفته بودید، باز هم حدود 15 درصد از اصل سرمایه در زیان بودید.

این در حالی است که اگر صندوق آوای سهام کیان را خریداری می‌کردید، در پایان آذر امسال حدود 16.7 درصد هم سود کرده بودید. اختلاف این دو بسیار است. همان طور که دیدید، اگر دانش زیادی از بازار ندارید یا وقت شما اجازه نمی‌دهد، بهتر است در یک صندوق سهامی معتبر سرمایه‌گذاری کنید. علاوه بر این، از یاد نبرید صندوق‌ها برعکس خرید مستقیم سهام دچار مساله صف فروش نمی‌شوند و نقدشوندگی بالاتری دارند.