سرمایه گذاری در خودروی چینی سودمندتر است یا خودروی ایرانی؟

در سال‌های گذشته به دلیل افزایش قیمت دلار و ممنوعیت واردات خودرو‌های باکیفیت خارجی به داخل کشور، قیمت این خودرو‌ها در داخل کشور افزایش بالایی را تجربه کرده است. به همین دلیل بسیاری از خانوارهایی که خواهان خرید خودروهای خارجی هستند دیگر توانایی خرید این نوع خودرو‌ها را ندارند و برخی به خرید خودرو‌های چینی کم‌کیفیت‌تری روی آورده‌اند.

این خرید گاهی جنبه سرمایه گذاری هم دارد و از جنبه مصرفی فراتر می‌رود. اگر دید سرمایه گذاری به این مساله داشته باشیم می‌توانیم بپرسیم که سرمایه گذاری در خودروی چینی سودمندتر است یا خودروی ایرانی؟ دلار سودمندتر بوده است یا خرید خودرو؟

برای جواب این سوال‌ها به بررسی خودروهای پرطرفدار چینی در بازار ایران می‌پردازیم و دو خودروی ایرانی دارای طرفدار را نیز با آنها مقایسه می‌کنیم.

خودرو‌های محبوب چینی در ایران

در مطلبی با عنوان خودروی کره ای برای سرمایه گذاری بهتر است یا چینی؟ به بررسی خودرو چینی با نمونه کره ای آن پرداختیم، اما امروز این بررسی جنبه ای متفاوت دارد.

در بازار ایران چهار خودروی چینی وجود دارند که از سایر خودروهای ساخت این کشور بیشتر مورد استقبال خریداران ایرانی قرار گرفته‌اند. این چهار خودرو عبارتند از: هایما(s7)، چانگان (cs35)، جک (s5) و چری(تیگو7). در ادامه تغییرات قیمت این 4 خودرو را در بازار داخلی و در بازه‌های مختلف از ابتدای سال 97 تاکنون بررسی می‌کنیم.

تحولات قیمت دلار از ابتدای سال 97 تا 9 آذر 1401

یکی از مهمترین عوامل موثر روی قیمت خودروهای خارجی بهای دلار در بازار آزاد است. در ابتدای فروردین سال 1397 قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد 4880 تومان بود. در 18 اردیبهشت سال 1397 دولت آیالات متحده آمریکا رسماً از برجام خارج و بازگشت تحریم‌ها را اعلام کرد. این خروج یک طرفه آمریکا از برجام موجب متشنج شدن قیمت دلار در بازار ارز شد و باعث شد دلار رشد بسیار زیادی را تجربه کند.

در 27 مهر سال 1399 قیمت هر دلار آمریکا به 31 هزار و 900 تومان افزایش یافت. اما شرایط این طور پیش نرفت. در اواسط آبان 1399 در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا جو بایدن پیروز انتخابات شد و دونالد ترامپ که یک طرفه از برجام خارج شده بود در انتخابات شکست خورد. انتخاب جو بایدن باعث شد که قیمت دلار روند افزایشی خود را از دست بدهد و افراد و فعالان بازار حدس بزنند که قیمت دلار در بازار آزاد کاهش پیدا کند.

کاهش قیمت دلار ادامه دار بود و در تاریخ 28 اسفند سال 1400 قیمت هر دلار آمریکا به 26 هزار و 250 تومان رسید. اما از اواخر بهار سال 1401 به دلیل افزایش تنش‌ها بین ایران و آمریکا در مورد موضوع احیای برجام، قیمت دلار دوباره روند افزایشی به خود گرفت. در تاریخ 9 آذر 1401 نیز قیمت دلار در بازار آزاد به 36 هزار تومان رسیده است. با این تفاسیر، سرمایه گذاری در خودروی چینی سودمندتر است یا خودروی ایرانی؟

خودروی چینی سودمندتر بوده یا دلار؟

در این بخش، چند برابر شدن قیمت دلار و خودروهای محبوب چینی در بازار ایران را از ابتدای سال 97 تاکنون مورد بررسی قرار می‌دهیم. علاوه بر این، قیمت دو خودروی تولید داخل که مورد علاقه خریداران ایرانی هستند را نیز مرور می‌کنیم. در این بازه زمانی (حدود چهار سال و 8 ماهه) قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد 7.3 برابر شده است.

این در حالی است که خودروهای چینی بیشتر رشد کرده‌اند. در میان خودروهای محبوب چینی خودروی هایما(S7) بالاترین رشد را داشته است. این ماشین در فاصله زمانی مورد بررسی بیش از 9.7 برابر شده است. این در حالی است که خودروی چری (تیگو7) در میان خودرو‌های چینی مورد بررسی کمترین رشد قیمتی را تجربه کرده است.

قیمت تیگو7 در دوره زمانی مورد بررسی حدودا 7.7 برابر شده است. خودرو پراید و پژو 206 (SD) به عنوان خودرو‌های ایرانی در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته‌اند و با خودروهای چینی مقایسه شده‌اند. جالب اینجاست که خودرو 206 (SD) در این فاصله زمانی 4 سال و 8 ماهه بالاترین رشد را تجربه کرده و قیمت آن بیش از 10 برابر شده است. قیمت پراید نیز 9 برابر شده است.

این بررسی‌ها نشان می‌دهد که همه‌ی خودرو‌های چینی و ایرانی مورد بررسی در این فاصله زمانی رشد قیمتی بالاتری نسبت به دلار داشته‌اند. معنای این حرف آن است که سرمایه‌گذاری در خودرو‌های ایرانی سودمندتر از خودروهای چینی بوده و هر دو آنها هم رشد بالاتری در مقایسه با دلار داشته‌اند.

روند تغییر قیمت خودروهای چینی و ایرانی با دلار

سوال دیگری که اینجا وجود دارد این است که روند تغییر قیمت خودرو‌های چینی و ایرانی با تغییر قیمت دلار چگونه است؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا شاخصی از قیمت خودرو‌های چینی را تولید می‌کنیم و سپس آن را با روند قیمت دلار قیمت دلار و خودرو‌های ایرانی مقایسه می‌کنیم.

شاخص قیمت خودروهای چینی میانگین قیمت 4 خودروی مورد بررسی ما در بازه‌های زمانی مختلف است. این کار را در 4 دوره زمانی انجام می‌دهیم: یکی ابتدای سال 97 و پیش از برجام، سپس هنگام رشد دلار تا میانه سال 99 که قیمت دلار به اوج رسید، پس از آن تغییرات قیمت در اواخر سال 1400 که قیمت دلار بر اثر انتظارات مثبت افت کرده بود و چهارمین دوره مورد بررسی ما هم روزهای جاری (9 آذر 1401) خواهد بود.

با توجه به نمودار زیر می‌توانیم مشاهده کنیم که با افزایش قیمت دلار بعد از خروج آمریکا از برجام، شاخص قیمتی خودرو‌های چینی نیز با شیبی مشابه و حتی بالاتر از دلار رشد می‌کند و بالا می‌‎رود.

از سوی دیگر زمانی که جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد قیمت دلار روند کاهشی به خود گرفت اما قیمت خودرو‌های چینی واکنش منفی نشان ندادند و روند افزایش قیمتی ملایمی را در پیش گرفتند. پس از افزایش مجدد قیمت دلار از ابتدای سال 1401 نیز قیمت خودروهای چینی بالاتر رفته است اما رشد آن کمتر از رشد دلار بوده است.

(در محور سمت راست نمودار قیمت دلار برحسب تومان نشان داده شده است و در محور سمت چپ نمودار قیمت خودرو برحسب میلیون تومان مشخص است).

از طرفی خودرو‌های ایرانی بر حسب نمودار بالا واکنش متفاوتی به قیمت دلار از خود نشان داده‌اند. هرچند آنها از ابتدای سال 97 تا مهر سال 99 افزایش قیمت داشته‌اند، اما این افزایش متفاوت بوده است. به عنوان مثال در بازه زمانی اول خودروی 206 رشد بالاتری نسبت به دلار و میانگین خودروهای چینی داشته اما پراید 131 کمتر از رشد دلار افزایش قیمت داشته است.

از تاریخ 27 مهر 1399 تا تاریخ 28 اسفند 1400 قیمت دلار روند کاهشی را تجربه کرده است و رشد قیمت خودروهای ایرانی به خصوص پراید بالاتر از خودروهای چینی بوده است. هرچند روند افزایش قیمت آنها ملایم بوده است. در بازه آخر یعنی از ابتدای سال جاری تاکنون که قیمت دلار رشد کرده اما نه به اندازه دوره اول، باز هم ماشین 206 اس دی بیشترین رشد را داشته است. البته باید توجه کرد که رشد قیمت خودروها از ابتدای سال کمتر از رشد دلار بوده است.

جمع‌بندی

با توجه به چیزهایی که گفتیم هنگامی که دلار رشد می‌کند قیمت 206 اس دی بیشتر از متوسط خودروهای چینی رشد می‌کند. هنگام دوره افت دلار نیز 206 باز نسبت به متوسط خودروهای چینی بهتر عمل کرده است. به همین دلیل نیز بازدهی آن از ابتدای سال 97 تاکنون بالاتر از خودروهای چینی مورد بررسی بوده است.

بنابراین در جواب این سوال که سرمایه گذاری در خودروی چینی سودمندتر است یا خودروی ایرانی، باید گفت برخی خودروهای ایرانی سودمندتر بوده‌اند. البته پراید مانند 206 اس دی در دوره رشد دلار افزایش قیمت نداشته است. نکته آخر این که بین خودروهای چینی مورد بررسی نیز تفاوت‌هایی وجود دارد و برخی از آنها بیشتر به نوسانات دلار حساس هستند.