معیارهای انتخاب صندوق های سرمایه گذاری مناسب چیست؟

نگرانی از افزایش قدرت هیولایی به نام تورم و گذر کردن از مرزهای افزایش 30 و 40 درصدی قیمت‌ها در یک سال یا تورم گسترده در ماه‌های متوالی، برای ما راهی را جز این که به سرمایه گذاری فکر کنیم تا بتوانیم آینده مالی خود را تامین کنیم باقی نمی‌گذارد.

البته برای رسیدن به موفقیت در سرمایه گذاری اقدام به انتخاب ابزار مالی نوینی می‌کنیم که بتوانند مسیر سرمایه گذاری را برای‌مان هموار کنند. ابزار مالی نوین که تا به امروز توانسته نتایج خوبی را به سرمایه گذاران ارائه دهد، صندوق‌های سرمایه گذاری هستند. اما برای انتخاب این که کدام صندوق سرمایه گذاری مناسب است هم سنجش لازم است. در این فرصت به معیار انتخاب صندوق‌های سرمایه گذاری مناسب می‌پردازیم و سنجه‌های اصلی را برای انتخاب بهترین صندوق‌ها بررسی می‌کنیم.

نکته؛ به یاد داشته باشیم هیچ کدام از معیارهای انتخاب صندوق سرمایه گذاری مناسبی که اشاره می‌کنیم به تنهایی و بدون در نظر گرفتن معیارهای دیگر نمی‌توانند سنجه مناسبی برای انتخاب یک صندوق سرمایه گذاری باشند.

اگر سوال شود که نام چند برند معتبر را بگوییم، ناخودآگاه نام آن‌هایی به زبان‌مان جاری می‌شود که سابقه طولانی‌تری دارند. معیار انتخاب صندوق‌های سرمایه گذاری هم از این قانون کلی برخوردار هستند.

اما این نکته گفتنی است که صرف سال‌‎هایی که بر فعالیت صندوق گذشته است باعث نمی‌شود که ما سابقه و طول عمر را به عنوان معیار انتخاب در نظر بگیریم. این‌که با گذر از سال‌ها و پشت سر گذاشتن نوسانات و تورم و عوامل اقتصادی دیگر یک صندوق سرمایه گذاری بتواند تاب آوری داشته باشد و علاوه بر آن بازدهی مناسبی ارائه دهد و حتی بهتر از زمینه سرمایه گذاری مدنظرش عمل کند، به معیار سابقه و عمر صندوق اعتبار می‌دهد.

این سوال پیش می‌آید که مواردی مانند نوسانات و ریسکی که شامل حال صندوق‌ها می‌شود را چگونه می‌توان متوجه شد؟ در پاسخ باید گفت که مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران به آدرس وبسایت fipiran معتبرترین منبع برای استخراج این دست اطلاعات است.

اما برای مثال می‌توان گفت که صندوق آوای سهام کیان با طول عمر 5 سال و 9 ماه – از تاریخ 18/11/1395 تا به امروز – با گذر از نوسانات و نزول بازار سهام توانسته نزدیک به 3 هزار درصد بازدهی داشته باشد. با این مثال می‌توان به طور مستقیم با ترکیب موفقیت باسابقه و نه شتاب زده و هیجانی به معیار سابقه و عمر صندوق توجه کرد.

حجم صندوق

ارزش دارایی صندوق را به عنوان حجم و اندازه صندوق در نظر می‌گیرند. مشخص است که هرچه میزان دارایی حاضر در صندوق بیش‌تر باشد نشان از این دارد که میزان اعتماد به آن بیش‌تر است و سرمایه گذاران بیش‌تری بر اساس اعتماد به عملکرد و شفافیت و امنیت صندوق از سرمایه گذاری از آن استقبال کرده‌اند.

البته گفتنی است که صندوق‌های بزرگ برای کسانی که می‌خواهند فعالیت قابل توجهی داشته باشند تا حدی امکان مانور را کم می‌کند؛ چرا که ممکن است میزان تنوع سازی در صندوق با حجم زیاد آن‌طور که انتظار می‌رود انجام نشده باشد. این دسته از سرمایه گذاران تمایل بیش‌تری به سرمایه گذاری در صندوق‌های با حجم کم‌تر دارند.

صندوق‌های کوچک‌تر ممکن است در کوتاه مدت عایدی بیش‌تری داشته باشند. اما سرمایه گذارانی که به دنبال سود بلندمدت یا میان مدت هستند بهتر است صندوق‌های سرمایه گذاری بزرگ یا متوسط را یکی از معیارهای انتخاب صندوق‌های سرمایه گذاری مناسب خود قرار دهند. کل ارزش خالص دارایی یک صندوق اشاره به حجم آن دارد. برای مثال می‌توان به حجم صندوق درآمدثابت کیان اشاره کرد که با عددی حدود 41 هزار میلیارد ریال در رتبه مناسبی به لحاظ حجم قرار گرفته است.

کارنامه صندوق

واژه «کارنامه» برای گوش همه ما آشنا است. کارنامه مجموعه‌ای از عملکردها را در بر می‌گیرد. به همین خاطر تنها نباید یک موضوع را معیار قرار داد. باید از شرایط بازار گرفته تا ریسک پذیری و عملکرد صندوق‌ها در بازه‌های مختلف را کنار هم قرار داد تا بتوان به معیار درستی برای انتخاب صندوق سرمایه گذاری دست پیدا کرد.

بازدهی

از اولین معیارهایی که نظر هر فرد سرمایه گذار را در صندوق به خود جلب می‌کند معیار «بازدهی» است. بی‌شک بازدهی از معیارهای مهم به حساب می‌آید؛ چرا که ما به دنبال بازدهی و افزایش ارزش پولی که سرمایه گذاری کرده‌ایم، هستیم.

اما باید در نظر داشت که بازدهی یک صندوق ممکن است بر اساس دو عامل صورت گرفته باشد؛ اول این که صندوق توانسته در یک بازه زمانی با مانور خوبی که در بازار سرمایه مدنظرش انجام داده از بازدهی مناسب بهره‌مند شده باشد. در اینجا شرایط بازار برای رشد مساعد بوده است.

عامل دوم ارتباط مستقیم با نحوه مدیریت صندوق دارد. ممکن است بازار در شرایط شکوفایی نباشد اما یک صندوق به دلیل داشتن یک مدیر خوب توانسته باشد عملکرد خوبی را در بازدهی ارائه دهد.

حجم معاملات

از معیارهای تاثیرگذار که به عنوان یک معیار در انتخاب صندوق های سرمایه گذاری می‌توان به حجم معاملات صندوق اشاره کرد. این یک واقعیتی است که تا وقتی با گزینه جذابی برای سرمایه گذاری رو به رو نباشیم، تعداد معاملات در آن گزینه افزایش پیدا نمی‌کند.

جالب است بدانیم که جمع حجم معاملات و قیمت‌های واحدهای سرمایه گذاری، ارزش معاملات روزانه هر صندوق را رقم می‌زند. عددی که ارزش معاملات را نمایش می‌دهد، علاوه بر حجم معاملات، شاخصه دیگری برای ارزیابی یک صندوق به حساب می‌آید. در واقع، حجم معاملات نشان دهنده این است که در یک روز کاری چه تعداد معامله‌گر اقدام به معامله کرده‌اند و به نقدشوندگی اشاره دارد.

بازدهی تجمیعی

همان‌طور که از نام معیار «بازدهی تجمیعی» پیدا است، بازدهی‌هایی موردنظر است که جمع شده‎‌اند و در ابعاد گسترده مورد توجه قرار می‌گیرد. بازدهی تجمیعی به بازدهی اشاره دارد که یک صندوق سرمایه گذاری از اول فعالیت خود به آن میزان رسیده است. جدا از این نکته مهم که هر چه اندازه بازدهی تجمیعی بیش‌تر باشد، نشان از موفق بودن آن دارد باید گفت که این معیار به با سابقه بودن و اصالت صندوق موردنظرمان هم اشاره دارد.

نوسانات

برای رصد مناسب بودن صندوق سرمایه گذاری که در نظر داریم می‌توانیم از معیار نوسانات آن هم استفاده کنیم. در گزارش‌هایی که از صندوق‌های سرمایه گذاری در سایت fipiran منتشر می‌شود، قسمتی را می‌بینیم که اعداد در ستونی به نام «ضریب بتا» قرار گرفته‌اند.

ممکن است تعدادی از این اعداد منفی باشند و تعدادی هم مثبت. تفسیر اعداد در این ستون به این شکل است که اگر به عنوان مثال عدد نزدیک به 1+ بود به این معنی است که صندوق هم‌جهت با شاخص است. اگر بیش از 1+ بود مانند 1.4 به این معنی است که صندوق هم‌جهت با شاخص و با نوسان بیش‌تر از آن است.

در صورتی هم که عدد قرار گرفته شده در همین ستون «ضریب بتا» 1- باشد، به این معنی است که صندوق در خلاف جهت بازار در حال حرکت است و به میزان کل بازار نوسان می‌کند. ضریب بتا را می‌توان به عنوان معیارهای انتخاب صندوق در نظر گرفت و در هر زمان از آن به عنوان یک میزان برای معامله استفاده کرد.

معیار انتخاب بر اساس روحیه سرمایه گذاری

تمام معیارهای انتخاب صندوق‌های سرمایه گذاری را با هم مرور کردیم. اما باید روی دیگری از سکه را نیز به عنوان معیار در نظر بگیریم. روی دیگری که به روحیه و شخصیت سرمایه گذار اشاره دارد.

به طور کلی دو شخصیت ریسک پذیر و ریسک گریز در جهان سرمایه گذاری داریم که هر کدام باید از زمینه‌های سرمایه گذاری مناسب خود بهره‌مند شوند. گاهی پیش می‌آید که ابزار و زمینه سرمایه گذاری موفقی به یک سرمایه گذار پیشنهاد می‌شود اما روند پیشرفت سرمایه گذاری برای آن شخص به خوبی پیش نمی‌رود و سرمایه گذار سرمایه خود را یا خیلی زود و یا بدون برنامه ریزی از ابزار سرمایه گذاری خارج می‌کند. این اتفاق زمانی می‌افتد که شخصیت و روحیه و اهداف سرمایه گذاری شخص سرمایه گذار شناسایی نشده است.